Volgens het EESC is de situatie in Belarus een Europese aangelegenheid waaraan de nodige aandacht moet worden besteed. De EU en haar lidstaten kunnen helpen bij het doorgeven en verspreiden van onafhankelijke berichtgeving uit Belarus in Europa door deze in andere talen beschikbaar te stellen. 

Sinds de presidentsverkiezingen van augustus 2020 in Belarus, die door de oppositie en westerse democratieën als gemanipuleerd worden beschouwd, heeft het autoritaire regime van Aleksandr Loekasjenko brute stappen genomen om een nooit eerder geziene protestbeweging in het land de kop in te drukken, en massaal de aanval geopend op het maatschappelijk middenveld en de nieuwsmedia. Meer dan 35 000 mensen zijn gearresteerd, duizenden zijn door de ordehandhavers geslagen en verscheidene demonstranten zijn gedood. 

Gedurende al die tijd hebben de journalisten, bloggers en schrijvers de protesten verslagen, het politiegeweld gedocumenteerd, waarheidsgetrouwe informatie verstrekt en gezocht naar werkende internetverbindingen om beeldmateriaal te uploaden, en geprobeerd arrestatie te voorkomen. Dankzij hen is de hele wereld op de hoogte gebracht van de ongekende mensenrechtencrisis in Belarus. Het is belangrijk het ongelooflijke werk van de Belarussische journalisten te erkennen: de moeite die zij hebben gedaan om de verhalen te verslaan, het feit dat zij vaak hun leven op het spel zetten en soms hun gezinnen in gevaar brachten om maar de waarheid te kunnen vertellen. Ook moet hulde worden gebracht aan alle dappere en vreedzame demonstranten die de meest creatieve manieren wisten te vinden om hun verzet te uiten.

Het EESC benadrukt dat de situatie in Belarus een Europese aangelegenheid is waaraan de nodige aandacht moet worden besteed. De EU en haar lidstaten kunnen helpen om nieuws uit Belarus aan een breder publiek door te geven door contact te leggen met verschillende onafhankelijke nieuwsagentschappen uit Belarus en hun nieuws in andere talen beschikbaar te stellen. 

In een recent informatief rapport zet het EESC uiteen welke cruciale stappen de lidstaten zouden kunnen nemen om de onafhankelijke media in Belarus en mogelijk ook in andere landen te steunen:

  • wereldwijd het goede voorbeeld geven met steun voor mediavrijheid in crisissituaties, door hulp te bieden en door noodopvang en vrijstelling van de visumplicht uit te breiden tot Belarussische journalisten die de onderdrukking willen ontvluchten;
  • oprichting van Europese en nationale fondsen ter ondersteuning van de vrije media en journalisten in Belarus, een model dat eventueel kan worden uitgebreid tot andere landen die onder een dictatuur leven. Dit moet noodhulp omvatten voor onderdrukte en uitgeweken journalisten, die juridische, financiële en psychologische steun nodig hebben;
  • ontwikkeling van een strategie om de steun zo te kanaliseren dat het werk van journalisten duurzaam wordt; 
  • nagaan hoe Belarussische onafhankelijke journalisten in de nationale medianetwerken van de lidstaten kunnen worden geïntegreerd, of hun beurzen aanbieden;
  • zorgen voor meer bijstand en meer flexibiliteit door minder bureaucratische rompslomp bij het verkrijgen van financiële steun van de EU;
  • zoeken naar alternatieve manieren om internetverbindingen vanuit de EU aan te bieden wanneer de overheidsprovider de toegang afsluit; 
  • ondersteuning voor innovatie bij informatie-overdracht; 
  • geen apparatuur of software leveren die kan worden gebruikt om het internet en websites in Belarus te censureren en sancties opleggen aan de nationale telecommunicatiemaatschappij Beltelecom, die het monopolie heeft op het beheer van internationaal webverkeer en achter de internetafsluitingen van het land zat;
  • toezicht op het internet tegengaan, Belarussische journalisten de instrumenten bieden om censuur te omzeilen en hun digitale geletterdheid vergroten. 

Het EESC is van mening dat de EU alle rechters, openbaar aanklagers en politiemensen die betrokken zijn bij de vervolging van journalisten en activisten dringend op de sanctielijst moet zetten.

Tatjana Babrauskienė, lid van het EESC