European Economic
and Social Committee
ΕΥΡΩΠΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ, ΜΙΑ ΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ
της Tetyana Ogarkova
Φέτος, στις αρχές Μαρτίου, έφυγα από το Κίεβο με πολύ βαριά καρδιά. Πήγαινα για δυο μέρες στη Γαλλία για να συμμετάσχω σε ένα συνέδριο για την Ουκρανία. Ως εκ τούτου, δεν μπόρεσα να συμμετάσχω σε μια σημαντική τελετή στο Κίεβο. Η ποιήτρια φίλη μας Svitlana Povalyaeva θα βρισκόταν στο Maidan, την κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας, στην τελετή αποχαιρετισμού που διοργάνωσε για τον μεγαλύτερο γιο της, τον Vassyl, ο οποίος, στα 28 του χρόνια, έπεσε στη μάχη. Ο νεότερος αδελφός του Roman σκοτώθηκε μαχόμενος το καλοκαίρι του 2022 για την απελευθέρωση του Χαρκόβου. Ήταν 24 ετών.
Επιβιβάστηκα στο τρένο νιώθοντας έναν κόμπο στο στομάχι. Άφηνα πίσω τα τρία παιδιά μου στο οικογενειακό μας σπίτι. Δεν ήταν η πρώτη φορά που έφευγα για λίγο στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αυτήν τη φορά όμως, ήμουν έντρομη.
Γνώριζα ότι, σε περίπτωση επικείμενου κινδύνου εκτόξευσης ρωσικών βαλλιστικών πυραύλων, το σύστημα προειδοποίησης του τηλεφώνου μου δεν θα έδειχνε κόκκινο. Για λίγες ημέρες θα βρισκόμουν 2.000 χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι μου, χωρίς πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια των θυγατέρων μου. Ήταν αφόρητο.
Εάν το σύστημα προειδοποίησης δεν λειτουργούσε, αυτό θα οφειλόταν στο γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν κόψει τη ροή πληροφοριών προς την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης και της έγκαιρης ανίχνευσης βαλλιστικών πυραύλων από το ρωσικό έδαφος. Είχαν επίσης αναστείλει και τη στρατιωτική βοήθεια, σε βαθμό ώστε να μπλοκαριστεί και ο εξοπλισμός που είχε ήδη αποσταλεί στην Πολωνία.
Λίγες ημέρες αργότερα επέστρεψα στην Ουκρανία. Στο μεταξύ διάστημα, πραγματοποιήθηκαν διαπραγματεύσεις μεταξύ των αντιπροσωπειών της Ουκρανίας, της Αμερικής και της Σαουδικής Αραβίας. Η Ουκρανία ήταν έτοιμη για πλήρη και άμεση κατάπαυση του πυρός — εάν η Ρωσία έπραττε το ίδιο. Ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ικανοποιημένος. Η ροή πληροφοριών της Αμερικής αποκαταστάθηκε, καθώς και η στρατιωτική βοήθεια που είχε συμφωνηθεί κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μπάιντεν.
Ωστόσο, η εμπιστοσύνη έχει χαθεί. Έτσι και προδοθείς, είναι δύσκολο να παριστάνεις ότι δεν τρέχει τίποτα.
Άραγε νιώθει και η Ευρώπη προδομένη; Η εποχή της ομπρέλας ασφαλείας του ΝΑΤΟ υπό αμερικανική ηγεσία έχει τελειώσει. Οι Τραμπιστές του MAGA γυρνάνε την πλάτη. Σχεδιάζουν να ελαχιστοποιήσουν τη στρατιωτική και ανθρωπιστική παρουσία στην Ευρώπη και βγάζουν τη Ρωσία, τον επιτιθέμενο, από τη διπλωματική και οικονομική της απομόνωση.
Εάν ο Τραμπ επιθυμεί κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία το συντομότερο δυνατόν και πάση θυσία, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν θεωρεί σημαντική τη δεινή κατάσταση της Ουκρανίας. Επιθυμεί απλώς να ελαχιστοποιήσει το κόστος για τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν συμμετέχουν πλέον σε συνεδριάσεις όπως αυτές που πραγματοποιούνται στη βάση Ramstein και δεν προβλέπεται περαιτέρω στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ για το τρέχον έτος.
Η ειρήνη με κόστος την ήττα της Ουκρανίας δεν ανησυχεί την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Οι απεσταλμένοι Steve Witkoff και Keith Kellogg προτείνουν σχέδια για τη διαίρεση της Ουκρανίας σε δύο ή τρία χωριστά μέρη — κατ’ εικόνα της μεταπολεμικής ναζιστικής Γερμανίας. Λες και η Ουκρανία είναι ο επιτιθέμενος και έχει χάσει τον πόλεμο.
Ωστόσο, η Ευρώπη απειλείται επίσης. Εάν ο Τραμπ σχεδιάζει να μειώσει τον αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη και απαιτεί συνεισφορές 5 % στον προϋπολογισμό για την άμυνα από κάθε χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πιστεύει πως η άμυνα της Ευρώπης αποτελεί και πρόβλημα της Ευρώπης.
Η δε Ρωσία κρατά στάση παρατηρητή. Στη Ρωσία, το ΝΑΤΟ χωρίς την ηγεσία των ΗΠΑ δεν αποτελεί ούτε αμυντική ούτε αποτρεπτική δύναμη. Πόσος χρόνος θα χρειαζόταν για την οικοδόμηση μιας «Ευρώπης της άμυνας» ικανής να εγγυηθεί από μόνη της τη δική της ασφάλεια; Αν η ερώτηση αυτή φαντάζει πολύ αφηρημένη, προσπαθήστε να απαντήσετε σε μια άλλη ερώτηση: ποιος από τους Ευρωπαίους θα υπερασπιστεί τις χώρες της Βαλτικής αν η Ρωσία εξαπολύσει επίθεση μετά τις εκπαιδευτικές επιχειρήσεις της στη Λευκορωσία τον Σεπτέμβριο του 2025;
Στον απόηχο της προδοσίας της από την Αμερική, η Ευρώπη βρίσκεται ενώπιον ενός ξεκάθαρου διλήμματος: να υπερασπιστεί σήμερα την Ουκρανία όπως θα υπερασπιζόταν τον εαυτό της ή να αντιμετωπίσει αύριο τον ρωσικό στρατό στα εδάφη της. Ο αγώνας αυτός δεν θα είναι εύκολος, αλλά καμία μάχη δεν χάνεται προτού δοθεί.
Στα τέλη Μαρτίου, την προσοχή μου τράβηξε μια έρευνα για τη σφυγμομέτρηση της ουκρανικής κοινής γνώμης. Πάνω από το 80 % των Ουκρανών είναι έτοιμοι να συνεχίσουν να μάχονται κατά της Ρωσίας, ακόμη και χωρίς τη στήριξη των ΗΠΑ.
Μένει να δούμε πόσοι Ευρωπαίοι θα σταθούν στο πλευρό μας.