Με το νέο στρατηγικό σχέδιό της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει αποφασισμένη να σταματήσει την υστέρηση της Ευρώπης έναντι των ΗΠΑ και της Ασίας όσον αφορά τόσο τη βασική όσο και την εφαρμοσμένη έρευνα, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα προϊόντα και τις υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας, δηλώνει η ΕΟΚΕ σε γνωμοδότηση που εγκρίθηκε κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Μαρτίου.

Το βασικό πλεονέκτημα του προτεινόμενου νέου Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ) είναι η εστίασή του στην ταχεία μετατροπή των αποτελεσμάτων της έρευνας και της καινοτομίας (Ε&Κ) σε βιώσιμες επιχειρήσεις και σταθερές θέσεις εργασίας, τονίζει η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ).

«Είναι απολύτως απαραίτητο ο νέος ΕΧΕ να μην είναι απλώς «μια από τα ίδια», δηλώνει ο εισηγητής της γνωμοδότησης Paul Rübig. «Αυτή η «Νέα Συμφωνία» θα ενισχύσει τον αντίκτυπο της Ε&Κ σε μια εποχή κατά την οποία η καινοτομία διέρχεται από ένα στάδιο «όλα ή τίποτα», όσον αφορά όχι μόνο την πληγείσα από τη νόσο COVID-19 οικονομία της Ευρώπης, αλλά και για την επιβίωση ολόκληρου του πλανήτη».

Η ευρωπαϊκή έρευνα υπολείπεται των ΗΠΑ και της Ασίας όσον αφορά την ταχύτητα μετατροπής των αποτελεσμάτων Ε&Α σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Η Ευρώπη υστερεί σε επιδόσεις έναντι της Ασίας όσον αφορά τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (το 2019, το 65% των αιτήσεων χορήγησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας παγκοσμίως υποβλήθηκε στην Ασία, ενώ στην Ευρώπη μόλις το 11,3%) και, ιδιαίτερα, όσον αφορά τις επιχειρήσεις παροχής ψηφιακών υπηρεσιών και τις γνωστές ως ρηξικέλευθες καινοτομίες τεχνολογικής ώθησης, δηλαδή νέα προϊόντα με κινητήρια δύναμη την έρευνα και την ανάπτυξη νέας τεχνολογίας. Γενικότερα, η Ασία και, ιδίως, η Κίνα και η Κορέα, βελτίωσαν σε τεράστιο βαθμό τις επιδόσεις τους στον τομέα της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας (ΕΤΚ) κατά την τελευταία εικοσαετία. Ο νέος ΕΧΕ αναμένεται να βοηθήσει την Ευρώπη να καλύψει την υστέρησή της μέσω επενδύσεων και αυξημένης κινητικότητας.

Παρότι επικροτεί το στρατηγικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής, η ΕΟΚΕ επισημαίνει πέντε βασικούς τομείς που έχουν μείνει εκτός του καταλόγου τεχνολογιών στρατηγικής σημασίας, αλλά είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία της Ευρώπης:

• ψηφιακά επιχειρηματικά μοντέλα·
• τεχνολογίες για την παραγωγή αγαθών και τροφίμων·
• κλινική έρευνα, φαρμακευτικός και βιοτεχνολογικός τομέας·
• διαστημικές τεχνολογίες·
• καθαρό νερό και αποχέτευση.

Ένα άλλο βασικό σημείο που επισημαίνει η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότησή της είναι η ανάγκη εξισορρόπησης της αριστείας με την ταχύτητα μετατροπής των αποτελεσμάτων της έρευνας και της ανάπτυξης (Ε&Α) σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Για τις επιχειρήσεις, η ταχύτητα είναι καθοριστικής σημασίας, ενώ οι επιστήμονες αγωνίζονται για την επίτευξη αριστείας και ζητούν περισσότερο χρόνο και χρήμα για την Ε&Κ. Η πολιτική της Επιτροπής στον τομέα της ΕΤΚ θα πρέπει να επιφέρει ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο παραμέτρων. (dm)