Το εμβληματικό «Βραβείο της κοινωνίας των πολιτών της ΕΟΚΕ» έχει απονεμηθεί 15 φορές μέχρι σήμερα. Με αυτό επιβραβεύονται εγχειρήματα που ακολουθούν μια ιδιαίτερα δημιουργική και ρηξικέλευθη προσέγγιση θεμάτων μεγάλου ενδιαφέροντος για την ΕΕ.

Υποψηφιότητα μπορούν να θέσουν όλες οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ και δραστηριοποιούνται σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή ενωσιακό επίπεδο. Το βραβείο μπορεί επίσης να απονεμηθεί και σε ιδιώτες που διαμένουν στην ΕΕ, καθώς και σε επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους ή δραστηριοποιούνται εντός της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι τα έργα τους είναι αυστηρά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Όλες οι επιλέξιμες πρωτοβουλίες και τα έργα πρέπει να υλοποιούνται εντός της ΕΕ. Επίσης, πρέπει να έχουν ήδη υλοποιηθεί ή τουλάχιστον να έχουν ήδη ξεκινήσει πριν από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων υποψηφιότητας.

Σκοπός του βραβείου είναι η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης ως προς την εξαιρετική συμβολή της κοινωνίας των πολιτών στη διαμόρφωση ευρωπαϊκής ταυτότητας και ιθαγένειας και στην προώθηση των κοινών αξιών που ενισχύουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Κάθε χρόνο επιλέγεται διαφορετικό θέμα. Το 2023, τα έργα αφορούσαν την ψυχική υγεία. Το 2022, η ΕΟΚΕ απένειμε βραβείο, κατ’ εξαίρεση, για δύο θέματα: τη νεολαία και την Ουκρανία. Το 2021, με το βραβείο τιμήθηκαν έργα για το κλίμα που προωθούσαν τη δίκαιη μετάβαση. Το 2020, η ΕΟΚΕ αντικατέστησε το «Βραβείο της κοινωνίας των πολιτών» με ένα έκτακτο «Βραβείο αλληλεγγύης πολιτών», ειδικά αφιερωμένο στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Άλλα θέματα στο παρελθόν συμπεριλάμβαναν την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών, τις ευρωπαϊκές ταυτότητες και την πολιτιστική κληρονομιά, και τη μετανάστευση.

Τον Οκτώβριο του 2024, η ΕΟΚΕ αθλοθέτησε το 15ο Βραβείο της κοινωνίας των πολιτών με θέμα την καταπολέμηση της επιβλαβούς πόλωσης της ευρωπαϊκής κοινωνίας.

Το θέμα της πόλωσης είναι πιο επείγον από ποτέ. Εν μέσω πολλαπλών αλληλεπικαλυπτόμενων κρίσεων —συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας COVID-19, του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας και της ευρείας κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας― έχει οξυνθεί η δυσπιστία προς τους δημόσιους θεσμούς και τις δημόσιες αρχές, με επιζήμια συνέπεια την πόλωση.

Η κοινωνία των πολιτών συμβάλλει καθοριστικά στην καταπολέμηση αυτής της δυσπιστίας και στην εποπτεία της πόλωσης εντός και εκτός διαδικτύου, στη βελτίωση της κοινωνικής συνοχής και στην προάσπιση των δημοκρατικών ιδεωδών. Από κοινού με τις δημόσιες αρχές, η κοινωνία των πολιτών, μπορεί να συμβάλει περαιτέρω στην προστασία της φιλελεύθερης δημοκρατίας από αυταρχικές τάσεις.

Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ αποφάσισε να απονείμει το 15ο Βραβείο της κοινωνίας των πολιτών σε μη κερδοσκοπικές πρωτοβουλίες που παρεμβαίνουν αποτελεσματικά με την εφαρμογή προληπτικών μέτρων, μέτρων έγκαιρης προειδοποίησης και ―όπου απαιτείται― μέτρων αποκλιμάκωσης με σκοπό να γίνονται σεβαστές οι δημοκρατικές αξίες, να μην καθίσταται επιβλαβής η πόλωση και τα μονόπλευρα αφηγήματα να μην οδηγούν σε πράξεις βίας.