door de EESC-groep Maatschappelijke Organisaties

Op 8 april maakte het Europees Netwerk Armoedebestrijding (EAPN) zijn meest recente Poverty Watch Report bekend, met als titel “Towards a systematic approach to social protection”.

In dit verslag, dat voor het eerst tijdens een gezamenlijk met de groep Maatschappelijke Organisaties van het EESC in Brussel georganiseerd evenement werd gepresenteerd, wordt ingegaan op de uitdagingen die moeten worden overwonnen om te zorgen voor sterke en veerkrachtige socialebeschermingsstelsels. In de huidige context is dit des te relevanter, nu de welvaartsstaten in de EU te kampen hebben met toenemende financiële beperkingen als gevolg van nationale uitgavenbeperkingen en stijgende uitgaven voor defensie en veiligheid.

Het verslag, dat is gebaseerd op de bevindingen van 19 nationale organisaties die lid zijn van het EAPN, toont aan dat een systemische aanpak van brede en doeltreffende sociale bescherming beleid vereist dat is ingebed in geïntegreerde langetermijnstrategieën die de economische, de sociale en de milieudimensie op elkaar afstemmen. Dit beleid moet gebaseerd zijn op solide gegevens en de betekenisvolle deelname van mensen die in armoede leven.

Nationale EAPN-netwerken uiten hun bezorgdheid over bezuinigingen op sociale uitgaven. Bovendien blijven indicatoren zoals de hoge niveaus van niet-opname van uitkeringen zorgen baren over de efficiëntie van beleidsmaatregelen die er niet in slagen diegenen te bereiken die uitkeringen nodig hebben en ervoor in aanmerking komen.

Volgens het verslag is er niet adequaat gereageerd op een snel veranderende wereld die gekenmerkt wordt door digitalisering, oorlog, vergrijzing en klimaatverandering, waardoor er opnieuw behoefte is aan een systeembenadering van sociaal beleid.

Juliana Wahlgren, directeur van het EAPN, benadrukt de urgentie van deze kwestie: “De EU moet de welvaartsstaat beschermen en prioriteit geven aan sociale uitgaven. Daartoe bevat het Poverty Watch-verslag aanbevelingen over onder meer het minimuminkomen, de huisvestingscrisis en de energietransitie. Efficiëntie en doelmatigheid zijn van essentieel belang. Volgend jaar zal de Europese Commissie de EU-strategie voor armoedebestrijding lanceren, maar deze kan alleen slagen als de lidstaten sociale bescherming werkelijk op integrale wijze benaderen. Aangezien meer dan 20 % van de EU-bevolking het risico loopt op armoede mag het beleid niet langer versnipperd zijn: sociale bescherming moet robuust, gecoördineerd en doeltreffend zijn.”

Séamus Boland, voorzitter van de EESC-groep Maatschappelijke Organisaties: “Het uitbannen van armoede vereist een niet-aflatende inzet van alle lidstaten. Armoede is in de EU vaak intergenerationeel van aard en kan met name kinderen en ouderen hard treffen. Op het gebied van onderwijs, huisvesting en hoge energieprijzen moeten speciale maatregelen worden genomen om de zwakke punten van het armoedebestrijdingsbeleid aan te pakken. Anders zal de EU als politieke entiteit moeite hebben om het vertrouwen van haar burgers te behouden.”

Krzysztof Balon, vicevoorzitter van de groep Maatschappelijke Organisaties en rapporteur voor het EESC-advies over de allereerste EU-strategie voor armoedebestrijding, aangekondigd in de politieke beleidslijnen voor de Europese Commissie 2024-2029: “Een doeltreffende EU-strategie voor armoedebestrijding moet voortbouwen op de ervaringen van mensen in armoede en tegemoetkomen aan hun behoeften. Ook moet deze strategie maatschappelijke organisaties ondersteunen en hen betrekken bij het ontwerpen en uitvoeren van adequate projecten en maatregelen ter bestrijding van sociale uitsluiting.”

Het advies van het EESC zal worden behandeld tijdens de zitting op 16 en 17 maart.