Marcin Nowacki

Europa stoi w obliczu szybko zmieniającego się krajobrazu geopolitycznego. Kluczowe pytanie brzmi zatem: w jaki sposób Unia Europejska może zapewnić sobie bezpieczeństwo w coraz bardziej niepewnym świecie? W opinii w sprawie finansowania obronności w UE EKES przedstawia kompleksowy plan działania na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa UE i przygotowania się na obecne i przyszłe wyzwania.

Opinia ta pojawia się w czasie, gdy wzrasta zagrożenie dla bezpieczeństwa. Głównym przesłaniem EKES-u jest apel o jednolity i solidny unijny mechanizm finansowania obronności. Obecne struktury finansowania są nieodpowiednie i wymagają zmiany. Bez bardziej skoordynowanego podejścia do finansowania obronności UE może znaleźć się w sytuacji, w której nie będzie w stanie chronić swoich interesów. Wśród obaw wymienionych w opinii mowa jest o tym, że „78% z 75 miliardów euro wydanych przez kraje UE na zamówienia obronne trafiło do dostawców spoza UE", jak stwierdzono w raporcie Komisji „Przyszłość europejskiej konkurencyjności". Należy mieć na uwadze tę rosnącą zależność od dostawców zewnętrznych.

Nie chodzi jednak tylko o to, by wydawać więcej – trzeba jeszcze wydawać mądrze i efektywnie. EKES zaleca wzmocnienie koordynacji UE-NATO, zwiększenie finansowania inicjatyw takich jak Europejski Fundusz Obronny (EFO) i Europejski Instrument na rzecz Pokoju (EPF) oraz skupienie się na wspólnych zakupach w celu usprawnienia zasobów i obniżenia kosztów. Ponadto EKES opowiada się za tym, by europejscy członkowie NATO przeznaczali co najmniej 2,5% swojego PKB na obronność, co wzmocniłoby reakcję Europy na obecne zagrożenia geopolityczne. Ten wyższy cel wydatków gwarantuje, że europejscy członkowie NATO będą skuteczniej przyczyniać się do zbiorowego bezpieczeństwa, zachowując jednocześnie w pełni suwerenną kontrolę nad swoimi siłami zbrojnymi.

Ponadto inicjatywy takie jak rozporządzenie w sprawie wspierania produkcji amunicji (ASAP) i instrument na rzecz wzmocnienia europejskiego przemysłu obronnego przez zamówienia realizowane na zasadzie współpracy (EDIRPA) mają zasadnicze znaczenie dla wzmocnienia zdolności obronnych UE. Wysiłki te pozwolą Europie skutecznie łączyć zasoby, zapewniając zarówno gotowość wojskową, jak i cywilną.

Postęp technologiczny, w tym sztuczna inteligencja, drony i cyberbezpieczeństwo, stają się coraz ważniejsze dla bezpieczeństwa narodowego. EKES podkreśla znaczenie inwestowania w te obszary, by wyprzedzać pojawiające się zagrożenia. Współpraca sektora publicznego i prywatnego jest kluczem do napędzania innowacji, szczególnie w zakresie sztucznej inteligencji, dronów i systemów cyberbezpieczeństwa.

W opinii wzywamy również do stworzenia odpornego europejskiego ekosystemu obronno-przemysłowego, zachęcając do ściślejszej współpracy między przedsiębiorstwami, MŚP i rządami. Wspieranie innowacji i zapewnienie konkurencyjności Europy zmniejszy zależność od zewnętrznych dostawców i pozwoli zbudować bardziej samowystarczalny przemysł obronny.

Nie powinniśmy też zapominać o inicjatywach regionalnych w ramach UE. Wzmocnienie współpracy regionalnej pomoże dostosować strategie obronne do konkretnych wyzwań związanych z bezpieczeństwem, przed którymi stoją poszczególne państwa członkowskie. Dzięki takiemu podejściu kwestie regionalne będą odpowiednio uwzględniane w szerszych ramach UE.

Wzmocnienie obronności UE to nie tylko kwestia bezpieczeństwa – to kwestia wierności wartościom UE. Uważamy, że postępując zgodnie z planem nakreślonym w naszej opinii, UE może zabezpieczyć swoją przyszłość oraz pokój i interesy gospodarcze.