Grupa Pracowników w EKES-ie

Gdy Europejczycy odzyskują siły po przerwie świątecznej, fala zachorowań na COVID-19 przetacza się przez kontynent – nowy wariant omikron gwałtownie zwiększył liczbę zachorowań na całym świecie. Jednak wzrost odporności, poprzednie szczepienia i naturalna ewolucja wirusa w kierunku mniej śmiertelnego i zjadliwego wariantu powodują, że wśród bardzo wysokiej liczby zachorowań jest mniej przypadków ciężkiego przebiegu, hospitalizacji i zgonów.

Niemniej systemy opieki zdrowotnej są ponownie przeciążone. Chociaż w bogatych krajach wskaźniki zaszczepienia są na ogół bardzo wysokie, to w wielu częściach świata, w których systemy opieki zdrowotnej są również mniej przygotowane na tsunami przypadków, są one znacznie niższe. Pandemia w dalszym ciągu zbiera śmiertelne żniwo na całym świecie, szczególnie dotkliwie dotykając kraje rozwijające się, w których wirus mutuje w alarmującym tempie. Niekiedy mutacje są łagodniejsze, tak jak w przypadku wariantu omikron, lecz nie zawsze tak jest.

Aby ostatecznie opanować pandemię, potrzebne są większe wysiłki w zakresie szczepionek. Zostały opracowane dzięki wyjątkowemu postępowi naukowemu i medycznemu oraz miliardom przeznaczonym na inwestycje publiczne, w związku z czym muszą pozostać dobrem publicznym i być rozprowadzane pod kontrolą instytucji demokratycznych. Na mocy porozumienia TRIPS w Światowej Organizacji Handlu (WTO) należy tymczasowo zwolnić z patentów na szczepionki przeciwko COVID-19 oraz inne produkty i technologie zdrowotne. W ubiegłym roku Indie i Republika Południowej Afryki zaproponowały odstąpienie od porozumienia TRIPS, aby podczas pandemii prawa własności intelektualnej nie uniemożliwiały pilnego, powszechnego i przystępnego cenowo dostępu do produktów zdrowotnych oraz ich opracowywania, w tym szczepionek niezbędnych do zwalczania COVID-19. Choć ponad sto państw popiera zwolnienie w ramach WTO, to Unia Europejska należy do tych członków WTO, którzy jeszcze nie poparli proponowanego zwolnienia z praw własności intelektualnej związanych z COVID-19 na mocy TRIPS, między innymi odnośnie do szczepionek przeciwko COVID-19.

Niezgoda na pilne zwolnienie oznaczałaby, że kilka dużych firm farmaceutycznych będzie w stanie uniemożliwić innym producentom wytwarzanie szczepionek na COVID-19, co utrudni starania na rzecz zwiększenia produkcji w obrębie UE, a także produkcję szczepionek w krajach rozwijających się na całym świecie. Przedłużająca się pandemia zagrozi również odbudowie gospodarczej UE i całego świata. Jak pokazała nowa fala zachorowań podczas tej przerwy świątecznej, przejście pandemii w fazę endemiczną jest być może realne, choć jeszcze dalekie w czasie. Zajmie ono znacznie więcej czasu i zbierze bardziej śmiertelne żniwo na całym świecie, jeśli duża część ludności nadal nie będzie miała dostępu do szczepionek. (prp)