Από την Ομάδα «Ευρώπη της Πολυμορφίας» της ΕΟΚΕ

Νέα μελέτη της ΕΟΚΕ με θέμα «Επιπτώσεις της νόσου COVID-19 στα θεμελιώδη δικαιώματα και στον χώρο της κοινωνίας των πολιτών», που ζητήθηκε από την ομάδα «Ευρώπη της Πολυμορφίας» της ΕΟΚΕ, εξετάζει πώς η πανδημία COVID-19 επηρέασε το έργο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚΠ) και πώς τα μέτρα που εφαρμόστηκαν στα επιμέρους κράτη μέλη της ΕΕ επηρέασαν την ικανότητα των ΟΚΠ να ασκήσουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες τους.

Σύμφωνα με τον Filip Pazderski, κύριο συντάκτη της μελέτης, τα κύρια ευρήματα και συστάσεις της μελέτης έχουν ως εξής:

Κατ' αρχήν, η πανδημία είχε ανομοιογενή και σύνθετο αντίκτυπο στις ΟΚΠ. Από τη μία πλευρά, οι ΟΚΠ ήταν συχνά οι πρώτες που αναδιοργάνωσαν τις δραστηριότητές τους, απαντώντας έτσι ταχύτερα από τις δημόσιες αρχές ή τις επιχειρήσεις στις ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων. Η μεταφορά της λειτουργίας τους στο διαδίκτυο επιτάχυνε την ψηφιοποίηση. Αυτά επέτρεψαν στις ΟΚΠ να απευθυνθούν σε νέα ακροατήρια και να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα και το εύρος των δραστηριοτήτων τους. Η οικοδόμηση συνασπισμών, η καλλιέργεια της ανταλλαγής εμπειριών και ο καθορισμός κοινών δημοσίων θέσεων έγιναν ευκολότερα. Ως αποτέλεσμα, η κοινωνική προβολή των ΟΚΠ ενισχύθηκε, και είναι πλέον καλύτερα κατανοητός ο καθημερινός τους ρόλος.

Από την άλλη πλευρά, οι ΟΚΠ επηρεάστηκαν σοβαρά από τη χρονίζουσα υγειονομική κρίση. Η πιο οξεία επίπτωση αφορούσε τις χρηματοοικονομικές δυσχέρειες. Ειδικότερα, οι μικρότερες οργανώσεις που δραστηριοποιούνταν εκτός μεγάλων πόλεων και απευθύνονταν σε πιο αποκλεισμένες ψηφιακά ομάδες αναγκάστηκαν να διακόψουν τις εργασίες τους. Πολλές δεν έχουν ακόμα επαναλειτουργήσει. Ακτιβιστές αντιμετώπισαν προκλήσεις ψυχικής υγείας, κούρασης από την εξ αποστάσεως εργασία και ολοένα μεγαλύτερη αβεβαιότητα για το μέλλον, την οποία ενέτεινε η μακροχρόνια κοινωνική απομόνωση. Η εξισορρόπηση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής κατέστη δυσχερέστερη λόγω της εργασίας σε μη κανονικό ωράριο.

Η πανδημία ανέδειξε ή ενίσχυσε ήδη υφιστάμενα προβλήματα. Η επιχειρησιακή ικανότητα των ΟΚΠ εμποδίστηκε επίσης από τα έκτακτα νομοθετικά μέτρα, καθώς αυτά μείωσαν τη διαφάνεια των κυβερνήσεων, εμπόδισαν την παρακολούθηση των εργασιών τους και περιόρισαν την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του λόγου. Αυτοί οι περιορισμοί θεσπίστηκαν με τη δικαιολογία της αντιμετώπισης της πανδημίας. Το επίπεδο του διαλόγου πολιτών στην χάραξη νομοθεσίας έχει υποβαθμιστεί. Οι ΟΚΠ συχνά δεν συμπεριλαμβάνονταν στις διαβουλεύσεις σχετικά με νομοθετήματα για την αντιμετώπιση του αντικτύπου της κρίσης. 

Για να απαντήσουμε σε αυτές τις προκλήσεις, πρέπει να παράσχουμε στις ΟΚΠ πιο ευέλικτη και προσβάσιμη χρηματοδότηση, να εξασφαλίσουμε την ουσιαστική τους συμμετοχή στην παρακολούθηση των ταμείων της ΕΕ, να εγκρίνουμε τη Στρατηγική της ΕΕ για την Κοινωνία των Πολιτών που θα τονίζει τον ρόλο του τομέα, να παρακολουθούμε διαρκώς και να απαντάμε σε επιθέσεις σε παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών και να παράσχουμε ένα πιο διαρθρωμένο πλαίσιο ανοιχτού, τακτικού και διαφανούς διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών της ΕΕ. Οι ιδέες αυτές δεν είναι καινούριες, ωστόσο η πανδημία τους δίνει νέο νόημα. Επιπλέον, ο ρόλος του επιτελούν οι ΟΚΠ και η προβολή που έχουν αποκτήσει ενδέχεται να βοηθήσει στο να υλοποιηθούν επιτέλους οι ιδέες αυτές.

Η τελική μελέτη παρουσιάστηκε στις Ημέρες της Κοινωνίας των Πολιτών τον Μάρτιο. Περισσότερες πληροφορίες παρατίθενται εδώ.