Κάθε πέντε χρόνια, οι Ευρωπαίοι πολίτες μεταβαίνουν στις κάλπες για να εκλέξουν τους εκπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το μοναδικό άμεσα εκλεγμένο θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2024 θα ξεκινήσει η δέκατη κοινοβουλευτική περίοδος με 720 νεοεκλεγέντα μέλη. Κατά τη διάρκεια της πενταετούς θητείας τους, θα διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της Ευρώπης, των θεσμικών οργάνων και των πολιτικών της, της θέσης της σε έναν πολωμένο κόσμο και της προσήλωσής της στις κοινές αξίες.

Όλες οι εκλογές είναι σημαντικές. Αποτελούν το θεμέλιο της δημοκρατίας. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι η δημοκρατία υπερβαίνει κατά πολύ τις εκλογές. Βλέπουμε δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις να ασκούν τα δημοκρατικά τους καθήκοντα και ταυτόχρονα να υπονομεύουν το κράτος δικαίου. Οι εκλογές, ακόμη και όταν είναι δίκαιες και ελεύθερες, δεν εγγυώνται από μόνες τους τη δημοκρατία, ούτε αποτελούν τον μόνο παράγοντα που καθορίζει την ύπαρξή της. Για τον λόγο αυτόν, οι πολίτες θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στις εκλογές.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σημαδευτεί από σχεδόν υπαρξιακές προκλήσεις. Χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε το Μπρέξιτ και τις επιπτώσεις του. Ακολούθησε η πανδημία COVID-19, η βάναυση και απάνθρωπη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επακόλουθες οικονομικές προκλήσεις, μεταξύ άλλων η ενεργειακή κρίση και τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού. Αντιμετωπίσαμε όλες αυτές τις απροσδόκητες διαταραχές, υλοποιώντας παράλληλα τους βασικούς στρατηγικούς στόχους μας για διπλή μετάβαση σε μια πράσινη και ψηφιακά ανταγωνιστική οικονομία. Το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον οδήγησε στην επιβολή εκτεταμένων κυρώσεων στη Ρωσία από την ΕΕ και τους δημοκρατικούς εταίρους της και στην προσπάθεια ελαχιστοποίησης των κινδύνων που σχετίζονται με τις εξαρτήσεις μας από την Κίνα, ενώ έθεσε τις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ σε πρωτοφανώς στέρεα θεμέλια. Η Ένωση δρομολόγησε επίσης το πρώτο πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, το οποίο θα αποδώσει καρπούς τα επόμενα έτη.

Στις εκλογές του 2024 θα δοθεί μάχη για την Ευρώπη. Η προεκλογική εκστρατεία θα πρέπει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πολιτών, με σεβασμό του ρόλου που διαδραματίζουν στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ζητήματα όπως η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή και η στήριξη της Ουκρανίας που υπερασπίζεται τα εδάφη της κατά της ρωσικής επίθεσης αφορούν όλους εμάς που νοιαζόμαστε για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ειρήνη. Οι εκλεγμένοι πολιτικοί θα πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική αναζωογόνηση της πολιτικής διεύρυνσης και, στις συζητήσεις με τους συνυποψηφίους τους σχετικά με την αποστολή τους για την επόμενη πενταετία, οι υποψήφιοι θα πρέπει να έχουν επίγνωση του ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μέρος ενός υπό κατάρρευση κόσμου, διχασμένου μεταξύ δημοκρατικών και αυταρχικών καθεστώτων. Το 2024 θα διεξαχθούν παγκοσμίως εκλογές σε χώρες στις οποίες κατοικούν συνολικά 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι.

Εμείς ως Ευρωπαίοι θα παρακολουθήσουμε με προσοχή τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών. Η διατλαντική σχέση θα αποτελέσει σημαντικό ζήτημα στις συζητήσεις μας ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί και τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα έχουν καθήκον να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να αλληλεπιδράσουν με τους πολίτες και να τους ενθαρρύνουν να εκφράσουν τις απόψεις τους. Η γεωπολιτική αβεβαιότητα το καθιστά αυτό πιο σημαντικό παρά ποτέ. Τα πολιτικά κόμματα που παρουσιάζουν τους υποψηφίους τους για τις εκλογές έχουν συχνά διαφορετικές απόψεις για θέματα καίριας σημασίας για τη ζωή μας. Μόνον εάν εμείς οι πολίτες συζητήσουμε με τους υποψηφίους και μεταβούμε στις κάλπες, μπορούμε να έχουμε λόγο και να επηρεάσουμε το μέλλον της Ευρώπης, το οποίο είναι και δικό μας μέλλον. Ορισμένες φορές νιώθουμε απογοήτευση και θυμό. Ωστόσο, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο η ενεργός συμμετοχή μας στον πολιτικό εκλογικό διάλογο είναι τόσο σημαντική.

Το 2019, για πρώτη φορά στα χρονικά, η συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές υπερέβη ελαφρώς το 50 %. Η ψήφος των νέων Ευρωπαίων ήταν αυτή που συνέβαλε στην αύξηση αυτού του ποσοστού. Από τη μία είναι θετικό το γεγονός ότι οι μισοί από όσους έχουν δικαίωμα ψήφου έκαναν χρήση αυτού του δικαιώματος, από την άλλη όμως αυτό σημαίνει ότι οι μισοί από εμάς, δηλαδή Ευρωπαίοι πολίτες με δικαίωμα ψήφου, δεν ψηφίσαμε. Το 2024 δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήνουμε τους άλλους να αποφασίζουν για το ποιος θα μας εκπροσωπήσει στην ενωσιακή διαδικασία λήψης αποφάσεων και νομοθέτησης. Η χαμηλή συμμετοχή μειώνει τη νομιμοποίηση των εκλεγμένων αντιπροσώπων και αυτό με τη σειρά του αποδυναμώνει τον ρόλο τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα πολιτικά κόμματα έχουν τεράστια ευθύνη να ενθαρρύνουν τους δυνητικούς ψηφοφόρους τους ούτως ώστε να μεταβούν στις κάλπες.

Επί δεκαετίες οι Ευρωπαίοι θωρούν τις κυβερνήσεις ως τους εκπροσώπους τους στην ΕΕ. Οι εκλογές του 2024 προσφέρουν την ευκαιρία να αναδειχθεί η πραγματική δύναμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως φωνής των πολιτών. Πολλά άτομα θα συμμετάσχουν για πρώτη φορά στις εκλογές, δεδομένου ότι σε πέντε κράτη μέλη, τα άτομα ηλικίας 16 ετών έχουν πλέον δικαίωμα ψήφου. Οι νέοι έχουν διαφορετικές προσδοκίες από τους πολιτικούς. Το διαπιστώσαμε κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης και πλέον το ακούμε στο πλαίσιο των ομάδων παρακολούθησης που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνέχεια της Διάσκεψης. Οι πολιτικοί θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τις επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές ως ευκαιρία για τη διαμόρφωση μιας νέας γενιάς ψηφοφόρων και πολιτικών, για την ενίσχυση της διαφανούς πολιτικής εκπαίδευσης, καθώς και για την οικοδόμηση ταυτότητας και εμπιστοσύνης.

Στο επίκεντρο της επικοινωνιακής στρατηγικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024 βρίσκονται η κινητοποίηση των απεχόντων και των ατόμων που ψηφίζουν για πρώτη φορά, η στήριξη άλλων εμπλεκόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των μέσων ενημέρωσης, των ΜΚΟ, των εταιρειών και των ατόμων, καθώς και η στήριξη της αμερόληπτης συμμετοχής των Ευρωπαίων πολιτών και των ευρωπαϊκών οργανώσεων, προκειμένου να προωθηθεί η σημασία της ψήφου.

Ήδη βλέπουμε εξωτερικές παρεμβάσεις στις ευρωπαϊκές εκλογές, καθώς και υβριδικές εκστρατείες παραπληροφόρησης, οι οποίες καταστρέφουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και τους πολιτικούς και παράγουν διχαστικά αφηγήματα. Αυτό συμβαίνει προεκλογικά, θα συνεχίσει να αυξάνεται εκλογικά και θα οδηγήσει μετεκλογικά σε διαταραχές. Οι νόμοι για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης πρέπει να επιβληθούν. Η ανάληψη δράσης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο δεν επαρκεί. Χρειαζόμαστε ουσιαστική χρηματοδότηση για τη στήριξης μιας προσέγγισης για το σύνολο της κοινωνίας όσον αφορά την αποκάλυψη της παραπληροφόρησης και των αυτουργών της, καθώς η παραπληροφόρηση επηρεάζει την καθημερινή ζωή των ανθρώπων και τις στρατηγικές επιλογές τους.

Σε αυτές τις εκλογές διακυβεύεται η τύχη της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Και η ψήφος μετράει.

Danuta Hübner, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ)