Από την Ομάδα των Εργαζομένων της ΕΟΚΕ

Καθώς η Ευρώπη επανέρχεται σε φυσιολογικούς ρυθμούς μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων, ένα κύμα κρουσμάτων της νόσου COVID-19 σαρώνει την ήπειρο: η νέα παραλλαγή Όμικρον αύξησε κατακόρυφα τα κρούσματα παγκοσμίως. Ωστόσο, χάρη στην οικοδόμηση «τείχους» ανοσίας και στους προηγούμενους εμβολιασμούς, καθώς και χάρη στη φυσική εξέλιξη του ιού προς λιγότερο θανατηφόρες και επιθετικές παραλλαγές, ο εξαιρετικά υψηλός αριθμός κρουσμάτων συνοδεύτηκε από χαμηλότερο ποσοστό σοβαρά νοσούντων, νοσηλειών και θανάτων.

Παρ’ όλα αυτά, τα συστήματα υγείας μας είναι και πάλι υπερφορτωμένα. Και παρότι τα ποσοστά εμβολιασμού είναι πολύ υψηλά στις πλούσιες χώρες εν γένει, δεν συμβαίνει το ίδιο σε πολλά μέρη του κόσμου που έχουν επίσης λιγότερο προετοιμασμένα συστήματα υγείας. Η πανδημία συνεχίζει να θερίζει ζωές παγκοσμίως, πλήττοντας ιδιαίτερα σοβαρά τις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ ο ιός συνεχίζει να μεταλλάσσεται με ανησυχητικό ρυθμό στις εν λόγω περιοχές. Ενίοτε, οδηγούμαστε σε ηπιότερες παραλλαγές, όπως η Όμικρον· αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντοτε.

Για να υπερβούμε επιτέλους την πανδημία, χρειαζόμαστε μεγαλύτερες εμβολιαστικές προσπάθειες. Τα εμβόλια αναπτύχθηκαν χάρη σε αξιοσημείωτες προόδους της επιστήμης και της ιατρικής και σε δημόσιες επενδύσεις δισεκατομμυρίων· γι’ αυτό λοιπόν τα εμβόλια πρέπει να παραμείνουν δημόσιο αγαθό και η διάθεσή τους να τελεί υπό τον έλεγχο δημοκρατικών θεσμών. Χρειαζόμαστε την προσωρινή αναστολή των δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19 και για τα ευρύτερα προϊόντα και τις τεχνολογίες υγείας στο πλαίσιο της συμφωνίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (TRIPS) του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Η παρέκκλιση από τη συμφωνία TRIPS προτάθηκε πέρυσι από την Ινδία και τη Νότια Αφρική προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι, κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα αποτελέσουν εμπόδιο στην επείγουσα, καθολική και οικονομικά προσιτή πρόσβαση και ανάπτυξη σχετικών προϊόντων υγείας, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων που απαιτούνται για την καταπολέμηση της νόσου COVID-19. Πάνω από 100 χώρες υποστηρίζουν την πρόταση αυτή στον ΠΟΕ, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκαταλέγεται στα μέλη του ΠΟΕ που δεν έχουν ακόμα ταχθεί υπέρ της προτεινόμενης παρέκκλισης όσον αφορά τα σχετικά με τη νόσο COVID-19 δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στο πλαίσιο της συμφωνίας TRIPS, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων κατά της νόσου.

Η μη επίτευξη επείγουσας συμφωνίας επί της παρέκκλισης θα σήμαινε πως λίγες μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες θα μπορούν να αποτρέψουν άλλους παρασκευαστές από την παρασκευή εμβολίων κατά της νόσου COVID-19, παρεμποδίζοντας έτσι τις προσπάθειες της ΕΕ να κλιμακώσει την παραγωγή στο εσωτερικό της, καθώς και την παρασκευή εμβολίων στις αναπτυσσόμενες χώρες ανά τον πλανήτη. Θα θέσει επίσης σε κίνδυνο την ενωσιακή και την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη, παρατείνοντας την πανδημία. Όπως έδειξε το νέο κύμα κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων διακοπών, το ενδημικό τέλος της πανδημίας είναι ενδεχομένως ορατό, παραμένει ωστόσο πολύ μακρινό και θα μεσολαβήσει ακόμα πολύς χρόνος και θα χαθούν πολύ περισσότερες ανθρώπινες ζωές παγκοσμίως αν μεγάλο μέρος του πληθυσμού εξακολουθήσει να μην έχει πρόσβαση στα εμβόλια. (prp)