Το ιρλανδικό φιλανθρωπικό ίδρυμα Third Age μάχεται τη μοναξιά στο γήρας μέσω του δικτύου του κοινωνικής δράσης AgeWell. Οι συνοδοί του AgeWell, οι οποίοι και οι ίδιοι είναι άνω των 50 ετών, επισκέπτονται ηλικιωμένους στα σπίτια τους μία φορά την εβδομάδα και τους προσφέρουν όχι μόνον συντροφιά αλλά και παρακολουθούν την υγεία και την ευεξία τους με τη βοήθεια ερωτηματολογίου σε μορφή τηλεφωνικής εφαρμογής. Η Alison Branigan του ιδρύματος Third Age μας εξήγησε ότι μέχρι σήμερα περισσότερα από 500 άτομα έχουν επωφεληθεί αυτής της υπηρεσίας στην κομητεία Μηθ της Ιρλανδίας, τα οποία την περιγράφουν ως «σανίδα σωτηρίας» ή ακόμη και ως «αχτίδα φωτός στο τέλος μιας μακριάς, σκοτεινής σήραγγας».

Τι σας ώθησε να δρομολογήσετε το εγχείρημά σας;

Το δίκτυο AgeWell συστάθηκε στην κομητεία Μηθ για να παρέχει στήριξη στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό ηλικιωμένων, οι οποίοι είχαν ειδικές κοινωνικές, συναισθηματικές, ψυχολογικές και σωματικές ανάγκες φροντίδας. Οι δημόσιες υπηρεσίες υγείας βρίσκονται υπό τεράστια πίεση. Ο πληθυσμός μας μεγαλώνει και γηράσκει, ενώ υπάρχουν μεγάλες λίστες αναμονής για υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της κατ’ οίκον βοήθειας. Το AgeWell παρέχει έγκαιρη και πρακτική ανταπόκριση, συμπληρώνει δε και ενισχύει τις υφιστάμενες υπηρεσίες υγείας. Στηρίζει τους ηλικιωμένους που ζουν απομονωμένοι, μόνοι, αδύναμοι και καθηλωμένοι στο σπίτι και που διατρέχουν κίνδυνο προκειμένου να ζήσουν καλύτερα και για περισσότερα χρόνια σε ένα περιβάλλον της επιλογής τους, και προσφέρει ευκαιρίες για κοινωνικές επαφές και διαρκή παρακολούθηση της υγείας και της ευεξίας τους εντοπίζοντας τα αναδυόμενα προβλήματα και συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση αυτών προτού εξελιχθούν σε κάτι πιο σοβαρό. Το AgeWell ταιριάζει στις αρχές που διέπουν την οργάνωσή μας Third Age, η οποία παρέχει στήριξη σε ηλικιωμένους μέσω καινοτόμων υπηρεσιών και προγραμμάτων και δημιουργεί μοναδικές ευκαιρίες εθελοντισμού στο πλαίσιο των οποίων άνθρωποι προχωρημένης ηλικίας μπορούν να στηρίξουν τους συνομηλίκους τους και άλλες ομάδες της κοινωνίας. 

Τι υποδοχής έτυχε το έργο σας; Έχετε λάβει ενημέρωση από τα άτομα που βοηθήσατε;  (Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα εάν έχετε;)

Μέχρι σήμερα το AgeWell έχει παράσχει στήριξη σε περισσότερους από 500 ηλικιωμένους στην κομητεία Μηθ. Πολλοί εκτιμούν πραγματικά την πτυχή «της συντροφιάς» του προγράμματος: έχουν οικοδομήσει μια ειδική σχέση εμπιστοσύνης με τους συνοδούς του AgeWell, πράγμα που μας βοηθάει να κατανοούμε τις ανάγκες και τους φόβους τους και, ως εκ τούτου, να παρέχουμε καλύτερη στήριξη.

Ορισμένα από τα σχόλια των ατόμων που έχουν λάβει στήριξη: «Η υπηρεσία είναι μια σανίδα σωτηρίας»· «Δεν γνώριζα ότι χρειαζόμουν στήριξη έως ότου την έλαβα»· «Είμαι ευγνώμων για την υπηρεσία και τη συνοδό μου, η οποία μου φτιάχνει τη βδομάδα»· «Ένιωθα μοναξιά και δεν έβλεπα άνθρωπο. Τώρα προσβλέπω πραγματικά σε αυτές τις επισκέψεις». Ένας ηλικιωμένος, ο οποίος βίωνε μια πολύ δύσκολη κατάσταση και ομολόγησε ότι είχε σκεφτεί πολλές φορές την αυτοκτονία, δήλωσε: «το AgeWell ήρθε την κατάλληλη στιγμή —με βοήθησε να δω φως στο τέλος μιας μακριάς, σκοτεινής σήραγγας» και συνέχισε λέγοντας, «όλοι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αυτήν την υπηρεσία».

Οι εθελοντές συνεργάτες μας, οι οποίοι και οι ίδιοι είναι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, δηλώνουν τα εξής: «Μου αρέσει πολύ να είμαι εθελοντής», «Είναι πολύ ωραίο να αισθάνεσαι ότι κάνεις τη διαφορά» και «Κάνοντας αυτήν τη δουλειά έχω μάθει πολλά σχετικά με τους ανθρώπους και τον εαυτό μου».

Στατιστικά μπορούμε να αποδείξουμε ότι το AgeWell βελτιώνει την ευεξία, παρέχει κοινωνική, συναισθηματική και ενημερωτική στήριξη, μειώνει την απομόνωση και τη μοναξιά, βελτιώνει την υγεία, όπως την αξιολογούν οι ίδιοι οι δικαιούχοι στήριξης, και αυξάνει τα επίπεδα σωματικής άσκησης.

Μέλη των οικογενειών των δικαιούχων μας αναφέρουν ότι τους έχουμε προσφέρει ψυχική ηρεμία, ενώ οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας αναγνωρίζουν το έργο μας και παραπέμπουν συνεχώς τους πελάτες τους απευθείας σε εμάς.

Ποια συμβουλή θα δίνατε σε άλλες οργανώσεις για την επίτευξη αποτελεσμάτων με αντίστοιχες δραστηριότητες και προγράμματα;

Πρέπει να γνωρίζετε το κοινό σας, να συμπεριλαμβάνετε τους συμμετέχοντες στη διαδικασία και να ακούτε τις προτάσεις και τις ανάγκες τους. Πρέπει να έχετε πίστη σε αυτά που γνωρίζετε και σε αυτά που μπορείτε να επιτύχετε, να είστε θαρραλέοι, δημιουργικοί, επίμονοι: εάν η ιδέα σας είναι αρκετά καλή, θα βρείτε έναν τρόπο να την υλοποιήσετε. Πρέπει να είστε πρόθυμοι να συνεργαστείτε με άλλους, και εάν μπορέσετε να αποκτήσετε πρόσβαση σε χρηματοδότηση και/ή στήριξη/προώθηση από το κράτος ή τις υπηρεσίες υγείας, αυτό θα συμβάλει σημαντικά στην αξιοπιστία του προγράμματος, στον αντίκτυπο και στην επιτυχία του.

Κατά την άποψή σας, ποια είναι τα κύρια αίτια επιδείνωσης της ψυχικής υγείας στο γήρας, εκτός από τους φυσιολογικούς παράγοντες; Μπορούμε, ως κοινωνία, να συμβάλουμε στη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων;

Η μοναξιά και η απομόνωση ήταν ανέκαθεν παράγοντες που συνέβαλλαν στην επιδείνωση της ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων. Το πρόβλημα αυτό, το οποίο επηρεάζει την αγροτική Ιρλανδία, απαντάται εξίσου συχνά στις πολύβουες πόλεις και κωμοπόλεις. Τα τελευταία χρόνια, οι επιπτώσεις της πανδημίας, η αναγκαστική απομόνωση και η τάση καταφυγής στο σπίτι για την προστασία από ασθένειες, καθώς και η απώλεια των κοινωνικών επαφών, της πρόσβασης σε δραστηριότητες και της ελευθερίας έχουν δημιουργήσει μια επιδημία φόβου, άγχους, κατάθλιψης και προβλημάτων ψυχικής υγείας. Τα εγχώρια και τα παγκόσμια γεγονότα, όπως η αύξηση του κόστους διαβίωσης, ο πόλεμος και οι συγκρούσεις, έχουν επίσης διαδραματίσει ρόλο. Καθώς οι άνθρωποι γηράσκουν ο κοινωνικός τους κύκλος συρρικνώνεται και οι ασθένειες μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά τους να βγαίνουν και να κυκλοφορούν ελεύθερα με αποτέλεσμα να καθηλώνονται στο σπίτι και να χάνουν την ανεξαρτησία τους. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση, τη διάθεση και γενικά τη στάση τους απέναντι στη ζωή. Είναι σημαντικό οι ηλικιωμένοι να μην λησμονηθούν απλώς και μόνον επειδή μπορεί να μην είναι ορατοί: πρέπει να θυμόμαστε τη σημασία της κοινότητας, των κοινοτικών παρεμβάσεων και της δύναμης των κοινωνικών επαφών και των πρωτοβουλιών κοινωνικής θεραπευτικής παρέμβασης.