EESC info

Tegen de achtergrond van een top van de Europese Raad met de oorlog als belangrijkste agendapunt heeft het Europees Economisch en Sociaal Comité op 24 maart een resolutie aangenomen over de oorlog in Oekraïne en de economische, sociale en milieugevolgen daarvan.

De resolutie werd door de voltallige vergadering aangenomen na een debat met Ylva Johansson, EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken, en verscheidene vooraanstaande vertegenwoordigers van het Oekraïense en Russische maatschappelijk middenveld.

De EESC-leden betuigden hun solidariteit met Oekraïne en wezen op de rol van het maatschappelijk middenveld bij de hulpverlening aan de Oekraïense bevolking en vluchtelingen.

EESC-voorzitter Christa Schweng opende het debat met de volgende woorden: “Deze invasie heeft onze veiligheid en onze waarden in gevaar gebracht en de EU toont zich met haar eensgezinde en solidaire reactie terecht een krachtig medestander van Oekraïne.”

EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson benadrukte de uiterst belangrijke rol die het EESC met zijn lokaal opgedane kennis speelt. Inmiddels heeft Europa al 3,5 miljoen Oekraïense vluchtelingen opgevangen, onder wie 1,8 miljoen kinderen. De ongekende solidariteit van het maatschappelijk middenveld met de mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten is bijzonder en “maakt ons allemaal trots om Europeaan te zijn”, aldus Johansson.

De voorzitters van de drie groepen van het EESC, rapporteurs van de resolutie, wezen op de grote uitdagingen waarmee Europa als gevolg van de oorlog wordt geconfronteerd.

Stefano Mallia, voorzitter van de groep Werkgevers van het EESC: “In onze resolutie juichen wij de humanitaire maatregelen die tot nu toe zijn genomen toe, maar we dringen er ook bij de lidstaten op aan nog meer te doen voor Oekraïne.”

Oliver Röpke, voorzitter van de groep Werknemers: “Een van mijn belangrijkste boodschappen is dat de internationale gemeenschap en Europa in deze situatie eensgezind moeten zijn.”

Séamus Boland, voorzitter van de groep Diversiteit Europa: “De Russische invasie van Oekraïne is het meest gewelddadige niet-uitgelokte geval van agressie op het Europese continent sinds 1939, en we moeten daar stelling tegen nemen.”

Met hun persoonlijke oorlogservaringen drukten vertegenwoordigers van het Oekraïense en Russische maatschappelijk middenveld een sterk emotioneel stempel op het debat.
Michail Chodorkovski, oprichter van de Open Rusland-beweging, wees op de rampzalige gevolgen van desinformatie en zei: “Desinformatie bestrijden is onze taak, zelfs buiten Rusland.”

Anatolij Kinach, voorzitter van de nationale tripartiete sociaaleconomische raad van Oekraïne, noemde het Russische optreden “niet alleen een militaire agressie tegen Oekraïne, maar ook een misdaad tegen de beschaving”.

Alexander Sjoebin, voorzitter van het Oekraïense platform voor het maatschappelijk middenveld, vroeg Europa om Oekraïne te blijven steunen, ook in zijn streven om deel te worden van de Europese familie.

Gennadij Tsjoezjoekov, voorzitter van de Oekraïense Kamer van Koophandel en Industrie, vroeg Europese werkgevers- en bedrijfsorganisaties om Oekraïense bedrijven te steunen.

Tot slot pleitte Jevgenja Pavlova, van de Oekraïense Nationale Vergadering van personen met een handicap, er met klem voor om Oekraïners met een handicap, die extra aandacht nodig hebben, niet te vergeten. (at)

De volledige tekst van de EESC-resolutie staat op de EESC-website.

Christa Schweng, voorzitter van het EESC
We zijn vandaag getuige van een onuitgelokte agressie tegen de vrijheid, de democratie, de waarden en de fundamenten van de Europese Unie als zodanig, die is gegrondvest op de macht van het recht en niet op het recht van de macht. De reden voor de opbouw van een Europese Unie, namelijk vrede, is vandaag relevanter dan ooit. Als Europeanen moeten wij solidair zijn met het Oekraïense volk.

Cillian Lohan, vicevoorzitter voor Communicatie
Wij betuigen onze solidariteit met het Oekraïense volk. Met grote bewondering zie ik hoe reeds een sterk partnerschap tussen het Europese en het Oekraïense maatschappelijk middenveld tot stand is gekomen. Sinds het begin van de oorlog zijn we getuige van een ongeziene golf van menselijke ruimhartigheid jegens de Oekraïense vluchtelingen, een unieke uiting van solidariteit, eenheid en altruïsme. De Oekraïense natie verdedigt de vrede en veiligheid voor iedereen. De menselijke tragedie die zich in Oekraïne afspeelt heeft geen grenzen; zij gaat ons allen aan.  

Giulia Barbucci, vicevoorzitter voor Begroting
Oorlog is nooit aanvaardbaar, en moet altijd en overal veroordeeld worden. Oorlog brengt alleen maar vernietiging, dood en verschrikkingen met zich mee. In Oekraïne, dicht bij de grenzen van de Unie, is de klok van de Europese geschiedenis teruggedraaid naar dingen waarvan we dachten dat ze tot het verleden behoorden. In het licht van de verschrikkelijke gebeurtenissen in Oekraïne hebben de Europese instellingen hun krachten gebundeld, zich uitgesproken tegen de onaanvaardbare agressie jegens dit land en hun deuren geopend voor degenen die de oorlog ontvluchten, met name vrouwen, kinderen en ouderen. Het EESC heeft, samen met de maatschappelijke organisaties, de kracht van zijn solidariteit ten volle ingezet om de slachtoffers van de wreedheden te helpen. De Europese Unie moet een beslissende rol spelen bij het zoeken naar diplomatieke oplossingen die een einde maken aan het conflict, onverwijld optreden om de verantwoordelijken voor de gepleegde misdaden voor het gerecht te brengen, en concrete stappen nemen voor de wederopbouw van Oekraïne.

Stefano Mallia, voorzitter van de groep Werkgevers
Sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne heeft de EU maatregelen genomen die een paar maanden geleden nog ondenkbaar waren. Door de oorlog in Oekraïne wordt de menselijkheid van de EU en haar burgers, die vrijheid en vrede boven belangen en handel stellen, zichtbaar. Op alle beleidsterreinen is te zien hoe Europa ontwaakt. Als Europa in vrede wil blijven leven, moet het werk maken van een sterk buitenlands beleid en een sterke gemeenschappelijke defensie. Nu we weer getuige zijn van een oorlog op ons continent, is het taboe daarop doorbroken. Dit groeiende momentum om vrede en solidariteit te waarborgen, geeft Europa een nieuwe impuls om niet alleen Europeanen te verenigen. De EU moest haar vredeswil opnieuw ontdekken om verder te werken aan haar eenwording. In plaats van Europa te verdelen heeft Poetin ervoor gezorgd dat we ons allemaal eendrachtig achter die missie scharen.

Oliver Röpke, voorzitter van de groep Werknemers
De Russische agressie vormt een directe bedreiging voor de Europese Unie. Wij moeten eensgezind en in volledige solidariteit aan de zijde van de Oekraïners staan, zowel van degenen die vluchten als degenen die ter plaatse blijven om te vechten. De vakbonden herinneren eraan dat de oorlogsmachine wordt gevoed met het bloed van de arbeidsbevolking, roepen op tot de terugtrekking van de Russische troepen en steunen het maatschappelijk middenveld in zowel Oekraïne als Rusland.

Séamus Boland, voorzitter van de groep Diversiteit Europa
We staan aan de rand van de afgrond en we moeten de maatschappelijke organisaties in Oekraïne de hand reiken. Onze Europese waarden en beginselen staan op het spel. We moeten ons krachtig uitspreken tegen deze agressie en vóór de waarden die Europa sinds de Tweede Wereldoorlog voorstaat. Uit onze geschiedenis weten we dat vrede een kwetsbare bloem is, die al onze aandacht en inzet vergt. Wij zijn er als mensen toe in staat deze bloem te vertrappelen en onze hele wereld met al haar levensvormen te vernietigen. Het is absoluut noodzakelijk dat de EU en de bredere Europese familie verenigd blijven en solidair zijn met onze buren.

Dimitris Dimitriadis, voorzitter van de afdeling Externe Betrekkingen (REX)
Het EESC zal zich inzetten om het Oekraïense maatschappelijk middenveld via onze gevestigde kanalen, zoals het platform voor het maatschappelijk middenveld EU-Oekraïne, en via onze bilaterale contacten te blijven ondersteunen.

Uit solidariteit met Oekraïne heeft het EESC besloten mee te doen aan het initiatief van het Europees Parlement “Ukrainian Civil Society Hub” door kantoorruimte in zijn gebouw aan de Trierstraat 74 en logistieke middelen ter beschikking te stellen van de ngo Promote Ukraine.

De officiële overdrachtsceremonie vond plaats in het Jacques Delorsgebouw van het EESC op 20 april 2022. EESC-voorzitter Christa Schweng verwelkomde vertegenwoordigers van Oekraïense maatschappelijke organisaties en gaf hen een symbolische “vrijetoegangsbadge” in de kleuren van de Oekraïense vlag.

Christa Schweng zei: “Het EESC is de thuishaven van het maatschappelijk middenveld in de EU en opent zijn deuren voor maatschappelijke organisaties uit Oekraïne, dat deel uitmaakt van onze Europese familie. Wij staan aan de kant van Oekraïne en zijn bevolking en geven hiermee concreet blijk van onze solidariteit. Eensgezind verdedigen wij samen onze gemeenschappelijke waarden: vrijheid, democratie en de rechtsstaat.”

Coördinator maatschappelijk middenveld Natalia Melnyk sprak de volgende woorden: “Op 24 februari is ons leven veranderd, en allesbehalve in goede zin. Rouwbeklag brengt ons nu echter niet verder. Er is veel werk aan de winkel en ik hoop dat we in deze kantoren meer zullen kunnen doen om de Oekraïners te steunen. Deze hub staat open voor alle Europeanen die Oekraïne terzijde willen staan.”

Serghii Tereshko, adjunct-hoofd van de missie van Oekraïne bij de EU, voegde daaraan toe: “Ik wil onze dankbaarheid uitspreken voor de solidariteit met Oekraïne en voor de EESC-resolutie over “De oorlog in Oekraïne en de economische, sociale en milieugevolgen ervan”. Ik dank u voor de steun die aan het Platform voor het maatschappelijk middenveld EU-Oekraïne wordt verleend om ons dichter bij de Europese Unie te helpen brengen. Met het feit dat u ons kantoren ter beschikking stelt, zetten wij de eerste stap naar een permanente Oekraïense aanwezigheid in de Europese instellingen.”

Marta Barandiy, voorzitter van de ngo Promote Ukraine, zei: “Dankzij de Europese instellingen hebben we de ruimte gekregen om ons uit te spreken, en nu ook om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Een ruimte om samen te werken met het Europese maatschappelijk middenveld.”

Oekraïense maatschappelijke organisaties zullen voor het coördineren van hun werkzaamheden gebruik kunnen maken van kantoren in het B68-gebouw (Trierstraat 74) en van administratieve en logistieke ondersteuning (uitrusting, drukwerk en IT-diensten), terwijl ook parkeerruimte ter beschikking staat. Zo faciliteert het EESC het werk van Promote Ukraine en biedt het deze ngo een veilig onderkomen in het hart van Europa. (ab/ehp)

“Sinds het begin van de oorlog zijn we getuige van een unieke golf van edelmoedigheid, een uniek voorbeeld van solidariteit, eendracht en altruïsme, tegenover het Oekraïense volk. Onze leden en hun organisaties zijn op indrukwekkende wijze in actie gekomen en willen er alles aan doen om de Oekraïense vluchtelingen bij te staan.”

Bekijk de video waarin EESC-vicevoorzitter Cillian Lohan spreekt over de aanhoudende inspanningen van het maatschappelijk middenveld ter ondersteuning van het door de oorlog getroffen Oekraïne.

Tomasz Wróblewski, lid van het EESC, Polen

Wanneer deze oorlog eenmaal voorbij is, zullen het niet langer de ervaringen met de Tweede Wereldoorlog of de Koude Oorlog zijn die Europa bepalen, maar alles wat nu in Oekraïne gebeurt en de gevolgen daarvan, die op dit moment nog niet te overzien zijn. Wat we zullen doormaken en wat we daarvan zullen leren zal onze kijk op de wereld ingrijpend veranderen.  

Deze periode zal in het Poolse geheugen gegrift blijven als een tijdperk van natievorming. Wat we hebben geleerd over de kwetsbaarheid van de wereld toen we miljoenen mensen zagen vluchten voor het kwaad, maar ook wat we over onszelf hebben geleerd toen we honderdduizenden buitenlandse mensen in onze huizen opvingen, zal nog jarenlang zijn sporen achterlaten.

We spreken soms van de Oekraïnisering van Polen, een spirituele transformatie van deze twee landen.
 De 2,7 miljoen mensen die naar ons land zijn gekomen, hebben onderdak, hulp en een plek voor hun kinderen op (kleuter)scholen gevonden.

Iedereen die ik ken en mensen die ik op straat of in winkels ontmoet, doet iets om te helpen. Ieder op zijn of haar eigen manier. De moedigste mensen brengen medicijnen en kogelvrije vesten naar Oekraïne. Anderen offeren al hun vrije tijd op om immigranten te helpen met het invullen van documenten, het openen van een bankrekening of het zoeken naar werk. Aan de grens zijn mensen de hele dag bezig met het opvangen van vluchtelingen, die in steeds groteren getale onze grens oversteken.

Zij koken, zoeken een lift voor hen naar andere steden of landen, delen honderdduizenden gedoneerde goederen uit — dekens, rugzakken, teddyberen voor de kinderen. Vanuit de hele wereld worden deze goederen naar de grens gebracht.

Wat wij als leden van een ondernemersorganisatie kunnen doen, is daar helpen waar we de grootste bijdrage kunnen leveren. Wij helpen Oekraïense ondernemers hun bedrijf opnieuw op te zetten in Polen. We halen ze weg van de vernielde fabrieken, winkels, klinieken en schoonheidssalons en geven mensen — van wie velen geen huis of middelen van bestaan meer hebben en het zonder hun geliefden moeten redden — een baan in Polen.

 In het centrum van Warschau is een kantoor ingericht voor Oekraïense ondernemersorganisaties. Naast kantoorruimte en administratieve ondersteuning helpen we ook ruimte te vinden voor ondernemers die besluiten hun zaak in Polen weer op te bouwen. We begonnen met het huren van tienduizenden vierkante meters productieruimte. Dankzij de vrijgevigheid van Poolse bedrijven in het industriegebied van Warschau kunnen Oekraïense ondernemers gratis over ruimte beschikken. Ze betalen alleen voor water en het ophalen van afval.

Vluchtelingenkampen of andere plaatsen waar de menselijke waardigheid en veiligheid in gevaar zouden komen, zijn — bijna twee maanden na het uitbreken van deze vluchtelingencrisis — niet te vinden in Polen.

Oekraïne gaat een nieuwe oorlogsfase in, maar dat geldt ook voor Polen. We willen mensen die hier een veilige haven hebben gevonden, hun leven teruggeven. Hun land kunnen we niet teruggeven, maar met een baan kunnen zij in ieder geval het gevoel krijgen een enigszins normaal leven te leiden.

door Marcin Nowacki, Pools lid van het EESC

Op 8 maart 2022 stuurde de Poolse organisatie waarvan ik lid ben (ZPP) samen met de Stichting Kulski (waaraan EESC-lid Małgorzata Bogusz is verbonden) een klein maar snel humanitair hulpkonvooi naar Oekraïne.

Het was onze tweede reis al die week. Samen met Małgorzata Bogusz en Tom Palmer, VP van het Atlas Network uit de Verenigde Staten, reisde ik naar Lviv in het westen van Oekraïne. Het doel van onze reis was om geneesmiddelen en medisch en hygiënisch materiaal te verstrekken. Met twee volgepakte bussen kwamen wij aan op de ontmoetingsplaats die was aangeduid door onze Oekraïense collega’s, die de producten vervolgens verpakten en doorstuurden naar de plaatsen waar de nood het hoogst is.

Er stond voortdurend een oneindig lange file van personenauto’s en bussen aan de Pools-Oekraïense grens in de richting van Polen. De noodzaak om burgers te evacueren neemt helaas niet af, maar neemt alleen maar toe. Op 10 maart 2022 had Polen al meer dan 1,5 miljoen Oekraïense vluchtelingen opgevangen.

Op de weg naar Lviv passeerden we verschillende checkpoints. De grootste, die door het leger werd beveiligd, bevond zich aan de ingang van de stad. Het was een zeer drukke plek, waar het wemelde van de mensen. Er waren enkele honderdduizenden mensen meer in de stad dan gebruikelijk. Lviv is momenteel een overslag- en logistiek centrum ter ondersteuning van het midden en oosten van Oekraïne. Aan de rand van de stad ontmoetten we onze gids, die ons naar het logistieke centrum leidde. Een team mensen wachtte ons daar op en begon onmiddellijk met het uitladen. Alle producten werden netjes gesorteerd en geïnventariseerd. Het procesbeheer was van het hoogste niveau en nadat ons werk erop zat hadden we nog tijd om ideeën uit te wisselen over de huidige situatie en over de grootste behoeften van de Oekraïners. De inwoners van Lviv hebben hun huizen opengesteld en bieden onderdak, voedsel en vervoer aan vluchtelingen uit gebieden die door Rusland worden aangevallen.

Tijdens mijn verblijf hebben onze Oekraïense partners laten weten wat hun belangrijkste aanbevelingen en behoeften zijn. We hebben elke dag samengewerkt en ik voel me vereerd dat ik hun boodschap mag overbrengen. Hun aanbevelingen en behoeften vallen uiteen in drie fundamentele groepen: politiek, militair en civiel. Dit zijn de meest prangende:

• Verstrekken van financiële steun en militaire uitrusting, wat een taak is voor regeringen en grote bedrijven.
• Druk uitoefenen op Rusland en Wit-Rusland en opleggen van diepgaande, verstrekkende sancties die niet kunnen worden ontdoken. We moeten accepteren dat daaraan kosten verbonden zijn, ook voor ons. Het is eindelijk tijd om ons energiebeleid op een volledig nieuwe leest te schoeien.

En hieronder volgen de concrete acties die worden gevraagd van regeringen, werkgevers- en werknemersorganisaties en het maatschappelijk middenveld als geheel.

• Bieden van ondersteuning door het leveren van medische producten.
• Het leveren van andere noodzakelijke goederen, zoals gespecificeerd door onze partners.
• Ondersteuning van geëvacueerde gezinnen. Op onze terugweg uit Oekraïne konden we verschillende personen vervoeren die de oorlog onvluchtten. Een andere optie is om steun te verlenen aan de grens, en mensen te helpen met het vervoer.
• Opvang en onderdak bieden aan gezinnen die naar EU-landen komen. De landen in de regio hebben behoefte aan opvangplaatsen voor vluchtelingen – zoals ongebruikte kamers bij particulieren en leegstaande appartementen. Polen telt al meer dan 2,8 miljoen mensen die voor de oorlog op de vlucht zijn.
• Vluchtelingen die kunnen en willen werken, helpen bij het vinden van een baan.

Ik wil benadrukken dat de huidige vluchtelingencrisis ongekend is in de moderne geschiedenis van Europa. Willen we deze aanpakken dan moet het maatschappelijk middenveld van alle lidstaten erbij worden betrokken.

door Ionuţ Sibian, Roemeens lid van het EESC

In Roemenië hebben verschillende maatschappelijke organisaties,waaronder Fonss, Afterhills Association, Parentis Association en Our Smile Group Association, de handen ineengeslagen met de gemeente Iasi om in een opvangcentrum Oekraïense oorlogsvluchtelingen te helpen. Het volgende verhaal, opgetekend door mijn collega Mihaela Muntean, illustreert welke ontroerende ervaringen ons zoal ten deel vallen.

Bij de eerste vluchtelingen die aankwamen in het Centrum voor humanitaire en sociale hulp aan vluchtelingen “CTR Nicolina Iasi” was de twee weken oude baby Iovana, teer en stil in de armen van haar al even stille moeder, die bleek oogde na de bevalling in een schuilplaats en een reis van 21 dagen. Toen verschenen de anderen: Iovana’s vader Roman, zijn moeder en zijn 86 jaar oude opa. Vier generaties. Vanuit de volgepakte auto begaven ze zich langzaam naar de receptie.

- Waar komen jullie vandaan?
- Charkov!
Het antwoord klonk schril en ijzig als een vonnis.

Officieel waren wij nog niet open, maar een collega had vanaf de grensovergang gebeld met de vraag of we ze konden opvangen, dus hebben we ze ondergebracht op de twee verdiepingen van het centrum die we hebben ingericht voor kwetsbare personen.

De baby was drie dagen na hun vertrek in oorlogsomstandigheden geboren. De jonge moeder moet vreselijke angsten hebben doorstaan. Vader Roman stond voor een hartverscheurende keuze: enerzijds moest hij de wapens opnemen, anderzijds moest hij zijn kwetsbare naasten beschermen.

Nadat ze met hun spullen uit de auto waren gestapt, zeiden ze dat maar één ding wilden: slapen. Na de eerste nacht vertelden ze me dat het in ons huis zo rustig was. Maar het kleine meisje was rusteloos en de oude man, die slechtziend was, zei tegen niemand een woord. Hij had als kind de oorlog meegemaakt. Getekend door ouderdom en leunend op zijn wandelstok droeg hij een leven vol herinneringen met zich mee die hij niet had kunnen achterlaten. Hij kwam met moeite overeind en schuifelde van de ene bank naar de andere bank.

Op de eerste dag in het centrum werd Iovana eens goed gewassen en kreeg ze een babymassage van ons Parentis-team. Al ons werk draaide om dit gezin. De volgende ochtend waren ze, na goed te hebben doorgeslapen, wat meer uitgerust. De kleine was niet eens wakker geworden om te drinken.

Daarna volgden enkele vreedzame dagen, met een spraakzame en lieve oma, een discrete en vriendelijke moeder en een schattige baby. Roman werd al snel de man die te hulp schoot als er een nieuwe vluchtelingengroep aankwam. Hij zette zich op alle mogelijke manieren in, wellicht omdat hij graag iets wilde terugdoen. Samen wasten we kleren en hingen we de was op, en we vertelden verhalen. De oude man sterkte voldoende aan om op begroetingen te reageren en verscheen telkens stipt op tijd voor het eten.

De stemming sloeg een paar dagen later echter weer om toen Romans moeder, vrouw en dochtertje een poging deden om naar België te vertrekken. Op de luchthaven bleek dat alleen zijn moeder mocht vertrekken. Romans echtgenote beschikte namelijk niet over een biometrisch paspoort.

Wat moet Romans moeder gevoeld hebben toen ze haar zoon, kleindochter en vader achterliet? Toen Roman terugkwam met het kind in zijn armen, waren we allemaal ontdaan. Uiteindelijk wisten ze toch een manier te vinden om de jonge moeder en de baby te laten vertrekken. De mannen bleven zwijgend en terneergeslagen achter, elk van hen onmachtig in de eigen gedachten verzonken. Korte tijd later zijn ze verder gereisd. Wat ons restte, was de herinnering aan een tijdelijke collega, de herinnering aan de vreugde die wij allen voelden op de ochtend dat de moeder zei dat het kleine meisje tot rust was gekomen en als een roos had geslapen, en een door Roman geschreven bedankbriefje waarin stond dat zij uitermate blij waren met het wonder genaamd Iovana: het kind dat, terwijl er om haar heen mensen stierven, toch geboren wilde worden.

Door Zsolt Kükedi, EESC-lid, Hongarije  

Als afgevaardigde van een milieuorganisatie weet ik dat het nu, op een moment dat zich een humanitaire ramp voltrekt, geen pas geeft om stil te staan bij het milieu. Wel kunnen zelfs de kleinste blijk van belangstelling en medeleven en het aanbieden van hulp, hoe weinig ook, een groot verschil maken voor iedereen die rechtstreeks heeft te maken met de toestroom van vluchtelingen.

Vanwege mijn werk op het gebied van regionale ontwikkeling ken ik veel lokale burgemeesters en gewestbestuurders die meteen na het begin van de oorlog hun openbare gebouwen belangeloos ter beschikking hebben gesteld aan vluchtelingen. Zo is er een gehucht van amper 700 inwoners waar meer dan honderd Oekraïners zijn opgevangen, die sindsdien kunnen rekenen op voedsel, een dak boven hun hoofd en schone was. Onmiddellijk na het uitbreken van de oorlog heb ik, toen ik thuiskwam na de zitting van het EESC, aan 18 leden van lokale overheden, burgemeesters en gewestbestuurders in Oost-Hongarije gevraagd met welke problemen ze hadden te kampen en of ze misschien hulp konden gebruiken vanuit het verre Boedapest. Ik was niet van plan om zelf af te reizen naar de grens, omdat enthousiaste vrijwilligers in de eerste dagen van een crisis het humanitaire werk vaak eerder belemmeren dan vooruithelpen.

Negen van de 18 personen met wie ik contact heb opgenomen, hebben gereageerd. De anderen hadden vermoedelijk geen tijd om e-mails te lezen of te beantwoorden, wat in deze situatie volkomen begrijpelijk is. Degenen van wie ik wel antwoord kreeg lieten weten dat mijn bericht hen een hart onder de riem stak. Alleen al het feit dat er iemand aan hen dacht en dat ze bij iemand konden aankloppen bleek een hele verademing voor hen. Een van hen vroeg om geld voor dekens en schoonmaakmiddelen. Een ander liet me weten waar om donaties werd verzocht. Maar over het algemeen beloofden ze contact op te nemen zodra de situatie weer stabiel was of wanneer ze het financieel of persoonlijk niet langer aankonden.

Ook helpen we op andere manieren: we zamelen medische hulpmiddelen in en bezorgen die bij de mensen die ze dringend nodig hebben. Via het werk van mijn vrouw hebben we stomazakjes geleverd, een speciaal hulpmiddel voor mensen die zich niet op natuurlijke wijze van hun lichaamsafval kunnen ontdoen als gevolg van een afwijking of aandoening die delen van hun spijsverteringskanaal of urinewegen aantast. Lichaamsafval wordt uitgescheiden door een opening, oftewel stoma, die op een bepaalde plek in de buikwand wordt aangebracht. Patiënten hebben elke dag een nieuw zakje nodig. We hadden nooit gedacht dat we dit soort vitale zakjes zouden moeten vervoeren, maar in een complexe, ongebruikelijke situatie als deze moeten er ook ongebruikelijke donaties worden gedaan.

Tijdens onze afdelingsvergaderingen bij het EESC hebben we de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en de gevolgen daarvan besproken. Ik werd gevraagd een spreker met oorlogservaring en een nucleair deskundige op te roepen om meer duidelijkheid te verschaffen over de dreiging in verband met de Oekraïense kerncentrales. Aangezien ik vanwege mijn ontwikkelingswerk veel kennissen heb in Oekraïne, ben ik erin geslaagd contact te leggen met Serhii Prokopenko, een jonge man uit Charkov, specialist op het gebied van innovatie en ondernemerschap, consultant en economisch onderzoeker. Hij bracht rechtstreeks verslag uit vanuit een bunker op het slagveld in Charkov, waar hij bescherming zocht voor de bombardementen die het gebied vlak voor ons gesprek teisterden. Omdat de internetverbinding haperde, nam de Hongaarse nucleaire deskundige, die na Serhii op het programma stond, soms even het woord in zijn plaats. Zsolt Hetesi, senior onderzoeker aan de nationale universiteit voor openbaar bestuur, houdt zich sinds 2005 bezig met onderzoek op het gebied van milieu, energie en duurzaamheid. Als een van de leiders van de onderzoeksgroep Duurzame Ontwikkeling en Hulpbronnen heeft hij al eerder veelvuldig gesproken over de crisis als gevolg van de overbevolking en de overconsumptie van hulpbronnen. Als deskundige op het gebied van de uitputting van hulpbronnen sprak hij over de problemen met de vier kerncentrales in Oekraïne en ging hij dieper in op de kwetsbaarheid ervan en de mogelijkheid van een nucleaire ramp. Hij probeerde het publiek gerust te stellen en wees erop dat de kerncentrales vooralsnog geen onmiddellijke bedreiging vormen. Vervolgens was het woord weer aan Serhii, die de oorlog voor ons tot leven liet komen en een warm applaus kreeg. De afdeling leefde oprecht mee met zijn relaas, waardoor het ons niet lukte om daarna weer over te gaan tot de orde van de dag.

Ook dit is volgens mij een humanitaire taak: contact leggen met de mensen die door de oorlog geïsoleerd zijn geraakt en ons gevoel van schijnveiligheid afwerpen, zodat de realiteit tot ons kan doordringen en we beseffen dat we, ook van ver, iets kunnen doen.

door Tatjana Babrauskienė, lid van het EESC, Litouwen

De Litouwse onderwijsgemeenschap slaat de huidige grootschalige en zeer agressieve militaire acties van Rusland in Oekraïne diep bedroefd en met ongeloof gade en heeft het initiatief genomen om de jongere generatie te onderrichten over verzinsels en de realiteit in verband met de geschiedenis van Oekraïne.

Het is zeer belangrijk om inzicht te krijgen in de wortels van en de redenen voor de recente ongekende agressie. Onderdeel daarvan is de door Rusland georganiseerde informatieoorlog, die onder meer propaganda, desinformatie en nepnieuws over Oekraïne omvat.

De Litouwse vakbond voor onderwijs en wetenschappen (LSMPS-LESTU) heeft een campagne georganiseerd om de informatie-oorlog tegen te gaan en om Oekraïne op Litouwse scholen te steunen. Op 28 februari nodigden wij leraren van alle vakken en leiders van onderwijsinstellingen uit om hun eerste les te geven ter ondersteuning van Oekraïne en over de ware geschiedenis ervan.

Audrius Jurgelevičius, vicevoorzitter van de LSMPS/LESTU en geschiedenisleraar, gaf een open geschiedenisles over een eeuw geschiedenis van Oekraïne en de oorsprong van de soevereiniteit. We zonden de les live online uit en alle Litouwse scholen konden meedoen.

De les had drie doelen: ten eerste laten zien dat de mensen die in Oekraïne wonen, de Oekraïners, een onafhankelijke natie vormen en geen Russen zijn, en ten tweede dat de Oekraïners hun eigen geschiedenis en hun eigen staat hebben opgebouwd, die zij nu besturen. Als zij die zelf hebben gecreëerd, hoeven zij niemand dankbaar te zijn dat zij een staat mogen hebben; en als zij niemand iets verschuldigd zijn voor het hebben van hun staat, heeft niemand het recht die af te nemen. Het derde doel van deze les was te kijken naar bepaalde verzinsels die soms in leugens veranderen wanneer over de geschiedenis van Oekraïne wordt gesproken.

De les is al vertaald in het Russisch, Pools en Engels en via de Litouwse diaspora en Education International over alle continenten verspreid.

We hebben stickers gemaakt en de leerlingen gevraagd ze te printen en tijdens de les te laten zien om hun steun aan Oekraïne te betuigen. Wij hebben hen ook gevraagd momenten uit de les vast te leggen en ons de beelden toe te sturen. Wij hebben deze momenten gedeeld met de Oekraïense onderwijsgemeenschap, samen met een verklaring van steun en solidariteit.

Het is heel belangrijk dat we eensgezind zijn. We kunnen niet toestaan dat de geschiedenis wordt herschreven.

De les, met Engels ondertitels, is te zien op: https://www.youtube.com/watch?v=G0lu8AM0o8c&t=17s 

door Emilis Ruželė, lid van het EESC, Litouwen

Begin maart had het Litouwse volk al meer dan 12 miljoen EUR geschonken. Mijn organisatie, Investors’ Forum, en de ondernemingen die daarbij zijn aangesloten, hebben
resp. 1 000 EUR en meer dan 300 000 EUR gedoneerd aan verschillende organisaties die Oekraïne helpen
.

Een vrijwilligersorganisatie, Stiprūs Kartu (“Samen sterker”), helpt vervoer, huisvesting en andere zaken te regelen voor vluchtelingen uit Oekraïne. Investors’ Forum heeft de helft van zijn kantoor in Vilnius ter beschikking gesteld voor hulpverlening en de opvang van een gezin. Zelf stel ik ook een kamer in mijn appartement beschikbaar om vluchtelingen op te vangen.

Tot slot protesteren mensen elke dag voor de Russische ambassade in Vilnius.

Door EESC-lid Fernando Manuel Maurício de Carvalho

Tijdens een demonstratie op het Camõesplein in Lissabon op 10 maart is in de gietende regen betoogd tegen oorlog, tegen sancties, tegen wapenhandel uit winstbejag en tegen degenen die oorlog gebruiken als voorwendsel om de samenleving te militariseren. Ook elders in het land werd gedemonstreerd.

De betogers in Lissabon droegen blauwe of witte vlaggen met daarop een met de hand getekende duif en het woord “vrede”. “Stop de oorlog, geef vrede een kans” was de kernboodschap van de betoging. Ook werden er toespraken gehouden. Een van de sprekers was João Coelho van het Algemeen Verbond van Portugese Werknemers (CGTP-IN). Hij nam stelling tegen de “haviken” die in Europa bijeen zijn gekomen om de bewapening uit te breiden, en tegen diegenen die nu rijk worden met de verkoop van wapens.

Het CGTP-IN betoonde zich solidair met arbeiders en burgers die het slachtoffer zijn van oorlog, in het bijzonder in Oekraïne. Het CGTP-IN heeft zich in zijn optreden altijd laten leiden door het uitgangspunt dat vrede gepromoot en oorlog verworpen moet worden. Het benadrukt dat alles op alles moet worden gezet om de oorlog te beëindigen en de vrede een kans te geven.

Wij roepen op tot dialoog om een vreedzame oplossing voor het conflict te vinden. Oorlog is geen oplossing, en wij komen op voor de arbeiders en de burgers van Oekraïne en van alle landen, aangezien zij het meest onder oorlog en verwoesting te lijden hebben.

Om vrede te bewerkstelligen is het in onze ogen zaak dat het militarisme en de wapenwedloop worden bestreden en dat we ons richten op een vreedzame oplossing door overeenkomsten te sluiten of overlegmechanismen in te stellen die gebaseerd zijn op onderling vertrouwen, samenwerking en de veiligheid van de landen en volkeren van Europa. De voortdurende militaire escalatie moet dan ook dringend een halt worden toegeroepen.

Het opleggen van sancties maakt geen einde aan oorlog en heeft schadelijke gevolgen voor werknemers en burgers, zowel in de getroffen landen als elders. Dit is wel gebleken uit bijvoorbeeld de sancties tegen Irak, die tot slechtere levensomstandigheden hebben geleid en ook op andere landen hun weerslag hebben gehad. Derhalve zijn nu maatregelen geboden om een vuist te maken tegen aanvallen op rechten waarmee de levensomstandigheden van werkenden in gevaar worden gebracht.

CGTP-IN wijst erop dat vluchtelingen alle steun verdienen en dat tegelijkertijd alle vormen van racisme en vreemdelingenhaat moeten worden tegengegaan. Het benadrukt dat humanitaire hulp nodig is om de problemen aan te pakken waarmee de mensen in Oekraïne en de buurlanden worden geconfronteerd.

Wij betuigen nogmaals onze solidariteit met volkeren die het slachtoffer zijn van oorlog, in het bijzonder de burgers en arbeiders in Oekraïne, maar ook in Palestina en de Westelijke Sahara, Jemen, Somalië, Syrië en Afghanistan. Tegelijkertijd onderstrepen wij dat het pad naar vrede moet worden geëffend in overeenstemming met het internationaal recht en binnen het kader van de VN.

Hoor hoe EESC-lid Ionuţ Sibian vertelt over de massale mobilisatie van het Roemeense maatschappelijk middenveld voor de Oekraïense vluchtelingen die een schuilplaats voor de oorlog zoeken, en hoe hij het hele Europese maatschappelijk middenveld aanspoort om zijn Oekraïense buren welkom te heten: “Dit moet onze boodschap aan de buitenwereld zijn: ons huis in Brussel moet ook hun huis zijn. Wij zijn hier en wij zullen onze collega’s uit Oekraïne een vangnet, morele steun en alles wat verder nodig is geven.”

Zie hoe Antje Gerstein uit Duitsland vertelt over de zeer concrete hulp die het Duitse maatschappelijk middenveld aan Oekraïense vluchtelingen verleent.

“De snelheid waarmee wij in actie zijn gekomen om Oekraïne, zijn bevolking, zijn bedrijven en zijn maatschappelijk middenveld met concrete maatregelen te helpen vervult me met trots. Diverse Duitse detailhandelaren en levensmiddelenbedrijven hebben voor 4000 ton voedsel aan Oekraïne geleverd. Daar zie je een praktijkvoorbeeld van Europese solidariteit.”

In deze video vertelt het Spaanse EESC-lid Manuel García Salgado dat zijn vakbond heeft beloofd Oekraïense oorlogsslachtoffers te zullen helpen en pleit hij voor “vrede, solidariteit en respect”.

“Namens de Unión General de Trabajadores, de grootste vakbond van Spanje, veroordelen wij met klem de invasie van Oekraïne door de strijdkrachten van Vladimir Poetin. Dit is niet alleen een aanval op de fundamentele waarden van de Europese Unie, maar ook een aanval op burgers. We dringen aan op solidariteit en humanitaire hulp”.

Door Cinzia del Rio, Italiaans lid van het EESC

De Russische invasie van Oekraïne zal de geopolitieke en economische verhoudingen in de wereld, en zeker tussen Rusland en de EU, blijvend veranderen. De verwerpelijke militaire interventie, waarbij steeds meer burgerslachtoffers vallen en die de steden en civiele en economische structuren van het land kapotmaakt, is door de democratische internationale gemeenschap en de vakbondswereld krachtig veroordeeld.

We hebben onze volledige steun betuigd aan het Oekraïense volk, we zijn de straat op gegaan om te protesteren tegen Poetin en zijn niet-geprovoceerde oorlog en we steunen de invoering van strenge economische sancties tegen Rusland, die het regime onder druk moeten zetten. Na anderhalve maand duren de wreedheden nog altijd voort, zijn de humanitaire corridors onveilig gebleken, hebben miljoenen Oekraïeners het land verlaten om een schuilplaats te zoeken in de EU, is het aantal ontheemden binnen Oekraïne zelf nog groter en hebben de onderhandelingen over een staakt-het-vuren en het vredesproces nog niets opgeleverd.  

Maatschappelijke organisaties, vakbonden en ngo’s in de hele EU, en met name in de buurlanden van Oekraïne, hebben hun onvoorwaardelijke solidariteit getoond door de vluchtelingen onmiddellijke hulp, medische zorg, onderdak, voedsel, kleding en medicijnen te bieden.  De richtlijn tijdelijke bescherming is van fundamenteel belang om de bescherming en rechten van de Oekraïense vluchtelingen in de EU te waarborgen, hen te helpen de noodsituatie het hoofd te bieden en zich zo goed mogelijk in onze samenleving te integreren. Hierbij mag niet uit het oog worden verloren dat 80 % van de vluchtelingen vrouwen en kinderen zijn, die voor het eerst te maken krijgen met wreedheden en oorlogsgeweld, met psychologische gevolgen die zij de rest van hun leven zullen meedragen. De EU zal waakzaam moeten zijn om de bescherming van deze kwetsbare groepen te waarborgen en ook het risico van mensenhandel en seksuele uitbuiting aan te pakken.

De Russische invasie heeft de nationale identiteit van Oekraïne en de geopolitieke gerichtheid van het land op de westerse democratieën geconsolideerd en de start van het toetredingsproces tot de EU versneld. De EU en de VS hebben zich herenigd en hun betrekkingen zijn meer solide geworden, de NAVO heeft haar positie aan de grenzen van Oekraïne versterkt en de EU-landen zijn unaniem in hun veroordeling van de Russische inval en de wreedheid van de oorlog.  Na het eerste pakket EU-sancties, gevolgd door het recente invoerverbod op steenkool, is een gemeenschappelijk besluit over een verbod op de invoer van met name gas en olie op dit moment echter onmogelijk, omdat Europa dan snel op zoek zou moeten gaan naar alternatieve bevoorradingsbronnen om zijn economische voortbestaan niet afhankelijk te maken van Rusland. Daarvoor zijn we nog niet klaar en hebben we de unanieme instemming van de Europese regeringen nodig. Een totaal invoerverbod van Russische energie zou bovendien dramatische gevolgen hebben voor het bbp van sommige lidstaten.

Als gevolg van een dergelijk invoerverbod zouden veel bedrijven failliet gaan en mensen hun banen verliezen, die het toch al moeilijk hebben na de COVID-19-pandemie. Een totaal embargo op gas en koolwaterstoffen zal uiteraard tijd vergen, maar de route is uitgestippeld en de economische betrekkingen met Rusland zijn voor altijd verbroken. In dit verband heeft de EU echter tot taak te redden wat er nog over is van de Oekraïense economie, om zo een jarenlange catastrofe te voorkomen, en een concrete dialoog met Oekraïne over het toetredingsproces te openen zonder het lopende toetredingsproces van de Westelijke Balkanlanden te benadelen.

De EU moet compenserende maatregelen vaststellen om de negatieve economische en sociale gevolgen van het conflict en van de daarmee samenhangende sancties op te vangen. We kunnen niet negeren dat de sancties tegen Rusland gevolgen zullen hebben voor de EU-doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling, die we samen met de investeringen van het Next Generation EU-pakket zijn overeengekomen. Maar we moeten de verbintenissen die we zijn aangaan op het stuk van de groene en de digitale transitie nakomen en zorgen voor een betere sociale dimensie in Europa.

De oorlog heeft ook ernstige gevolgen voor de mondiale en Europese voedselvoorziening. Door de stijgende prijzen zal de toch al moeilijke situatie voor de Europese landbouwers en consumenten nog verder verslechteren. We moeten ons richten op maatregelen om de voedselzekerheid in de EU te waarborgen, zowel op korte termijn als op langere termijn. In de tussentijd mogen we niet voorbijgaan aan de grote gevolgen van de oorlog voor de voedselvoorziening in landen buiten de EU. Een nieuwe sociale en economische crisis moet worden vermeden, de speculatie met voedsel- en olieprijzen moet een halt worden toegeroepen en er moeten maatregelen worden overwogen om de extra winsten van speculanten te belasten.  

De allereerste prioriteit is echter om de oorlog te stoppen en de weg vrij te maken voor de onderhandelingen en het vredesproces. De EU moet een echte geopolitieke speler worden en het voortouw nemen aan de onderhandelingstafel, omdat de onze toekomst op het spel staat. China en Turkije hebben in politiek en economisch opzicht veel te winnen bij deze onderhandelingen, maar zij zijn niet de voorvechters van de democratie en de eerbiediging van de fundamentele mensenrechten. Dit is een keerpunt in de geschiedenis van de EU, met politieke, economische en strategische gevolgen voor de hele wereld. De EU moet nieuwe verantwoordelijkheden op zich nemen en stappen zetten in de richting van een sterkere politieke integratie: we kunnen geen gemeenschappelijk defensiesysteem hebben zonder een gemeenschappelijk buitenlands beleid en een sterkere en hechtere politieke integratie. Elke stap in de richting van een geïntegreerd defensiesysteem moet gepaard gaan met een duidelijke democratische controle.

Het risico van een oorlog binnen Europa moet de regeringen van de EU ertoe aanzetten toe te werken naar een duidelijk politiek integratieproces in het kader van de Conferentie over de toekomst van Europa.
De EU dient haar waarden te verdedigen en te beschermen en draagt de verantwoordelijkheid om de vrede te bewaren die wij de afgelopen 70 jaar in Europa hebben gewaarborgd.

door Andris Gobiņš, Lets lid van het EESC

Wij kunnen allen bijdragen tot een sneller en duurzamer herstel van de vrijheid. Hieronder geef ik enkele ideeën die gebaseerd zijn op mijn ervaring als kind van een vluchtelingengezin in ballingschap en op mijn huidige werk in Letland.

1. We moeten goed weten wat onze doelstellingen zijn en daarnaar handelen.

Eén ding is zeker: hoe sneller Oekraïne volledig bevrijd is van de Russische bezetting en terreur, hoe minder moorden, verkrachtingen, folteringen, leed en verwoesting het land te verduren zal krijgen, en hoe minder schade voor de rest van Europa.
Wij moeten alles doen wat in ons vermogen ligt (“whatever it takes”) om Oekraïne te helpen deze oorlog tegen de Russische terreur te winnen en zodoende ook de toekomst van de EU en Europa te vrijwaren. En ja, als maatschappelijk middenveld kunnen wij een bijdrage leveren, en wel door druk uit te oefenen op en in gesprek te gaan met onze besluitvormers, door gericht op te treden en door nauwer samen te werken met maatschappelijke organisaties.

2. Mogelijke eisen van het maatschappelijk middenveld aan regeringen zijn:
- politieke actie (ook door politici die tot uw organisatie behoren of ermee sympathiseren). Alle noodzakelijke wapens moeten worden geleverd en er moeten uitgebreide en strenge sancties worden opgelegd. Appeasement is uit den boze. – Dit is wat we moeten doen.
- Doortastend optreden tegen de verspreiding van nepnieuws en tegen manipulatie. – Er is behoefte aan een krachtiger EU-optreden.
- er moet een mechanisme voor vrede, wederopbouw en veerkracht voor Oekraïne en de EU-lidstaten aan de oostelijke buitengrenzen van de Unie komen, zodat dit de meest stabiele en welvarende regio ter wereld wordt.

3. Mogelijke maatregelen door en voor het maatschappelijk zijn onder meer:
- een boycot van alle invoer uit Rusland (met inbegrip van energie), een boycot van alle bedrijven die blijven samenwerken met of actief blijven in Rusland, de aankoop van Oekraïense producten. – Op dit gebied moet meer worden gedaan.
- toetreden tot de informele coalitie van vakbonden die weigeren Russische schepen te laden en te lossen; maatschappelijke organisaties steunen die met Oekraïne samenwerken of die Oekraïense vluchtelingen helpen. – Laten we hier werk van maken!
- zet Oekraïne op de agenda in elke vergadering en nodig vertegenwoordigers van Oekraïense organisaties uit op de vergaderingen van uw organisaties en netwerken, zoals wij hebben gedaan bij de afdelingsvergaderingen en de zitting van het EESC. - Laten we op deze weg doorgaan!

Conclusies. - De agressor (Rusland) mag niet het geringste voordeel behalen. De EU zou het meeste voordeel halen uit een toetreding van Oekraïne als lidstaat.

In de EESC-resolutie wordt duidelijk gesteld: “Het is voor de EU en de internationale gemeenschap van het allergrootste belang dat er geen grenzen worden gewijzigd met militaire middelen en dat de agressor geen voordelen behaalt. De rechtsstaat moet worden geëerbiedigd in plaats van dat het recht van de sterkste geldt, en Oekraïne moet volledig schadeloos worden gesteld.” Alle overige scenario’s zouden de EU en de wereldvrede grote schade toebrengen en zouden gepaard gaan met onmetelijke kosten, zowel in menselijk als in financieel opzicht.

Naar mijn mening moet en zal Oekraïne zeer binnenkort een volwaardige EU-lidstaat zijn. De EU zal sterker staan na en, ja, ook beter worden van een Oekraïense toetreding. Er is zonder twijfel voldoende motivatie aanwezig voor de hervormingen die Oekraïne nog moet doorvoeren. Ook de sterke positieve invloed op waarden en aanverwant beleid in de EU valt niet te ontkennen.

Op 9 mei, Dag van Europa, houden Letse maatschappelijke organisaties een zonnebloemplantactie voor Oekraïne: #UkraineSolidarity en #UkraineInTheEU. Belangrijke EU-instellingen hebben zich hierbij aangesloten, doe ook mee!