Ο βέλτιστος τρόπος εξασφάλισης της στρατηγικής αυτονομίας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας υπήρξε το κύριο αντικείμενο συζήτησης με θέμα τη βιομηχανική πολιτική κατά τη σύνοδο ολομέλειας της ΕΟΚΕ τον Οκτώβριο.

Η σύνοδος ολομέλειας της ΕΟΚΕ στις 21 Οκτωβρίου φιλοξένησε συζήτηση με την Padmashree Gehl Sampath, επιστημονική συνεργάτιδα στο κέντρο Berkman Klein του Πανεπιστημίου του Harvard, με θέμα τον τρόπο με τον οποίο η βιομηχανική στρατηγική μπορεί να στηρίξει τη διπλή μετάβαση σε μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία, να συμβάλει στην ανάκαμψη της Ευρώπης και να ενισχύσει τη στρατηγική αυτονομία και ανθεκτικότητά της.

Κορυφαία ειδικός σε θέματα τεχνολογίας, ανάπτυξης και παγκόσμιας πολιτικής οικονομίας, η Padmashree Gehl Sampath υποστήριξε ένα νέο είδος δημόσιας παρέμβασης που δεν θα επικεντρώνεται απλά στη διόρθωση των αδυναμιών της αγοράς, αλλά θα κατευθύνει την τεχνολογική αλλαγή προς κοινωνικά παραγωγική κατεύθυνση.

«Έφτασε η ώρα να επανεξετάσουμε την βιομηχανική πολιτική με τόλμη και αντισυμβατικό πνεύμα», ανέφερε. «Δεν θα πρέπει να επαναλάβουμε ό,τι δεν λειτούργησε στο παρελθόν».

Το πρώτο βήμα κατά το σχεδιασμό αυτής της νέας βιομηχανικής πολιτικής θα πρέπει να είναι η αναγνώριση του γεγονότος ότι η πτώση που παρατηρείται στις προηγμένες οικονομίες όσον αφορά την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα ενισχύεται διαρκώς από νέες τεχνολογικές προσεγγίσεις και τάσεις σε πληθώρα τομέων και διεργασιών. Η αβεβαιότητα στον μεταπανδημικό κόσμο δεν αποτελεί απλώς απόρροια της πανδημίας.  Ανακλά επίσης τις πολλαπλές επιδράσεις των δικτύων που βασίζονται στα δεδομένα, την άνιση κατανομή των οφελών της ψηφιοποίησης τα τελευταία 15 χρόνια, την πίεση που ασκεί στις χώρες η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή μετάβαση, καθώς και την επιβράδυνση ―και ενίοτε την κατάρρευση― των παγκόσμιων αλυσίδων εμπορίου και εφοδιασμού που είχαν οικοδομηθεί προσεκτικά από τις απαρχές της παγκοσμιοποίησης τη δεκαετία του ’80.

Το δεύτερο βήμα θα είναι η χάραξη νέας στρατηγικής με βάση τρεις τολμηρές προτάσεις:

1) αναγνώριση της μεγαλύτερης διασυνδεσιμότητας μεταξύ των τριών μεγατάσεων του μέλλοντος ―υγειονομική περίθαλψη/ετοιμότητα έναντι πανδημιών, ενεργειακή μετάβαση/δράση για το κλίμα και οικονομία των δεδομένων― και μόχλευσή της. Δεν χρειαζόμαστε μια βιομηχανική πολιτική που να δίνει ταυτόχρονα προτεραιότητα σε κάθε μία από αυτές τις μεγατάσεις ξεχωριστά, αλλά μια πολιτική που να συνεκτιμά αυτούς τους μετασχηματισμούς μέσα σε ένα κυκλικό μοντέλο αλλαγής·

2) ενθάρρυνση του δυναμισμού στον κλάδο της τεχνολογίας μέσω εστίασης στη συγκράτηση του μεριδίου αγοράς και σετις επιδόσεις της αγοράς, που αποτελεί πιο σημαντικό ζήτημα από την είσοδο στην αγορά σε όλους αυτούς τους βασικούς τομείς, ιδίως δε στον τομέα των φαρμάκων και των εμβολίων, όπου παρατηρούνται σήμερα ισχυρές ολιγοπωλιακές τάσεις·
 
3) υιοθέτηση πραγματικής τομεακής προσέγγισης στη βιομηχανική πολιτική, ξεπερνώντας τα κοινά ζητούμενα όπως η πολιτική ανταγωνισμού επειδή, παρότι όλοι αυτοί οι τομείς είναι υψηλής τεχνολογίας και έντασης Ε&Α και εξαρτώνται από την καινοτομία και την ανταμοιβή, έχουν εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Για παράδειγμα, διερωτήθηκε η κ. Gehl Sampath, αν θέλουμε πραγματικά να προωθήσουμε στην Ευρώπη μια αγορά υγειονομικής περίθαλψης βασισμένη στα υπάρχοντα δυνατά σημεία, μπορεί η ΕΕ να στηρίξει ένα πρόγραμμα δημοσίου σκοπού για ένα οικοσύστημα της βιομηχανίας υγείας σαν το οικοσύστημα που δημιούργησε η Επιχείρηση Warp Speed στις ΗΠΑ στον άμεσο απόηχο της πανδημίας COVID-19; Μπορεί η Ευρώπη να διευκολύνει την κλιμάκωση των δυνατών σημείων των υφιστάμενων βιοτεχνολογικών επιχειρήσεών της με παρόμοια είδη προγραμμάτων δημοσίων επενδύσεων που θα διευκολύνουν την ανάπτυξη προϊόντων;

Η βιομηχανική στρατηγική υπήρξε μείζον αντικείμενο εστίασης του έργου της ΕΟΚΕ κατά το τελευταίο διάστημα. Προετοιμάζεται δε σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων που θα εξετάσουν τα πιεστικότερα ζητήματα για την σημερινή βιομηχανία. Η σειρά θα έχει τίτλο «Η πορεία προς το βιομηχανικό μας μέλλον» και θα ολοκληρωθεί με μείζονα διάσκεψη τον Μάρτιο του 2022, κατά την οποία η ΕΟΚΕ θα συζητήσει σχετικά με τα ευρήματά της με τη γαλλική Προεδρία της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. (dm)