Θεμελιώδη δικαιώματα και δικαιώματα των πολιτών

Η ΕΕ δεν είναι μόνο μια κοινή αγορά· είναι μια ένωση κοινών αξιών που διαμορφώνουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Οι αξίες αυτές καθορίζονται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και περιλαμβάνουν επίσης τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που περιέχονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων: τις «αδιαίρετες και οικουμενικές αξίες της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης· [η Ένωση] ερείδεται στις αρχές της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Η Ένωση τοποθετεί τον άνθρωπο στην καρδιά της δράσης της, καθιερώνοντας την ιθαγένεια της Ένωσης και δημιουργώντας ένα χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης.»

Ο Χάρτης συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο κείμενο όλα τα προσωπικά, ατομικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα που απολαμβάνουν οι πολίτες εντός της ΕΕ και ισχύουν για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ.

Κάθε υπήκοος κράτους μέλους είναι εξ ορισμού πολίτης της Ένωσης, πέρα από την εθνική υπηκοότητα του ατόμου. Τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιθαγένεια της ΕΕ περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής εντός της ΕΕ. Μια ομάδα ενός εκατομμυρίου ευρωπαίων πολιτών μπορεί να αποταθεί απευθείας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να προτείνει μια συγκεκριμένη πρωτοβουλία (Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών).

Η ΕΟΚΕ είναι πολύ δραστήρια στην προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, και ιδίως στην καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φυλής, εθνοτικής καταγωγής, αναπηρίας ή φύλου.