Odbudowa gospodarcza UE – zaangażowanie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego ma kluczowe znaczenie

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) przyjął rezolucję, w której podkreślił, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą wnieść nieoceniony wkład w krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności i że ich głos w tym procesie musi się liczyć.

Krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności byłyby bardziej wydajne i skuteczne, gdyby organizacje społeczeństwa obywatelskiego były szybciej i szerzej w nie angażowane. Takie jest główne przesłanie rezolucji w sprawie „Zaangażowanie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności – co zdaje egzamin, a co nie?”, przyjętej na lutowej sesji plenarnej EKES-u i przedstawionej w trakcie debaty z udziałem przewodniczącej EKES-u Christy Schweng i europejskiego komisarza ds. budżetu i administracji Johannesa Hahna.

Nawiązując do wyników prac, Christa Schweng powiedziała: Przyjęta rezolucja, która zawiera analizę różnorodnych aspektów gospodarczych i społecznych, stanowi wyraźny sygnał, że zaangażowanie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego ma kluczowe znaczenie. Plany odbudowy gospodarczej muszą być skuteczne, aby rzeczywiście wspierać wyjście z obecnego kryzysu oraz sprawiedliwą transformację ekologiczną i cyfrową. Na dalszym etapie, po uruchomieniu funduszy, członkinie i członkowie EKES-u będą w stanie ocenić, czy pieniądze są wydawane w skuteczny sposób i docierają do przedsiębiorstw, pracowników i organizacji społeczeństwa obywatelskiego potrzebujących pomocy.

Ze swojej strony Johannes Hahn stwierdził, że odpowiednie przepisy istnieją i że Komisja będzie nadal nalegać na zaangażowanie zainteresowanych stron w procesy reform: Rozporządzenie w sprawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) zachęca do szerokich konsultacji, intensywnych kontaktów i komunikacji z władzami lokalnymi i regionalnymi na wszystkich etapach wdrażania. Wzbudzi to prawdziwe poczucie odpowiedzialności za plany, ułatwiając ich pomyślne wdrożenie. Dokładniej rzecz ujmując, państwa członkowskie muszą poinformować nas, w jaki sposób plan odzwierciedla Państwa wkład, wkład przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego.

Rezolucja Komitetu

Rezolucję opracowali członkowie EKES-u: Gonçalo Lobo Xavier (Grupa Pracodawców), Javier Doz Orrit (Grupa Pracowników) i Luca Jahier (Grupa „Różnorodność Europy”). Koordynowali oni prace 27 delegacji złożonych z trzech członków, które monitorują udział zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w opracowywaniu, wdrażaniu i ocenie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności.

Przemawiając podczas debaty, Luca Jahier ostrzegł, że pomimo wysiłków Komisji i Parlamentu Europejskiego oraz rozporządzenia w sprawie RRF udział społeczeństwa obywatelskiego w wielu krajach jest niewystarczający. EKES wzywa do naprawy tej sytuacji, zarówno teraz, jak i na etapie monitorowania i wdrażania.

W podobnym tonie wypowiedział się Gonçalo Lobo Xavier: Zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w plany odbudowy nie jest kwestią retoryki upartego EKES-u. Należy zadbać o to, by rzeczywiste wyzwania związane ze zdrowiem publicznym oraz odbudową gospodarczą i społeczną znajdowały się w centrum decyzji i strategii politycznych na rzecz wzrostu.

Javier Doz Orrit podkreślił natomiast: Inwestycje w gospodarkę ekologiczną, cyfryzację i sprawiedliwą transformację muszą być ukierunkowane na zmianę modelu produkcji przy większej spójności społecznej oraz na konwergencję między państwami.

Wdrażanie planów krajowych: zaangażowanie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego

Przyjmując rezolucję, Komitet wysyła wyraźny sygnał co do znaczenia zaangażowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego w działania na rzecz odbudowy i zwiększania odporności, a także wnosi wkład w wiosenne posiedzenie Rady Europejskiej, które odbędzie się w dniach 25–26 marca 2021 r.

W przyszłości, na kolejnych etapach programu Next Generation EU, kiedy trzeba będzie ocenić wdrażanie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności i ich wpływ na gospodarkę i społeczeństwo państw członkowskich, konieczne będą ponowne konsultacje z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego.

Sposób, w jaki UE reaguje na kryzys związany z pandemią COVID-19, znaczenie planu odbudowy, sposób jego finansowania oraz zdolność do zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w jego realizację to elementy potencjalnego przełomu w integracji europejskiej. Może to oznaczać przejście od oczywistego kryzysu politycznego do poważnego i pozytywnego kroku naprzód w procesie integracji.

Aby jednak tak się stało, trzeba skutecznie realizować cele planu. Stawka dla UE jest wysoka. A udział społeczeństwa obywatelskiego może w znacznym stopniu przyczynić się do sukcesu.