Roczne wydatki rządów stanowią 2 bln EUR, czyli około 14% całkowitego PKB UE, co oznacza, że są one największymi konsumentami w Europie. Ich wydatki wynikają głównie z przetargów publicznych na zakup potrzebnych im robót budowlanych, usług i towarów od przedsiębiorstw.
W ostatnich latach podjęto istotne działania, aby zachęcać władze publiczne do przyjęcia bardziej zrównoważonych wzorców konsumpcji, wychodzących poza potrzeby krótkoterminowe i uwzględniających długoterminowy wpływ każdego zakupu.
Komisja Europejska od 2017 r. wydawała wytyczne w formie kryteriów zielonych zamówień publicznych, włączające stopniowo elementy gospodarki o obiegu zamkniętym, tak aby zamknąć luki w zakresie energii i materiałów w łańcuchach dostaw przy jednoczesnym zminimalizowaniu negatywnego wpływu na środowisko i produkcji odpadów.
Jednak środki te miały ograniczone oddziaływanie, gdyż stosowanie się do nich ma charakter dobrowolny. EKES uważa, że nadszedł czas na wprowadzenie obowiązkowych minimalnych kryteriów zielonych zamówień publicznych oraz na to, by znacząco wzmocnić gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez dyrektywy o zamówieniach publicznych i przepisy dotyczące poszczególnych sektorów.
Zamówienia publiczne wspomagające zamknięcie obiegu w gospodarce umożliwią administracjom wyjście poza kryterium najniższej ceny w momencie zakupu.
Zamówienia publiczne często budzą kontrowersje, gdyż kryteria wyboru projektów bardzo często są jednostronne i nie uwzględniają wpływu na cykl życia i na cele osiągnięte w ramach danego projektu – stwierdził Ferdinand Wyckmans. Należy porzucić koncepcję, że jedynym kryterium przydziału środków jest najniższa cena, i zamiast z tego skupić się na idei „oferty najkorzystniejszej ekonomicznie”, która obejmuje innowację, jakość produktów i usług, zrównoważoność, ekologizację i wpływ społeczny.
Komisja Europejska opracowała już formularze rachunku kosztów cyklu życia, dostępne bez ograniczeń dla zamawiających, którzy mogą według nich sprawdzić produkty i usługi. Narzędzia te umożliwiają organom publicznym uwzględnienie kosztów cyklu życia produktu, prac lub usługi, od zakupu przez eksploatację i utrzymanie po wycofanie z eksploatacji. Zdaniem EKES-u należy je zaktualizować, tak aby obejmowały koszty związane z dwutlenkiem węgla.
EKES sądzi również, że należy zagwarantować, aby MŚP miały możliwość składania ofert w ramach zamówień publicznych wspomagających zamknięcie obiegu w gospodarce i otrzymania potrzebnego im wsparcia. Oferują one ogromny potencjał, ale mogą zostać odsunięte na margines ze względu na złożoność procedury. Tylko wtedy, gdy zapewnione zostanie niezbędne wsparcie, mogą one wnieść swój wkład w lokalne przetargi ukierunkowane na człowieka. (dm)