Door Ronny Lannoo, lid van de groep Diversiteit Europa van het EESC en van UNIZO, de Belgische Unie van Zelfstandige Ondernemers

Zelfstandigen worden dikwijls geassocieerd met snelle winst en succes. Deze karikatuur overschaduwt de vele uitdagingen waarmee ondernemers worden geconfronteerd. Zelfstandig ondernemen gaat altijd gepaard met risico’s, zowel zakelijk als privé.

Als het misgaat, is (verborgen) armoede vaak niet ver weg. Dat deze situatie dikwijls onderbelicht blijft, komt ook omdat zelfstandigen gewend zijn om zoveel mogelijk hun eigen problemen op te lossen.

Publiekelijk uitkomen voor bedrijfsproblemen vinden ze slechte reclame voor hun bedrijf, ze schamen zich ervoor en zoeken bijgevolg niet of te laat passende begeleiding.

In België leeft 12,7 % van de zelfstandigen onder de armoedegrens. De redenen waarom zij in moeilijkheden komen zijn onder meer slecht management, starten zonder een goed onderbouwd bedrijfsplan, ziekte en laattijdige betalers.

Maar er zijn ook oorzaken waaraan de zelfstandigen zelf niks kunnen doen. De coronacrisis is daar een dramatisch voorbeeld van; de Europese Commissie voorspelt een golf van faillissementen.

We moeten het probleem erkennen en bespreekbaar maken: minder schroom, meer preventie en de drempel naar hulp verlagen. De ondernemersorganisaties moeten vooral niet passief afwachten, maar ondernemers in moeilijkheden benaderen en op grote schaal bekendheid geven aan wat zij hen te bieden hebben.

Veel faillissementen kunnen worden voorkomen dankzij opleidingen, bijscholing en coaching in bedrijfsbeheer, vroegtijdige signalering van problemen via “rode vlaggen” en andere maatregelen. Sommige van deze maatregelen zijn tijdens de pandemie uitgebreid en versterkt, maar er moet nog veel worden gedaan om de armoede onder zelfstandigen in Europa terug te dringen.