European Economic
and Social Committee
HET OPTUIGEN VAN DE EUROPESE DEFENSIE, EEN RACE TEGEN DE KLOK
Door Tetyana Ogarkova
Begin maart dit jaar verliet ik Kyiv met een zwaar gemoed. Ik vertrok voor twee dagen naar Frankrijk om een symposium over Oekraïne bij te wonen. Daardoor miste ik een belangrijke plechtigheid in Kyiv. Een vriendin, de dichteres Svitlana Povalyaeva, hield op Maidan, het centrale plein van de hoofdstad, een herdenkingsdienst voor haar oudste zoon Vasyl, die op 28-jarige leeftijd was gesneuveld in de strijd. Zijn jongere broer Roman was al in de zomer van 2022 gedood in de strijd voor de bevrijding van de regio Charkiv. Hij was 24 jaar oud.
Toen ik in de trein stapte, trok mijn maag samen. Mijn drie kinderen bleven thuis achter. Het was niet de eerste keer dat ik tijdens de oorlog kort naar het buitenland trok. Maar deze keer was ik vol angst.
Ik wist dat het waarschuwingssysteem van mijn telefoon bij dreigend gevaar door Russische ballistische raketten niet zou oplichten. Gedurende enkele dagen zou ik 2 000 kilometer van huis zijn, zonder informatie over de veiligheid van mijn dochters. Het was ondraaglijk.
Als het waarschuwingssysteem niet zou werken, dan was dat omdat de Verenigde Staten Oekraïne niet langer voorzagen van inlichtingen, waaronder vroegtijdige waarschuwingen voor Russische raketaanvallen. De VS hadden ook de militaire hulp opgeschort, en zelfs de reeds naar Polen verzonden uitrusting geblokkeerd.
Enkele dagen later keerde ik terug naar Oekraïne. Ondertussen hadden er onderhandelingen plaatsgevonden tussen de delegaties van Oekraïne, de VS en Saoedi-Arabië. Oekraïne was bereid tot een volledig en onmiddellijk staakt-het-vuren, als Rusland dat ook was. Donald Trump was tevreden. Oekraïne kreeg weer Amerikaanse inlichtingen, net als de militaire hulp die onder president Biden was toegezegd.
Maar het vertrouwen is weg. Als je eenmaal verraden bent, is het moeilijk om te doen alsof er niets gebeurd is.
Voelt Europa zich ook verraden? De tijd van schuilen onder de NAVO-veiligheidsparaplu onder Amerikaans leiderschap is voorbij. De MAGA-aanhangers kijken weg. Zij zijn van plan de militaire en humanitaire aanwezigheid in Europa tot een minimum te beperken en brengen Rusland, de agressor, uit zijn diplomatieke en economische isolement.
Als Trump zo snel mogelijk en koste wat het kost een staakt-het-vuren in Oekraïne wil, is dat omdat hij het Oekraïense lijden van ondergeschikt belang vindt. Hij wil alleen maar de kosten voor de Amerikaanse begroting zo beperkt mogelijk houden. De VS nemen niet langer deel aan bijeenkomsten zoals die van de Ramstein-groep, en voor het lopende jaar is geen verdere militaire bijstand van de VS gepland.
Voor de Amerikaanse regering is vrede die Oekraïne betaalt met een nederlaag geen probleem. VS-gezanten Steve Witkoff en Keith Kellogg stellen voor om Oekraïne in twee of drie zones op te delen - net als Duitsland na de Tweede Wereldoorlog. Alsof Oekraïne de agressor was die de oorlog had verloren.
Maar ook Europa wordt bedreigd. Trump is van plan om het aantal Amerikaanse troepen in Europa te verminderen en eist dat elke NAVO-lidstaat 5 % van zijn bbp aan defensie besteedt, omdat hij vindt dat de verdediging van Europa een Europees probleem is.
Rusland kijkt aandachtig toe. Voor Rusland gaat van een NAVO zonder leiding van de VS geen afschrikwekkende werking uit. Hoe lang duurt het om een “Europa van defensie” op te tuigen dat zijn eigen veiligheid kan waarborgen? Als dit te abstract klinkt, probeer dan deze vraag te beantwoorden: wie in Europa zal de Baltische staten helpen verdedigen als Rusland een aanval opzet na de gezamenlijke militaire oefeningen in Belarus in september 2025?
In het licht van het Amerikaanse verraad staat Europa voor een duidelijke keuze: of nu Oekraïne verdedigen zoals het zichzelf zou verdedigen, of morgen het Russische leger op eigen grondgebied trotseren. Deze strijd wordt niet eenvoudig, maar een strijd is nooit op voorhand verloren.
Eind maart werd er een enquête gehouden in Oekraïne, waarvan de resultaten indruk op me maakten: meer dan 80 % van de Oekraïners is bereid de strijd tegen Rusland voort te zetten, ook zonder steun van de VS.
We zullen zien hoeveel Europeanen ons bij zullen staan.