Door Stefano Mallia, voorzitter van de groep Werkgevers van het EESC

Het voorstel van de Commissie is onvolledig en moet deel uitmaken van een langetermijnvisie voor een concurrentievermogensagenda.

De Europese Commissie is op 1 februari 2023 met een mededeling gekomen waarin ze voor het eerst reageert op het ongekende klimaatpakket van de Amerikaanse president Joe Biden, de Inflation Reduction Act (IRA), waarmee de Amerikaanse industrie wordt gesteund met een recordbedrag van 369 miljard dollar aan subsidies. Het lijkt erop dat het Commissievoorstel zal zorgen voor veel wat nodig is – een voorspelbaar regelgevingskader, toegang tot financiering, arbeidskrachten met de juiste vaardigheden en een open handelsagenda – maar na een eerste beoordeling zijn de EU-werkgevers het erover eens dat er nog heel wat werk aan de winkel is als we op lange termijn concurrerend willen blijven.

Allereerst mogen we niet vergeten dat er naast de groene transitie ook nog een digitale transitie is.

Ten tweede is het nuttig erop te wijzen dat subsidies alleen niet voldoende zijn. Wat de IRA echt problematisch maakt, is niet zozeer de subsidieomvang, waar de EU-begroting en de verschillende EU-fondsen in feite nog bovenuitsteken, maar veeleer de combinatie van subsidies en lage energieprijzen in de VS. Door die twee factoren samen vormt de IRA een probleem voor Europa. Voeg daarbij de relatief lage productiviteit van industriesectoren in de EU en we worden inderdaad geconfronteerd met een situatie die voor de Europese economie zeer gevaarlijk is. Subsidies hebben al tot verdeeldheid onder EU-landen geleid en zullen uiteindelijk resulteren in versnippering van de eengemaakte markt, een schadelijke wedloop en verzwakking van de regionale ontwikkeling.

Ten derde lijkt de Commissie zich met haar plan te laten leiden door het achterhaalde “pick the winner”-beginsel. Hiermee wordt verwezen naar een situatie waarin beleidsmakers doelstellingen voor industriële capaciteit vaststellen op basis van een sectorspecifieke analyse en rekening houdend met de hele toeleverings- en waardeketen, om zo te bepalen welke bedrijven voorrang moeten krijgen voor steun op financieel en regelgevingsgebied. De term “cleantechsector” is al arbitrair, want de groene transitie vindt in alle sectoren en alle soorten bedrijven plaats.

We weten allemaal waar het echte probleem ligt: het concurrentievermogen. We moeten dringend terrein terugwinnen en de transitie naar de groene economie biedt ons die kans. Maar concurrerend zijn en banen creëren moet tot onze mindset gaan behoren en een centrale plaats krijgen in onze beleidsvorming. Daarom dringen werkgevers in de EU aan op een agenda voor het concurrentievermogen.