„EKES Info”: Jaką rolę w transformacji ekologicznej powinni odgrywać młodzi ludzie?

Młodzi ludzie mogą i muszą z co najmniej dwóch powodów odgrywać pierwszoplanową rolę w transformacji ekologicznej. Należy pamiętać, że podejmowane dziś przez przywódców politycznych decyzje w sprawie zmiany klimatu i ochrony środowiska będą miały wpływ przede wszystkim na młodych ludzi i przyszłe pokolenia, co uprawnia ich do zabrania głosu.

Trzeba też uwzględnić kolejny istotny aspekt, a mianowicie to, że młodsze pokolenie wykazuje się największą wrażliwością i świadomością, jeśli chodzi o potrzebę podołania transformacji ekologicznej i podjęcia działań na rzecz zrównoważenia środowiskowego. W ostatnich latach wielu młodych ludzi w całej Europie zaangażowało się w działania w dziedzinie klimatu. Na szczeblu lokalnym, krajowym i europejskim pojawiły się liczne ruchy środowiskowe i społeczne skupiające młodych ludzi, którzy demonstrują i domagają się od rządów i decydentów konkretnych środków w celu ochrony środowiska i osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Choć rola młodych ludzi w budowaniu bardziej zrównoważonego, inkluzywnego i zielonego świata cieszy się coraz większym uznaniem i 2022 został ogłoszony Europejskim Rokiem Młodzieży, to jest oczywiste, że nadal jest im trudno zabrać głos i odnaleźć się w procesie decyzyjnym, nie tylko odnośnie do transformacji ekologicznej.

Moim zdaniem organizacje młodzieżowe powinny mieć możliwość wypowiadania się w instytucjach nie tylko raz na jakiś czas, lecz w sposób systematyczny i strukturalny, tak by mogły wnosić kompetentny i znaczący wkład w podejmowanie decyzji na wszystkich szczeblach oraz wcielać w życie pomysły i projekty związane ze zrównoważeniem środowiskowym.

W tym celu instytucje powinny przede wszystkim wprowadzić test wpływu polityki UE na młodzież, zapewnić organizacjom młodzieżowym odpowiednie (i strukturalne) wsparcie finansowe oraz prowadzić systematyczną ocenę wpływu gospodarczego, politycznego i społecznego inwestycji na młodsze pokolenie, jasno informując je, w jaki sposób i do jakiego stopnia polityka publiczna oddziałuje pozytywnie na jego życie.

Jeśli chodzi o rolę młodzieży w transformacji ekologicznej, trzeba jeszcze zająć się dwoma zasadniczymi aspektami: kształceniem i zatrudnieniem.

W obliczu kryzysu klimatycznego i środowiskowego edukacja w dziedzinie zrównoważonego rozwoju powinna stać się priorytetowym zadaniem szkół. Nauczanie dzieci o zrównoważonym rozwoju i ochronie środowiska powinno rozpoczynać się od najmłodszych lat i trwać przez całą szkołę. Potrzebne jest podejście międzysektorowe zapewniające wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne, w tym poprzez ścieżki od kształcenia do zatrudnienia oraz przygotowanie zawodowe. Kapitalne znaczenie ma również uczenie się przez całe życie, gdyż powodzenie transformacji ekologicznej będzie zależeć od zdolności szkół do współpracy z władzami lokalnymi w kwestii zajęć pozalekcyjnych – zwłaszcza z organizacjami młodzieżowymi i zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim. Będzie to służyć zwiększaniu świadomości i uczestnictwa ogółu społeczeństwa.

2023 został ogłoszony Europejskim Rokiem Umiejętności. Bez kompetencji niemożliwa jest transformacja. Zasadnicze znaczenie ma przekazanie młodym ludziom umiejętności przyswojenia sobie innowacji wynikających z zielonej transformacji, które mają i będą miały nieuchronny i znaczny wpływ na świat pracy. Konieczne są zatem inwestycje w praktyki szkolenia i uczenia się w środowisku pracy, zwłaszcza w formie wysokiej jakości przyuczania do zawodu i staży.

Transformacja ekologiczna musi być sprawiedliwa i zapewniać pracownikom przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji oraz wysokiej jakości miejsca pracy dla wszystkich, tak aby nikt nie został pominięty. Dlatego polityka szkoleniowa musi być zintegrowana z polityką przemysłową, skoordynowana z innymi strategiami rozwoju i szczegółowo zaplanowana na szczeblu lokalnym i regionalnym, w ścisłej współpracy z partnerami społecznymi.

Ponadto pierwszoplanowe znaczenie dla powodzenia zielonej transformacji mają innowacje. Dlatego też centralnym aspektem realizacji wyznaczonych celów jest zachęcanie przedsiębiorczych młodych ludzi do przyłączenia się do procesu innowacji poprzez specjalne szkolenia i pomoc w nowatorskich projektach, a także poprzez zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowego.