Voor bijna 500 Oekraïense atleten die om het leven zijn gekomen in de oorlog die Rusland tegen hun land voert, is de droom om deel te nemen aan de Olympische Spelen of andere toekomstige sportwedstrijden voor altijd uiteengespat. Om hun herinnering levend te houden, maakt de Oekraïense ngo BRAND UKRAINE gebruik van artificiële intelligentie om het tragische verhaal van zes overleden atleten te vertellen en ze weer tot leven te roepen, al is het maar voor even. We spraken met Tim Makarov, hoofd Digitale Inhoud van BRAND UKRAINE, die ons vertelde dat het tijdens de Spelen van Parijs gepresenteerde project is bedoeld om mensen te laten stilstaan bij de waarde van het menselijk leven.

Hoe is het idee voor het project ontstaan?

Dit idee werd geboren op de Berlijnse vestiging van reclamebureau BBDO. Zij stelden een kaderconcept voor, een plan om de tragische geschiedenis te tonen van Oekraïense atleten die niet aan de Olympische Spelen konden deelnemen. Zij kwamen naar ons met het concept, waarna wij het verder hebben ontwikkeld en de kring van partners hebben uitgebreid met de Oekraïense ministeries van Jeugdzaken en Sport en van Buitenlandse Zaken en het kabinet van de president van Oekraïne. Het uiteindelijke ontwerp van het project hebben we samen uitgewerkt, terwijl BBDO verantwoordelijk bleef voor het technische gedeelte. Wij hebben een communicatiestrategie ontwikkeld, inhoud geleverd en juridische ondersteuning geboden. Het project werd gepresenteerd in het Oekraïense hospitality-huis in Parijs — het Volia House — en daar waren ook influencers bij betrokken.

Hoe moeilijk was het om verhalen te verzamelen en de video te maken? Welke technieken zijn gebruikt om de hoofdrolspelers weer tot leven te roepen?

Het idee zelf is heel eenvoudig en duidelijk — het vertellen van de verhalen van Oekraïense atleten die op tragische wijze zijn omgekomen en het creëren van hun digitale avatars. We hebben een titanenwerk verricht. We hebben spraakopnamen gezocht, deze gedigitaliseerd, archieffoto’s en videomateriaal gebruikt en dit alles met behulp van AI verwerkt. De digitale kopie van de persoon moest zeer menselijk overkomen maar ook mysterieus, met zowel realistische als onrealistische trekjes. Dat was de bedoeling. Hun verhalen zijn op zichzelf al heel krachtig, en versterkt door de AI-technologie laten ze niemand onverschillig. Ik zal eerlijk zijn — dit project is echt “op het randje”. Toen we het idee bespraken, waren we bang dat mensen ons niet zouden begrijpen, dat ze het eng zouden vinden en niet de kwetsbaarheid, weerloosheid, pijn en wanhoop zouden zien die uit de woorden van de dode atleten spreken. Het project is gebaseerd op een heel eenvoudig idee: mensen die oprecht van hun land houden, die willen leven en iets willen bereiken, worden gegijzeld door de omstandigheden wanneer hun dromen, plannen en levens worden afgekapt. Maar ze moeten worden herinnerd. Elke daad heeft een prijs, en die wordt vaak gemeten in mensenlevens en lotsbestemmingen.

Het moet voor de families van de dode atleten heel pijnlijk zijn geweest om aan het project deel te nemen en naar de video’s te kijken. Welke feedback heeft u uiteindelijk van hen gekregen?

Uiteraard kan een dergelijk project alleen worden uitgevoerd met de toestemming van de naaste verwanten. Dit is een uiterst belangrijk punt: we hebben ze laten zien en uitgelegd wat we gingen doen. Er stonden tientallen verhalen op onze longlist, maar uiteindelijk hebben we voor slechts zes verhalen toestemming gekregen. Hier gingen weken van ingewikkelde onderhandelingen aan vooraf. Maar toen we ze het eindresultaat lieten zien, konden de ouders hun tranen niet bedwingen. Ze zeiden: “Dank jullie wel, jullie doen geweldig werk. Dit zal helpen om de herinnering aan ons kind levend te houden.” En voor zover ik weet heeft niemand er spijt van gekregen. Eerst hebben we alle nodige juridische documenten ondertekend, en pas daarna kreeg het project groen licht. Alles was op tijd klaar voor de Olympische Spelen, en we hebben twee weken lang zes buitengewone verhalen laten zien. Dat we zoveel succes zouden hebben had niemand verwacht – de reactie op het project overtrof al onze verwachtingen. Toch is het ook niet echt verwonderlijk, want in de moderne wereld van wereldwijde communicatie roepen echte verhalen complexe en tegenstrijdige emoties op.

Wat is de belangrijkste boodschap van het project – Wat hoopt u dat de kijkers na het zien van de video’s mee naar huis nemen?

BRAND UKRAINE houdt zich bezig met het verspreiden van de waarheid over Oekraïne en de dagelijkse realiteit tijdens de Russische agressie. We gebruiken hiervoor verhalen van echte mensen. Ik ben ervan overtuigd dat zij onze pijn, trots, geestdrift, overwinningen en verliezen, dat wat ons mens maakt en een sterke en moedige natie, het best overbrengen. Dit is onze missie — niet alleen om over Oekraïne te praten, maar ook om van Oekraïne een lovemark voor de hele wereld te maken. We werken er hard aan om meer van dit soort krachtige projecten te maken, die de harten van mensen raken en een kans bieden om na te denken over de waarde van het menselijk leven.

U kunt de video’s en foto’s hier en op Instagram bekijken:

https://www.instagram.com/p/C-Dd7B7tueo/

https://www.instagram.com/p/C-SkUtONRJR/

https://www.instagram.com/p/C-VHXOdtdps/

https://www.instagram.com/p/C-YG_wHtNke/

https://www.instagram.com/p/C-ajpwSN7A6/

https://www.instagram.com/p/C-dWm1vNzDW/

Tim Makarov is hoofd Content & Digital Team bij BRAND UKRAINE. Met 20 jaar ervaring in de journalistiek, marketing en digitale communicatie is het zijn roeping om verhalen te vertellen en projecten op te zetten die de wereld ten goede veranderen.