EESC info

Tijdens de januarizitting van het EESC spraken de EESC-leden met Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, over de manier waarop de EU moet reageren op geopolitieke uitdagingen. Zij was het met EESC-voorzitter Christa Schweng eens dat concurrentievermogen, samen met meer strategische autonomie, cruciaal is in de huidige moeilijke tijden.

Metsola loofde het Oekraïense volk voor zijn moedige verzet tegen de Russische agressie en benadrukte dat de Europese Unie zich als nooit tevoren heeft verenigd om Oekraïne financiële, humanitaire en militaire bijstand te verlenen. Ze zei: “Oekraïne vecht voor democratie, vrijheid en rechtvaardigheid. En ze vechten ook voor ons.”

Verwijzend naar het 30-jarig bestaan van de eengemaakte markt wees ze op het belang van concurrentievermogen: “We moeten weer gaan groeien, minder afhankelijk worden en tegelijkertijd vaart zetten achter de groene en de digitale transitie. Europa moet zijn troeven uitspelen en ervoor zorgen dat ons actieve handelsbeleid de Europeanen elke dag voordeel oplevert.”

Voor EESC-voorzitter Christa Schweng zijn deze aspecten essentieel voor de welvaart van mensen en bedrijven in de EU: “Het is nu of nooit. Alleen door gecoördineerde inspanningen kunnen we met succes bouwen aan een meer veerkrachtige, eerlijke en duurzame toekomst waarin niemand aan zijn lot wordt overgelaten."

Er werd ook gedebatteerd over de reactie van de EU op externe factoren die de economie beïnvloeden, zoals de Amerikaanse Inflation Reduction Act, de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne en de volatiliteit van de prijzen van fossiele brandstoffen, en interne uitdagingen zoals het gebrek aan geschoolde arbeidskrachten waarmee Europa momenteel kampt.

Tijdens het debat werd beklemtoond dat er voor het maatschappelijk middenveld een cruciale rol moet zijn weggelegd bij de verbetering van EU-beleid en de uitvoering daarvan, en dat Europeanen meer inspraak in de EU willen, een punt dat tijdens de Conferentie over de toekomst van Europa al duidelijk werd gemaakt. (mt)

De veiligheid van de Europeanen garanderen en de rechtsstaat en de grondrechten handhaven: crisisbeheersingsmaatregelen zullen de belangrijkste prioriteiten zijn voor Zweden, dat van januari tot juni 2023 het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie bekleedt.

In een debat tijdens de zitting van 25 januari 2023 heeft EESC-voorzitter Christa Schweng de volledige steun van het EESC voor het voorzitterschap toegezegd: “Het is een ongelooflijke uitdaging om het voorzitterschap over te nemen op een moment dat er een verschrikkelijke oorlog woedt aan de grenzen van de EU.” Het EESC juicht deze prioriteiten toe in het licht van de Russische agressie tegen Oekraïne, omdat we onze veiligheid en onze waarden niet mogen laten aantasten. Wij staan achter Oekraïne.”

Jessika Roswall, de Zweedse minister van Europese zaken, verklaarde dat het Zweedse voorzitterschap nauwe samenwerking met andere EU-instellingen en -organen, waaronder het EESC, uiterst belangrijk vindt. Ze kijkt ernaar uit om nauwe contacten te onderhouden en een open dialoog te voeren.

Verwijzend naar de topprioriteit van het voorzitterschap benadrukte zij dat “Zweden het voorzitterschap overneemt in een periode met historische uitdagingen voor de Unie. De wrede aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne zal de Europese agenda blijven domineren.”

Het Zweedse voorzitterschap zal zich inzetten om de Europese eenheid te bewaren en de Unie groener, veiliger en vrijer te maken, met speciale aandacht voor:

• Veiligheid
• Concurrentievermogen
• De groene transitie en de energietransitie
• Democratische waarden en de rechtsstaat (mp)

Ter gelegenheid van het 30-jarige bestaan van de interne markt van de EU dit jaar heeft het EESC tijdens de zitting van januari met commissaris Margrethe Vestager gedebatteerd over de vraag hoe de grootste uitdaging voor de volgende generatie kan worden aangegaan.

De interne markt wordt algemeen beschouwd als de grootste verwezenlijking van de EU. De huidige crises, zoals de klimaatverandering, COVID-19 en de oorlog in Oekraïne, hebben echter de kwetsbaarheid ervan voor onvoorziene verstoringen blootgelegd. Hoe kunnen we de groene en digitale transitie in de EU doorvoeren zonder de vrijemarktbeginselen te schenden en zonder afbreuk te doen aan het concurrentievermogen van de Europese bedrijven? De Commissie heeft een plan om deze kwesties aan te pakken, dat zij in februari zal presenteren.

Tijdens de zitting van januari heeft het EESC concrete voorstellen gedaan om de interne markt verder te ontwikkelen zonder het concurrentievermogen van Europa uit het oog te verliezen. EESC-voorzitter Christa Schweng zei hierover: “Alleen een concurrerend Europa kan voor welvaart en welzijn zorgen en de klimaat- en milieuproblemen op duurzame wijze oplossen. Daarom is het van cruciaal belang dat EU-bedrijven in een gunstig klimaat kunnen innoveren, investeren en handeldrijven, onder dezelfde voorwaarden als hun buitenlandse concurrenten.”

Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter van de Europese Commissie, was het ermee eens dat de EU aan de interne markt moet blijven werken en wees erop dat “Europa er heel anders zou uitzien als de interne markt dertig jaar geleden niet tot stand was gekomen”.

Een van de belangrijkste punten van het debat was de kwestie van overheidssteun voor economisch herstel en de dubbele transitie. Als deze steun niet beperkt blijft tot een kortstondige injectie, zo groeit de vrees, kan dit kleinere economieën en de wereldhandel in gevaar brengen.

Het debat werd afgesloten met verklaringen van de voorzitter van de groep maatschappelijke organisaties van het EESC, Séamus Boland, de voorzitter van de werknemersgroep van het EESC, Oliver Röpke, en een lid van de werkgeversgroep van het EESC, Felipe Medina. (tk)

Op 24 januari bleek tijdens een debat in het EESC dat de EU de doelstellingen van de VN-agenda 2030 niet lijkt te gaan halen. Maar er is hoop. De EU heeft de kans om het voortouw te gaan nemen, onder meer door middel van financiële steun. Wat het toezicht betreft is hierbij voor het EESC een belangrijke rol weggelegd.

Tijdens de januari-zitting van het EESC werd een debat gehouden met Guillaume Lafortune, vicevoorzitter van het Sustainable Development Solutions Network van de VN (UN SDSN), over de verwezenlijking van de VN-doelen voor duurzame ontwikkeling (SDG's).

De heer Lafortune presenteerde het met steun van het EESC geschreven Europe Sustainable Development Report 2022. Volgens de heer Lafortune lukt het de EU momenteel niet om de doelstellingen te halen. Tegelijkertijd wordt er in de hele wereld steeds minder voortgang geboekt en hebben vooral de ontwikkelingslanden, die met ernstige financieringsproblemen kampen, een achterstand opgelopen.

Volgens het rapport zou de EU zich binnen het VN-systeem sterk moeten maken voor een mondiaal plan om de internationale financiering voor de SDG's op te voeren. EESC-voorzitter Christa Schweng onderschreef dit en wees erop hoe belangrijk het leiderschap van de EU is voor de verwezenlijking van wereldwijde veranderingen.

Door standpunten van belanghebbenden over de vorderingen met de SDG’s te verzamelen zal het EESC ook een belangrijke rol spelen bij de voor juli 2023 verwachte eerste vrijwillige evaluatie van de verwezenlijking van deze doelstellingen. Het EESC pleitte voor een horizontale benadering van de doelstellingen, gezien de onderlinge samenhang van de SDG’s en hun respectieve streefdoelen, en stelde voor om met de oprichting van een nieuw platform te zorgen voor een grotere structurele inbreng van het maatschappelijk middenveld in SDG-beleid. (gb)

De EU moet alle vormen van dwangarbeid bestrijden en wereldwijd de voorvechter van mensenrechten worden, aldus het EESC in een advies dat het tijdens zijn zitting van januari heeft goedgekeurd.

In zijn advies “Verbod op met dwangarbeid vervaardigde producten”, opgesteld door Thomas Wagnsonner, spreekt het Comité zijn steun uit voor het voorstel van de Europese Commissie om producten waarbij gebruik is gemaakt van dwangarbeid, op de EU-markt te verbieden. Van cruciaal belang is dat alle EU-lidstaten het Protocol van 2014 bij het Verdrag van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) betreffende de gedwongen arbeid van 1930 ratificeren.

Het EESC stelt voorts met voldoening vast dat het voorstel ook betrekking heeft op de bestrijding van gedwongen kinderarbeid en roept de Commissie op hier vaart achter te zetten door de bestaande IAO-verdragen inzake kinderarbeid op te nemen in het toepassingsgebied van de verordening.

Thomas Wagnsonner: “De bevordering van economische, sociale, culturele en arbeidsrechten, en daarmee de uitbanning van alle vormen van dwangarbeid en uitbuiting, is van wezenlijk belang wil de EU wereldwijd de toon kunnen blijven aangeven op het gebied van mensenrechten en democratie.”

Om dwangarbeid te voorkomen is het volgens het EESC zaak dat internationaal wordt samengewerkt en dat de rol van het maatschappelijk middenveld institutioneel wordt verankerd in het nieuwe voorstel van de Commissie. Ook pleit het voor richtsnoeren om bedrijven te ondersteunen, voor een specifieke databank met risico-indicatoren en voor een benchmarkingsysteem. (mp)

De EU moet zich in deze energieprijzencrisis richten op bescherming van alle huishoudens en bedrijven die hun energierekening niet of nauwelijks kunnen betalen. Zo luidde de belangrijkste boodschap van het advies over het economisch beleid van de eurozone in 2023 dat het EESC tijdens zijn zitting in januari heeft goedgekeurd.

Het EESC steunt het voorstel van de Europese Commissie om de meest kwetsbare verbruikers door middel van een prijsplafond te beschermen: tot een bepaald energieverbruik betalen zij dan een tarief dat onder de marktprijs ligt.

Wel waarschuwt het Comité ervoor dat zowel mensen die onder de armoedegrens leven als mensen met een lager middeninkomen die met de huidige marktprijzen hun energierekening ook nauwelijks meer kunnen betalen, van het prijsplafond moeten kunnen profiteren.

Petru Sorin Dandea, rapporteur voor het advies: “De winter van 2022-2023 heeft enorme problemen in de Unie veroorzaakt. Willen kwetsbare huishoudens in deze energieprijzencrisis echt beschermd worden, dan moet het prijsplafondbeleid van de Commissie inclusief zijn.”

Het EESC steunt het voorstel van de Commissie dat de lidstaten gebruikmaken van de tijdelijke kaderregeling voor crisissteun om te voorkomen dat bedrijfsactiviteiten stil komen te liggen. Het dringt er bij hen op aan alles in het werk te stellen om met name kleine en middelgrote ondernemingen te helpen.

Om de stijging van de inflatie te beteugelen heeft de Europese Centrale Bank de instrumenten van het monetair beleid ingezet. Dit beleid heeft echter alleen kans van slagen als het wordt gecoördineerd met het begrotingsbeleid van de landen van de eurozone. (mp)

Meer internationale samenwerking is essentieel om de oceanen tegen 2030 duurzaam te maken en de veiligheid en beveiliging op zee te waarborgen, aldus het EESC in een nieuw advies dat tijdens de zitting van januari is goedgekeurd.

Oceaangovernance is een complexe aangelegenheid, die daarom niet louter als een “mariene aangelegenheid” mag worden beschouwd en een multidisciplinaire en geïntegreerde aanpak ter ondersteuning van besluitvormers op alle niveaus vergt.

De impact van de mens op zeeën en oceanen houdt vaak verband met landgerelateerde activiteiten. Een aanzienlijk deel van de mariene vervuiling is terug te voeren op afvalstoffen, pesticiden, antibiotica, fosfaten en kunststoffen die in het mariene milieu terechtkomen. Daarnaast is er ook het probleem van niet-geëxplodeerde oorlogsmunitie.

Volgens het EESC is voor de EU als wetgever en als internationale speler die netwerken en partnerschappen versterkt een cruciale rol weggelegd, en moeten de verschillende belanghebbenden daadwerkelijk en op transparante wijze bij iedere fase worden betrokken.

“De EU heeft een leidende rol te spelen bij de inspanningen ter bescherming van de oceanen, maar alle landen moeten hun steentje bijdragen: alleen op die manier zullen de toekomstige generaties onze planeet nog de blauwe planeet kunnen noemen”, aldus Stefano Palmieri, rapporteur voor het advies.

Met het oog op koolstofneutraliteit in 2050 en duurzaamheid in 2030 moet de EU zich richten op maatregelen voor een gezond marien milieu en bescherming van visbestanden, die beide van vitaal belang zijn voor talrijke gemeenschappen. (mp)

Tijdens zijn zitting van januari heeft het EESC gedebatteerd over de visie van de EU op het “strategisch kompas” voor veiligheid en defensie, waarbij het aanvoerde dat veiligheid ruim moet worden opgevat en veel verder moet gaan dan militaire defensie. Het maatschappelijk middenveld mag niet aan de zijlijn blijven staan in veiligheidskwesties: in tijden van crisis kan het een stabiliserende rol spelen, zoals de oorlog in Oekraïne heeft aangetoond.

In een initiatiefadvies over het Strategisch kompas van de EU heeft het EESC gepleit voor een ruimere definitie omdat de huidige opvatting van veiligheid in de EU te beperkt is. “Veiligheid gaat verder dan louter militaire defensie. In tijden van complexe, hybride dreigingen moet het begrip veiligheid worden uitgebreid met aspecten als energie, vervoer, digitallisering, zekerheid van de water- en voedselvoorziening, veiligheid van de burgers en buitenlandse inmenging,” aldus Christian Moos, rapporteur voor het EESC-advies.

In het advies wordt betoogd dat de EU, naast de nationale capaciteit, defensieplanning en gezamenlijke aankopen, haar beperkte middelen in de eerste plaats moet blijven investeren in civiele beleidsmaatregelen en mechanismen om conflicten te voorkomen. Het maatschappelijk middenveld kan hier iets aan doen via zijn sociale en economische netwerken en via zijn sterke potentieel voor publieke en culturele diplomatie.

De terugkeer van de oorlog in Europa met de Russische agressie tegen Oekraïne is de EU wakker geschud wat haar relatie met de NAVO aangaat.

“De EU en de NAVO hebben het potentieel van hun samenwerking nog niet volledig benut. Versterking van de Europese pijler van veiligheid en defensie betekent versterking van de NAVO. Wanneer we het hebben over het versterken van de defensievermogens van de EU, is het niet om te concurreren met de NAVO, maar om haar aan te vullen, aldus corapporteur en EESC-lid Peter Clever. (mt)

Het EESC is ingenomen met het voorstel van de Europese Commissie voor een alomvattende Europese zorgstrategie die alle Europeanen hun hele leven lang toegang moet bieden tot hoogwaardige (gezondheids)zorg.

Het EESC prijst de voorstellen van de Commissie voor een Europese zorgstrategie als een belangrijke stap in de richting van een toegankelijke en betaalbare zorginfrastructuur in Europa die in de behoeften van zorgontvangers voorziet (van pasgeborenen tot zeer oude mensen) en die alle zorgverleners ondersteuning biedt, ongeacht hun arbeidsstatus.

Het EESC heeft in zijn tijdens de zitting van januari goedgekeurde advies verschillende aanbevelingen gedaan met betrekking tot de strategie en de bijbehorende twee voorstellen inzake voor- en vroegschoolse educatie en opvang en inzake langdurige zorg, die de Raad in december heeft goedgekeurd.
Het EESC heeft ook opnieuw voorgesteld om een Europese zorggarantie in het leven te roepen. Dit instrument is vergelijkbaar met de EU-jongerengarantie en zou ertoe bijdragen dat iedereen die in de EU woont toegang krijgt tot hoogwaardige (gezondheids)zorg. De zorggarantie zou ook de tekorten in de zorg aanpakken en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor zorgverleners en mantelzorgers bevorderen.

“Wij vinden dat zorg niet alleen beschikbaar, toegankelijk en betaalbaar moet zijn, maar ook inclusief, duurzaam en op mensenrechten gebaseerd. Hoogwaardige zorg voor iedereen is voor velen in Europa nog steeds geen realiteit”, zei Kinga Joó, de rapporteur voor dit advies.

In het advies wordt benadrukt dat de betaalbaarheid en continuïteit van zorgdiensten prioriteit moeten krijgen, zeker als antwoord op de huidige crises: de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis en de gestegen kosten van het levensonderhoud. De zorgsector moet op passende wijze gefinancierd worden en de lidstaten moeten ervoor zorgen dat banen in de zorg aantrekkelijk en goed betaald zijn en gewaardeerd worden.

“De in ons advies gekozen benadering houdt rekening met de bezorgdheid van de actoren uit het maatschappelijk middenveld. Het ideaal van een sociaal Europa ligt eraan ten grondslag. We benadrukken ook dat de lidstaten hier een grote rol spelen, want zij vormen de belangrijkste pijler van de zorgstrategie. Als we hen er niet van kunnen overtuigen de verantwoordelijkheid te nemen voor de genoemde problemen en als zij de lacunes in hun nationale zorgstelsels niet opvullen, komen we niet ver met de strategie”, aldus corapporteur Zoe Tzotze-Lanara.

De belangrijkste aanbevelingen in het advies zijn onder meer: de fundamentele rol van gezinnen in de zorg ondersteunen, de behoeften van mantelzorgers en informele zorgverleners en de omstandigheden waarin zij werken snel in kaart brengen, genderevenwicht en -gelijkheid in zowel de formele als de informele zorgsector tot stand brengen en de rechten van alle zorgverleners, ongeacht hun migratie- of verblijfsstatus, beter beschermen. (ll)