Door Zsolt Kükedi, EESC-lid, Hongarije  

Als afgevaardigde van een milieuorganisatie weet ik dat het nu, op een moment dat zich een humanitaire ramp voltrekt, geen pas geeft om stil te staan bij het milieu. Wel kunnen zelfs de kleinste blijk van belangstelling en medeleven en het aanbieden van hulp, hoe weinig ook, een groot verschil maken voor iedereen die rechtstreeks heeft te maken met de toestroom van vluchtelingen.

Vanwege mijn werk op het gebied van regionale ontwikkeling ken ik veel lokale burgemeesters en gewestbestuurders die meteen na het begin van de oorlog hun openbare gebouwen belangeloos ter beschikking hebben gesteld aan vluchtelingen. Zo is er een gehucht van amper 700 inwoners waar meer dan honderd Oekraïners zijn opgevangen, die sindsdien kunnen rekenen op voedsel, een dak boven hun hoofd en schone was. Onmiddellijk na het uitbreken van de oorlog heb ik, toen ik thuiskwam na de zitting van het EESC, aan 18 leden van lokale overheden, burgemeesters en gewestbestuurders in Oost-Hongarije gevraagd met welke problemen ze hadden te kampen en of ze misschien hulp konden gebruiken vanuit het verre Boedapest. Ik was niet van plan om zelf af te reizen naar de grens, omdat enthousiaste vrijwilligers in de eerste dagen van een crisis het humanitaire werk vaak eerder belemmeren dan vooruithelpen.

Negen van de 18 personen met wie ik contact heb opgenomen, hebben gereageerd. De anderen hadden vermoedelijk geen tijd om e-mails te lezen of te beantwoorden, wat in deze situatie volkomen begrijpelijk is. Degenen van wie ik wel antwoord kreeg lieten weten dat mijn bericht hen een hart onder de riem stak. Alleen al het feit dat er iemand aan hen dacht en dat ze bij iemand konden aankloppen bleek een hele verademing voor hen. Een van hen vroeg om geld voor dekens en schoonmaakmiddelen. Een ander liet me weten waar om donaties werd verzocht. Maar over het algemeen beloofden ze contact op te nemen zodra de situatie weer stabiel was of wanneer ze het financieel of persoonlijk niet langer aankonden.

Ook helpen we op andere manieren: we zamelen medische hulpmiddelen in en bezorgen die bij de mensen die ze dringend nodig hebben. Via het werk van mijn vrouw hebben we stomazakjes geleverd, een speciaal hulpmiddel voor mensen die zich niet op natuurlijke wijze van hun lichaamsafval kunnen ontdoen als gevolg van een afwijking of aandoening die delen van hun spijsverteringskanaal of urinewegen aantast. Lichaamsafval wordt uitgescheiden door een opening, oftewel stoma, die op een bepaalde plek in de buikwand wordt aangebracht. Patiënten hebben elke dag een nieuw zakje nodig. We hadden nooit gedacht dat we dit soort vitale zakjes zouden moeten vervoeren, maar in een complexe, ongebruikelijke situatie als deze moeten er ook ongebruikelijke donaties worden gedaan.

Tijdens onze afdelingsvergaderingen bij het EESC hebben we de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en de gevolgen daarvan besproken. Ik werd gevraagd een spreker met oorlogservaring en een nucleair deskundige op te roepen om meer duidelijkheid te verschaffen over de dreiging in verband met de Oekraïense kerncentrales. Aangezien ik vanwege mijn ontwikkelingswerk veel kennissen heb in Oekraïne, ben ik erin geslaagd contact te leggen met Serhii Prokopenko, een jonge man uit Charkov, specialist op het gebied van innovatie en ondernemerschap, consultant en economisch onderzoeker. Hij bracht rechtstreeks verslag uit vanuit een bunker op het slagveld in Charkov, waar hij bescherming zocht voor de bombardementen die het gebied vlak voor ons gesprek teisterden. Omdat de internetverbinding haperde, nam de Hongaarse nucleaire deskundige, die na Serhii op het programma stond, soms even het woord in zijn plaats. Zsolt Hetesi, senior onderzoeker aan de nationale universiteit voor openbaar bestuur, houdt zich sinds 2005 bezig met onderzoek op het gebied van milieu, energie en duurzaamheid. Als een van de leiders van de onderzoeksgroep Duurzame Ontwikkeling en Hulpbronnen heeft hij al eerder veelvuldig gesproken over de crisis als gevolg van de overbevolking en de overconsumptie van hulpbronnen. Als deskundige op het gebied van de uitputting van hulpbronnen sprak hij over de problemen met de vier kerncentrales in Oekraïne en ging hij dieper in op de kwetsbaarheid ervan en de mogelijkheid van een nucleaire ramp. Hij probeerde het publiek gerust te stellen en wees erop dat de kerncentrales vooralsnog geen onmiddellijke bedreiging vormen. Vervolgens was het woord weer aan Serhii, die de oorlog voor ons tot leven liet komen en een warm applaus kreeg. De afdeling leefde oprecht mee met zijn relaas, waardoor het ons niet lukte om daarna weer over te gaan tot de orde van de dag.

Ook dit is volgens mij een humanitaire taak: contact leggen met de mensen die door de oorlog geïsoleerd zijn geraakt en ons gevoel van schijnveiligheid afwerpen, zodat de realiteit tot ons kan doordringen en we beseffen dat we, ook van ver, iets kunnen doen.