EESC info: Τα εστιατόρια και τα μπαρ παρέμειναν κλειστά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πώς επηρεάζει αυτή η κατάσταση τους παραγωγούς τροφίμων, τους προμηθευτές, τους εστιάτορες, τη νοοτροπία που σχετίζεται με τα τρόφιμα και την κατανάλωσή τους; Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιστρέψουν όλοι στην εργασία;

Peter Schmidt, πρόεδρος του τμήματος ΝΑΤ: Οι παραγωγοί τροφίμων, η βιομηχανία μεταποίησης τροφίμων και οι λιανοπωλητές τροφίμων υφίστανται πιέσεις ακόμα και υπό φυσιολογικές συνθήκες. Όλοι προσδοκούν ικανοποιητικό εφοδιασμό τροφίμων υψίστης ποιότητας σε εικοσιτετράωρη βάση.

Το ευχάριστο νέο μέσα στον ζόφο της πανδημίας είναι ότι ο εφοδιασμός τροφίμων στην Ευρώπη λειτουργεί καλά ακόμα και σε περιόδους κρίσης! Η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων είναι ομολογουμένως αυτή που λειτούργησε καλύτερα κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης. Δεν υπήρξε ούτε μία στιγμή όπου τα ράφια τροφίμων στις αγορές της Ευρώπης να έμειναν άδεια.

Ωστόσο, η πανδημία ανέδειξε ορισμένες προϋπάρχουσες αδυναμίες στις οποίες δεν είχε επιδειχθεί προηγουμένως η δέουσα προσοχή. Θα ήθελα να παραθέσω συνοπτικά τρεις τέτοιες αδυναμίες.

Ένα πρόβλημα που σύντομα κατέστη εμφανές αφορά την απασχόληση των εργαζομένων συγκομιδής στη γεωργία, ενώ ένα άλλο αφορά τη δομή της βιομηχανίας κρέατος.

Και στις δύο περιπτώσεις, η παραγωγή βασιζόταν σε φθηνό εργατικό δυναμικό, πρωτίστως από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και από μετανάστες (ή υπηκόους τρίτων χωρών), με κατάχρηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων στην Ευρώπη και με άσκηση τεράστιας πίεσης στις τιμές των γεωργικών προϊόντων και των ειδών διατροφής.

Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις και τα άλλα περιοριστικά μέτρα διατάραξαν αυτές τις αλυσίδες εφοδιασμού. Ταυτόχρονα, αποκαλύφθηκαν οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας αυτών των ανθρώπων, Αυτές οι συνθήκες οδήγησαν επίσης σε αλυσίδες μόλυνσης και εξάρσεις της νόσου. Στην περίπτωση της βιομηχανίας κρέατος, αυτό ώθησε τη γερμανική κυβέρνηση να λάβει κανονιστικά μέτρα για την προστασία των εργαζομένων.

Ο τρίτος τομέας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων που αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα είναι το τομέας της φιλοξενίας και της εστίασης, και γενικότερα το σύνολο της παγκόσμιας βιομηχανίας τουρισμού.

Στις περισσότερες χώρες, οι επιχειρήσεις του κλάδου είναι κλειστές λόγω απαγορεύσεων, περιορισμών στην κυκλοφορία ή στις μετακινήσεις και αναστολής δραστηριοτήτων για ολόκληρο τον κλάδο. Χιλιάδες επιχειρήσεις αγωνίζονται για την επιβίωσή τους ή βρίσκονται στο χείλος της εξαφάνισης.

Εκατομμύρια εργαζόμενοι έχουν τεθεί σε προσωρινή αργία ή ενταχθεί σε προγράμματα διατήρησης θέσεων εργασίας ή έχουν χάσει τη δουλειά τους. Πολλές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις ξεκίνησαν αναδιαρθρώσεις και απολύσεις. Το μέλλον του κλάδου είναι αβέβαιο και η ανάκαμψη αναμένεται μακρά και δύσκολη.

Θα πρέπει λοιπόν το συντομότερο δυνατόν:

• να εξασφαλιστεί η ταχεία έγκριση και εφαρμογή του Σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ: οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να περιμένουν άλλο·
• να τεθεί η φιλοξενία και ο τουρισμός στον πυρήνα των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και με στόχο τη διάσωση όσο το δυνατόν περισσότερων θέσεων εργασίας, την οικονομική στήριξη του κλάδου και την επίτευξη ταχείας, πλην όμως ασφαλούς και συντονισμένης ανάκαμψης και χαλάρωσης των ταξιδιωτικών περιορισμών·
• να παραταθούν όλα τα έκτακτα μέτρα ―όπως τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας― τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021, εξασφαλίζοντας δίκαια επιδόματα για όλους τους εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων των εποχικών και των προσωρινών εργαζομένων·
• να αυξηθούν οι πληρωμές των επιδομάτων μερικής ανεργίας σε 100%·
• να εφαρμοστεί και να επιβληθεί δεόντως η νομοθεσία της ΕΕ όσον αφορά τα δικαιώματα των διασυνοριακών και των εποχικών εργαζομένων, ιδίως το δικαίωμα ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας στον ίδιο τόπο, μεταξύ άλλων μέσω εθνικών και διασυνοριακών συντονισμένων και κοινών επιθεωρήσεων εργασίας·
• να επιδιωχθεί ένα νέο βιώσιμο μοντέλο τουρισμού μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της στρατηγικής «από το αγρόκτημα στο πιάτο».

Κάθε χρηματοπιστωτική στήριξη, όπως κρατικές ενισχύσεις, δάνεια ή φοροαπαλλαγές, πρέπει να χορηγείται μόνο σε επιχειρήσεις που:

• προστατεύουν την απασχόληση/δημιουργούν αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας και σέβονται τα δικαιώματα των εργαζομένων και τις συλλογικές συμβάσεις·
• δεν είναι καταχωρημένες σε φορολογικούς παραδείσους και κατέβαλλαν ανέκαθεν το μερίδιο που τους αναλογεί σε φόρους και κοινωνικές εισφορές·
• συμφωνούν να διακόψουν τις πληρωμές μερισμάτων, τις επαναγορές μετοχών και τα δικαιώματα προαίρεσης κατά τη διάρκεια της κρίσης.