Na marcowej sesji plenarnej Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął opinię, w której zaproponował wspieranie inwestycji w poszukiwanie i wydobycie surowców krytycznych oraz wykorzystywanie surowców wtórnych pochodzących z odpadów, ponieważ ma to zasadnicze znaczenie dla transformacji ekologicznej w UE.

We wrześniu 2020 r. Komisja Europejska przyjęła plan działania w sprawie surowców krytycznych, którego celem jest zmniejszenie zależności od pierwotnych surowców krytycznych i wzmocnienie krajowego zaopatrzenia w surowce w UE. W swojej opinii EKES z zadowoleniem przyjmuje to podejście, ponieważ „w pełni popiera (...) transformację ekologiczną oraz uważa, że wydobycie surowców niezbędnych do wdrażania technologii ekologicznych stanowi zasadniczy krok”.

EKES wzywa jednak w tej opinii do podjęcia dodatkowych środków, aby umożliwić realizację tego podejścia, ponieważ poszukiwanie i wydobycie to działania wysokiego ryzyka. Sprawozdawca Dumitru Fornea podkreślił, iż: Zachęcanie do pozyskiwania zarówno surowców pierwotnych, jak i wtórnych ma zasadnicze znaczenie, dlatego też musimy wspierać inwestycje w sektorze wydobywczym i przyspieszyć analizę odpadów potencjalnie zawierających cenne materiały.

Współsprawozdawca Michal Pintér wyjaśnił, że wsparcie to może przybierać różne formy: Musimy wspierać inwestycje poprzez gwarancje kredytowe, systemy amortyzacji i pomoc państwa, ale także poprzez opracowanie usprawnionego procesu udzielania zezwoleń na działalność górniczą – powiedział.

W opinii podkreślono również znaczenie rozszerzenia definicji surowców krytycznych, które tradycyjnie rozumie się jako surowce pochodzące z sektora górniczego. Zdaniem EKES-u jest ona zbyt wąska i ogranicza rozwój ekologicznych źródeł energii, gdyż materiały drewnopochodne mogą być skutecznie wykorzystywane w znacznie większej liczbie zastosowań, niż to miało miejsce w przeszłości.

Sektor surowców ma wielki potencjał gospodarczy. Zapewnia on ok. 350 tys. miejsc pracy w UE, zaś ponad 30 mln osób jest zatrudnionych w sektorach przemysłu przetwórczego niższego szczebla, które są zależne od stabilnego i nieograniczonego dostępu do surowców mineralnych. OECD przewiduje, że do 2060 r. zużycie materiałów na świecie podwoi się, a w szczególności zużycie metali wzrośnie o 150%. Jest bardzo prawdopodobne, że zwiększy to presję na zasoby naszej planety i zagrozi wzrostowi dobrobytu na świecie.

Biorąc to pod uwagę, w opinii podkreśla się znaczenie włączenia nowych wymiarów do metodologii stosowanej do ustanowienia wykazu minerałów krytycznych. EKES uważa, że Komisja Europejska powinna uwzględnić „potrzeby i interesy obywatelek i obywateli oraz gospodarek krajów, z których surowce mają być wywożone do Europy”. Należy w związku z tym określić odpowiednie kryteria umożliwiające weryfikację, czy globalne łańcuchy dostaw tego rodzaju surowców są zgodne z zasadami etycznymi. (ks)