Grupa Organizacji Społeczeństwa Obywatelskiego w EKES-ie

8 kwietnia Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu (EAPN) opublikowała swoje najnowsze sprawozdanie Poverty Watch zatytułowane „W kierunku systemowego podejścia do ochrony socjalnej”.

Sprawozdanie, przedstawione po raz pierwszy podczas wydarzenia współorganizowanego z Grupą Organizacji Społeczeństwa Obywatelskiego EKES-u w Brukseli, odnosi się do wyzwań, którym należy stawić czoła, aby zapewnić silne i odporne systemy ochrony socjalnej. Jest to szczególnie istotne w obecnej sytuacji, ponieważ państwa opiekuńcze UE zmagają się z rosnącymi ograniczeniami finansowymi spowodowanymi ograniczeniami wydatków krajowych oraz rosnącymi wydatkami na obronę i bezpieczeństwo.

W sprawozdaniu, opartym na ustaleniach 19 krajowych organizacji członkowskich EAPN, wykazano, że systemowe podejście do kompleksowej i skutecznej ochrony socjalnej wymaga polityki opartej na zintegrowanych, długoterminowych strategiach łączących wymiar gospodarczy, społeczny i środowiskowy. Polityka ta musi opierać się na solidnych dowodach i danych oraz na znaczącym udziale osób doświadczających ubóstwa.

Krajowe sieci EAPN wyrażają zaniepokojenie cięciami w wydatkach socjalnych. Ponadto wskaźniki takie jak wysoki poziom niepobierania świadczeń społecznych nadal budzą obawy co do skuteczności polityk, które nie docierają do osób potrzebujących tych świadczeń i kwalifikujących się do nich.

Według sprawozdania reakcja na szybko zmieniający się świat naznaczony cyfryzacją, wojną, starzeniem się społeczeństwa i zmianą klimatu jest niewystarczająca, co wskazuje na potrzebę przywrócenia systemowego podejścia do polityki społecznej.

Juliana Wahlgren, dyrektorka EAPN, podkreśliła pilny charakter tej kwestii i stwierdziła: UE musi chronić państwo opiekuńcze i priorytetowo traktować wydatki socjalne. W tym celu w sprawozdaniu Poverty Watch zawarto zalecenia dotyczące m.in. minimalnego dochodu, kryzysu mieszkaniowego i transformacji energetycznej. Zasadnicze znaczenie ma skuteczność i adekwatność. W przyszłym roku Komisja Europejska zainicjuje unijną strategię na rzecz walki z ubóstwem, ale uda się ją osiągnąć tylko wtedy, gdy państwa członkowskie przyjmą prawdziwie systemowe podejście do ochrony socjalnej. Ponieważ ponad 20% ludności UE jest zagrożone ubóstwem, nie możemy sobie pozwolić na kontynuowanie rozdrobnionych strategii politycznych. Ochrona socjalna musi być silna, skoordynowana i skuteczna.

Séamus Boland, przewodniczący Grupy Organizacji Społeczeństwa Obywatelskiego, powiedział: Eliminacja ubóstwa wymaga nieustających działań ze strony wszystkich państw członkowskich. Znaczna część ubóstwa w UE ma charakter międzypokoleniowy i może być szczególnie dotkliwa dla dzieci i osób starszych. W dziedzinie edukacji, mieszkalnictwa i kosztownej energii należy wprowadzić specjalne środki ukierunkowane na słabości systemu. W przeciwnym razie UE jako podmiot polityczny będzie miała trudności z utrzymaniem zaufania swoich obywateli.

Krzysztof Balon, wiceprzewodniczący Grupy Organizacji Społeczeństwa Obywatelskiego i sprawozdawca opinii EKES-u w sprawie pierwszej w historii strategii na rzecz walki z ubóstwem, zapowiedzianej w wytycznych politycznych dla Komisji Europejskiej na lata 2024–2029, stwierdził: Skuteczna unijna strategia na rzecz walki z ubóstwem musi opierać się na doświadczeniach osób żyjących w ubóstwie i uwzględniać ich potrzeby. Powinna również wspierać organizacje społeczeństwa obywatelskiego i angażować je w opracowywanie oraz wdrażanie odpowiednich projektów i środków mających na celu zwalczanie wykluczenia społecznego.

Opinia EKES-u zostanie przedstawiona na sesji plenarnej EKES-u w dniach 16–17 lipca.