Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) wyraził poparcie dla wspierania skutecznego dialogu społecznego w państwach członkowskich UE, gdyż odgrywa on kluczową rolę w kształtowaniu polityki gospodarczej, polityki rynku pracy i polityki społecznej, które zapewniają lepsze warunki życia i pracy w całej UE. Jest więc konieczny dla promowania i urzeczywistnienia zrównoważonego rozwoju gospodarczego.

W opinii „Dialog społeczny jako istotny filar stabilności gospodarczej oraz odporności gospodarek, z uwzględnieniem wpływu ożywionej debaty publicznej w państwach członkowskich” EKES przyjrzał się krajowym praktykom w zakresie dialogu społecznego, analizując je w kontekście kryzysów w przeszłości. Zbadał także, jak koncepcja dialogu społecznego, a zwłaszcza jego forma trójstronna angażująca władze publiczne, może być czymś więcej niż tylko negocjacjami zbiorowymi, a także dlaczego stanowi zasadniczy instrument prawidłowego zarządzania wszelkimi zmianami.

Opinia została przygotowana na wniosek prezydencji niemieckiej przez byłą członkinię EKES-u Vladimírę Drbalovą i obecną członkinię Cinzię Del Rio.

Kraje z ugruntowanym mechanizmem dialogu społecznego lepiej i szybciej reagują na kryzysy, w tym o zasięgu globalnym jak pandemia COVID-19. Mimo tego w wielu krajach dialog społeczny nadal jest fragmentaryczny i sporadyczny lub został osłabiony, a autonomia partnerów społecznych podważona, jak stwierdzono w opinii.

Przedstawiono więc szereg zaleceń na najbliższą przyszłość dla prawidłowego zarządzania po pandemii, w tym zadbanie o aktywne zaangażowanie partnerów społecznych podczas przygotowywania i wdrażania krajowych planów odbudowy oraz zachęcanie do prawidłowego ładu korporacyjnego opartego na dialogu społecznym i negocjacjach zbiorowych.

Jednak aby dialog społeczny był skuteczny, muszą być w niego zaangażowani reprezentatywni i uprawnieni partnerzy społeczni, a rządy muszą się zobowiązać do brania w nim udziału. Równie niezbędne jest poszanowanie autonomii partnerów społecznych oraz wolności zrzeszania się i prawa do negocjacji zbiorowych.

Europejski dialog społeczny jest zapisany w Traktatach UE i partnerzy społeczni powinni wykorzystać związany z tym pełen potencjał.

Powinni brać udział w europejskim semestrze zarządzania gospodarczego, a zwłaszcza w przygotowywaniu i wdrażaniu reform i polityk z zakresu zatrudnienia, polityki społecznej oraz – w stosownych przypadkach – polityki gospodarczej.

„Potrzebujemy wiążącego mechanizmu konsultacji dla partnerów społecznych w ramach europejskiego semestru. Obecnie, mając na uwadze gospodarcze i społeczne skutki pandemii, ważniejsze niż kiedykolwiek jest zaangażowanie partnerów społecznych w opracowywanie planów odbudowy i zwiększania odporności, w tym rządowych narzędzi sprawozdawczych”, stwierdziła Cinzia Del Rio. (ll)