Herstel in de EU: de inbreng van het maatschappelijk middenveld is essentieel

Het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) heeft een resolutie aangenomen waarin het stelt dat maatschappelijke organisaties een onschatbare bijdrage kunnen leveren aan de nationale plannen voor herstel en veerkracht en een stem moeten hebben in dit proces.

De nationale plannen voor herstel en veerkracht (NPHV’s) zouden efficiënter en doeltreffender zijn als de maatschappelijke organisaties er sneller en op grotere schaal bij zouden worden betrokken. Dit is de kern van de Resolutie over Betrekken van maatschappelijke organisaties bij de nationale plannen voor herstel en veerkracht – Wat werkt en wat niet?, aangenomen tijdens de februarizitting van het EESC en gepresenteerd tijdens een debat met Christa Schweng, voorzitter van het EESC, en Johannes Hahn, Europees commissaris voor Begroting en Administratie.

Over het resultaat zei mevrouw Schweng het volgende: Met deze resolutie, waarin een breed scala van economische en maatschappelijke aspecten wordt geanalyseerd, kunnen wij een krachtig signaal afgeven dat de betrokkenheid van maatschappelijke organisaties van cruciaal belang is. De herstelplannen moeten resultaten opleveren om de huidige crisis te boven te komen en om een eerlijke en rechtvaardige groene en digitale transitie daadwerkelijk te ondersteunen. In een tweede fase, als de fondsen eenmaal operationeel zijn, kunnen de EESC-leden heel goed beoordelen of het geld op een doeltreffende manier wordt besteed en bedrijven, werknemers en maatschappelijke organisaties in nood bereikt.

Van zijn kant zei de heer Hahn dat de regels zijn ingevoerd en dat de Commissie zal blijven aandringen op betrokkenheid van de belanghebbenden bij deze hervormingen: De verordening inzake de faciliteit voor herstel en veerkracht (RRF) stimuleert breed overleg, intensieve interacties en communicatie met de lokale en regionale overheden in alle stadia van de uitvoering. Dit zal leiden tot echte betrokkenheid bij de plannen, wat een succesvolle uitvoering ervan zal vergemakkelijken. Meer in het bijzonder moeten de lidstaten ons meedelen hoe uw inbreng als vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld in het plan tot uiting komt.

De resolutie van het Comité

De resolutie is opgesteld door de EESC-leden Gonçalo Lobo Xavier (groep Werkgevers), Javier Doz Orrit (groep Werknemers) en Luca Jahier (groep Diversiteit Europa). Zij coördineerden de werkzaamheden van 27 delegaties van elk drie leden, die toezien op de betrokkenheid van maatschappelijke organisaties bij de opstelling, uitvoering en evaluatie van de NPHV’s.

Tijdens het debat waarschuwde de heer Jahier: Ondanks de inspanningen van de Commissie en het Europees Parlement en de RRF-verordening is de participatie van het maatschappelijk middenveld in veel landen onvoldoende. Het EESC dringt erop aan dat dit wordt rechtgezet, zowel nu als in de monitoring- en uitvoeringsfase.

De heer Lobo Xavier viel hem bij: De inbreng van het maatschappelijk middenveld bij de herstelplannen zijn geen loze woorden of koppigheid van het EESC.” Het is noodzakelijk ervoor te zorgen dat de echte uitdagingen op het gebied van volksgezondheid en economisch en sociaal herstel centraal staan in de besluiten en het beleid inzake groei.

Tot slot benadrukte de heer Doz Orrit: Investeringen in de groene economie en digitalisering en in de rechtvaardige transities moeten gericht zijn op een verandering van het productiemodel, met meer sociaal samenhangende samenlevingen, en op convergentie tussen staten.

Uitvoering van de nationale plannen: het maatschappelijk middenveld erbij betrekken

Door deze resolutie aan te nemen geeft het Comité een krachtig signaal af over het belang van de betrokkenheid van maatschappelijke organisaties bij de plannen voor herstel en veerkracht en levert het een bijdrage aan de voorjaarsbijeenkomst van de Europese Raad, die op 25-26 maart 2021 plaatsvindt.

In de nabije toekomst, in de volgende fasen van het programma Next Generation EU, zullen de maatschappelijke organisaties opnieuw moeten worden geraadpleegd, als de uitvoering van de NPHV’s en de impact ervan op de economie en de samenleving van de lidstaten zullen moeten worden geëvalueerd.

Hoe de EU op de COVID-19- reageert, de betekenis van het herstelplan, de wijze waarop het wordt gefinancierd en ook het vermogen om het maatschappelijk middenveld bij de uitvoering ervan te betrekken, kunnen een keerpunt worden voor het Europese project. Het zou kunnen betekenen dat een duidelijke politieke crisis plaatsmaakt voor een ingrijpende en positieve stap voorwaarts in de Europese integratie.

Daartoe moeten echter de doelstellingen van het plan volledig worden uitgevoerd. Er staat veel op het spel voor de EU. En de deelname van het maatschappelijk middenveld kan aan het welslagen daarvan een grote bijdrage leveren.