Στις 17 και 18 Οκτωβρίου, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) πραγματοποίησε την κορυφαία της ετήσια επικοινωνιακή εκδήλωση Connecting EU (Συνδέοντας την ΕΕ), στην οποία συμμετέχουν υπεύθυνοι επικοινωνίας από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Υπό τον τίτλο «Προπύργιο της δημοκρατίας: συμβολή στην επιβίωση και την ευδοκίμηση της δημοσιογραφίας», το φετινό σεμινάριο επικεντρώθηκε στην τρέχουσα κατάσταση των μέσων ενημέρωσης και στη θέση τους στην κοινωνία. Το σεμινάριο επεσήμανε ότι οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση από κυβερνήσεις και ιδιωτικά συμφέροντα που περιορίζουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης. Πέρα από τα συνήθη εμπόδια, βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με την ανάπτυξη της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης, η οποία, παρά τα οφέλη της, απειλεί τα οικονομικά θεμέλια της δημοσιογραφίας.

«Τι είναι η αλήθεια; Αυτό το αιώνιο ερώτημα επανέρχεται πλέον στο προσκήνιο λόγω της τεχνητής νοημοσύνης, των ψευδών ειδήσεων, των θεωριών συνωμοσίας και των αυταρχικών κυβερνήσεων, στοιχεία που υπονομεύουν συστηματικά τον τεκμηριωμένο διάλογο, την ακρίβεια και τη συζήτηση με βάση τον σεβασμό. Είναι τόσο επίκαιρο που συγκεντρωνόμαστε για να αναζητήσουμε τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις που μας ενώνουν στην ΕΕ», δήλωσε ο Πρόεδρος της ΕΟΚΕ Oliver Röpke.

«Πριν από 20 χρόνια, ελάχιστοι θα μπορούσαν να είχαν προβλέψει ότι το 2024 οι περισσότεροι από εμάς δεν ξεφυλλίζουμε την πρωινή μας εφημερίδα μαζί με τον πρωινό μας καφέ, αλλά περιηγούμαστε στις οθόνες του κινητού μας τηλεφώνου και βασιζόμαστε όλο και περισσότερο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε ο Aurel Laurențiu Plosceanu, αντιπρόεδρος Επικοινωνίας της ΕΟΚΕ. «Πέρα από τις νέες προκλήσεις, ωστόσο, παραμένουν και οι παλιές. Οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να πολεμούν τους παλιούς εχθρούς τους: τη λογοκρισία, την αδιαφανή ιδιοκτησία των Μέσων, την ανεπαρκή χρηματοδότηση και την εχθρική στα ΜΜΕ νομοθεσία, μεταξύ άλλων».

Ο Ricardo Gutiérrez, γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, τόνισε ότι το έργο των δημοσιογράφων θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «δημόσια υπηρεσία» ή «δημόσιο αγαθό» που απειλείται από οικονομικές προκλήσεις, εκφοβιστικές αγωγές (SLAPP) και απροκάλυπτη βία (14 δημοσιογράφοι έχουν δολοφονηθεί στην ΕΕ από το 2015).

«Η δημοσιογραφία, ως επάγγελμα, έχει γίνει πιο επικίνδυνη από ποτέ», υποστήριξε ο Jerzy Pomianowski, εκτελεστικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Δημοκρατία, επικαλούμενος τις διώξεις δημοσιογράφων στη Λευκορωσία. Ο Andrey Gnyot, Λευκορώσος κινηματογραφιστής, ακτιβιστής και δημοσιογράφος που έχει τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Βελιγράδι και διατρέχει τον κίνδυνο να απελαθεί, υποστήριξε σε βιντεοσκοπημένο του μήνυμα ότι η μεγαλύτερη απειλή για τη δημοσιογραφία είναι «μια βίαιη δύναμη που έχει την πρόθεση να αφανίσει την αλήθεια και την αξιοπρέπεια». Ομοίως, η συμπατριώτισσά του δημοσιογράφος Hanna Liubakova, η οποία έχει καταδικαστεί ερήμην σε 10ετή κάθειρξη, επισήμανε ότι στη Λευκορωσία 33 δημοσιογράφοι βρίσκονται στη φυλακή, και ότι ακόμα και η εγγραφή στο κανάλι της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσει σε φυλάκιση.

Η Δρ. Alexandra Borchardt, ανώτερη δημοσιογράφος, ανεξάρτητη σύμβουλος, ερευνήτρια μέσων ενημέρωσης και επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης της EBU με τίτλο «Η έγκυρη δημοσιογραφία στην εποχή της παραγωγικής ΤΝ», διατύπωσε τον «προβοκατόρικο», όπως η ίδια αποκάλεσε, ισχυρισμό ότι «η δημοσιογραφία είναι το ακριβώς αντίθετο της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης διότι η δημοσιογραφία εξετάζει γεγονότα ενώ η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη υπολογίζει πιθανότητες, οπότε δεν πρόκειται για γεγονότα. Για τον λόγο αυτό τα αποτελέσματα της νέας αυτής τεχνολογίας πρέπει πάντα να επαληθεύονται», δήλωσε στην κεντρική ομιλία της με τίτλο «Αξιόπιστη πληροφόρηση στην εποχή της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης».

Η κ. Borchardt προειδοποίησε τα μέσα ενημέρωσης για τον κίνδυνο του «ψηφιακού χάσματος», καθώς ένα μέρος της κοινωνίας αποδέχεται την τεχνητή νοημοσύνη αλλά η υπόλοιπη κοινωνία την απορρίπτει. Εάν τα μέσα ενημέρωσης δεν προσαρμοστούν, κινδυνεύουν να χάσουν τη μάχη της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης για να εκσυγχρονιστούν και να προσεγγίσουν νέα κοινά. Μεταξύ των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα μέσα ενημέρωσης ως αποτέλεσμα της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης είναι το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι είναι αόρατοι στο μοντέλο λειτουργίας που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη και το περιεχόμενο δεν ελέγχεται.

Η αφθονία πληροφοριών που μπορεί να παράγει μαζικά η τεχνητή νοημοσύνη υπερφορτώνει συχνά το κοινό. «Θα θέλουν οι νέοι να γίνουν στο μέλλον δημοσιογράφοι εάν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ανταγωνιστούν την τεχνητή νοημοσύνη;» αναρωτήθηκε η κ. Borchardt. (ll)