Pytanie EKES Info: Obecny rok to Europejski Rok Kolei. Projekt ten jest pomyślany jako wkład w realizację celów Europejskiego Zielonego Ładu w dziedzinie transportu i dotyczy zwłaszcza roli transportu kolejowego.
W tym kontekście, co sądzi Pani o dynamicznym podejściu do lepszego wykorzystania transportu kolejowego?

Baiba Miltovica, przewodnicząca Sekcji TEN

Unia Europejska ogłosiła ten rok Europejskim Rokiem Kolei, by zachęcić obywateli do częstszego korzystania z usług kolejowych w codziennym życiu. Główne powody, dla których ludzie nie wybierają na co dzień usług kolejowych, różnią się w poszczególnych krajach europejskich, ale ogólnie są to m.in. niekonkurencyjne ceny biletów, niewygoda i brak połączeń oraz długi czas podróży.

Pomimo nadziei, że kolej zajmie centralne miejsce w zielonej odbudowie i pomimo Europejskiego Roku Kolei unijni decydenci zdobyli się w ostatnich latach tylko na drobne udoskonalenia i nie przyznali konsumentom silnych, możliwych do egzekwowania praw, które byłyby stosowane w odniesieniu do wszystkich rodzajów usług kolejowych w całej UE. W związku z tym wiele pozostało jeszcze do zrobienia.

Według Europejskiej Organizacji Konsumentów (BEUC) pasażerowie nabywający bilet łączony w przedsiębiorstwie kolejowym lub w jednostkach całkowicie od niego zależnych korzystają z praw pasażerów w trakcie całej podróży. Jest to poprawa, ponieważ obecnie przewoźnicy kolejowi przeważnie sprzedają bilety tylko na segmenty podróży, co pozwala im na obejście obowiązków związanych z odszkodowaniem, zmianą planu podróży i udzielaniem pomocy, ze szkodą dla pasażerów. Zakres tej poprawy będzie jednak ograniczony, ponieważ przedsiębiorstwa kolejowe skorzystają z luk prawnych, aby unikać obowiązku wystawiania biletów łączonych. Nowe przepisy stanowią, że jednostki powiązane muszą być w 100% własnością spółki dominującej, aby podlegać temu obowiązkowi. Wyklucza to de facto wiele tego rodzaju biletów (nie będzie dotyczyć np. podróży łączonej na trasie Lyon>Paryż – Paryż>Bruksela obsługiwanej odpowiednio przez francuskie koleje SNCF i spółkę Thalys).

Ze względu na krajowe odstępstwa przyznawane przez państwa członkowskie firmom kolejowym dwie trzecie usług kolejowych w UE nie podlega unijnym przepisom dotyczącym praw pasażerów; dotyczy to głównie połączeń podmiejskich i regionalnych. Odstępstwa takie są niedopuszczalne; jest to realna przeszkoda, by zwiększyć atrakcyjność podróży koleją.