Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) έχει πάρει αποφασιστική θέση όσον αφορά τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου στην ΕΕ, δηλώνοντας ότι δεσμεύεται να διασφαλίσει ότι το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιβάλλουν υψηλές αποτρεπτικές κυρώσεις στα κράτη μέλη που συστηματικά δεν σέβονται το κράτος δικαίου κατά τρόπο που θέτει σε κίνδυνο τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας «Κράτος δικαίου και Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης» που εγκρίθηκε κατά τη σύνοδο ολομέλειας στις 20 Ιανουαρίου, η ΕΟΚΕ επικροτεί τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/2092, που δίνει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις για συστηματικές ανεπάρκειες στο κράτος δικαίου σε μια δεδομένη χώρα της ΕΕ, και ζητεί να εφαρμόζεται αυστηρά ο κανονισμός σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με τον προϋπολογισμό.

«Το κράτος δικαίου αποτελεί το θεμέλιο για μια δημοκρατική και πλουραλιστική κοινωνία στην Ευρώπη και για τη συνέχιση της ύπαρξης της ΕΕ», δήλωσε ο εισηγητής της γνωμοδότησης Christian Bäumler.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συστηματικές ανεπάρκειες ώστε να υπάρξει συμμόρφωση με το κράτος δικαίου, η ΕΟΚΕ συνιστά να χρησιμοποιεί η ΕΕ κάθε άλλο μέσο επιβολής κυρώσεων, όπως η διαδικασία επί παραβάσει που προβλέπεται στο άρθρο 263 της ΣΛΕΕ και η διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 7 της ΣΕΕ.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, εάν μια χώρα της ΕΕ παραβιάζει συστηματικά το κράτος δικαίου, αυτό πάντοτε θέτει σε κίνδυνο, ή το λιγότερο υπονομεύει, την υλοποίηση των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και, ως εκ τούτου, αποβαίνει εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αυτός είναι ο λόγος που είναι θεμελιώδους σημασίας όλοι οι δικαιούχοι πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ να συμμορφώνονται με τους κανόνες διαφάνειας και να είναι σε θέση να αποδεικνύουν πλήρως τον σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιούνται τα κονδύλια.

Στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα πρέπει επίσης να καταγράφονται αναλυτικά τα μέτρα που οι αντίστοιχες κυβερνήσεις θα λάβουν για την ενίσχυση του κράτους δικαίου.
Εντούτοις, τα περισσότερα από τα εθνικά σχέδια που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής περιλαμβάνουν ελάχιστες σχετικές πρωτοβουλίες. Εκτός αυτού μάλιστα, στην αξιολόγηση αυτών των σχεδίων, η Επιτροπή δεν απέδωσε τη δέουσα σημασία στο κράτος δικαίου, γεγονός που κατά την ΕΟΚΕ είναι λυπηρό.

Στη γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ καλεί όλα τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν στην ενισχυμένη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και ζητεί αυτό να αποτελέσει προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Η συνεργασία αυτή έχει ήδη αρχίσει να παράγει αποτελέσματα και είναι πιθανό να συμβάλει μακροπρόθεσμα στη σημαντική βελτίωση της διασυνοριακής δίωξης του εγκλήματος. (ll)