KESEInfo: X’taħseb dwar is-sitwazzjoni attwali tal-implimentazzjoni tal-pjani nazzjonali għall-irkupru u r-reżiljenza fl-Istati Membri?

Luca Jahier: Sena ilu konna fil-bidu nett tal-proċess tal-implimentazzjoni tal-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza, u ftit kienu l-pajjiżi li għamlu progress fit-tħejjija tal-pjani nazzjonali tagħhom.  

L-ewwel u qabel kollox kien essenzjali li nittestjaw u nenfasizzaw l-importanza li jiġi implimentat l-Artikolu 18 tar-Regolament tal-UE, li jirrigwardja l-obbligu tal-Istati Membri li jinvolvu lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kif ukoll lill-imsieħba soċjali, lill-awtoritajiet lokali, lill-universitajiet u lil partijiet ikkonċernati oħra, fit-tħejjija, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-pjani.

Din is-sena, 26 pajjiż iffinalizzaw il-pjani tagħhom (in-Netherlands jinsab fl-aħħar stadji li jagħmel dan) u, bl-eċċezzjoni ta’ żewġ pajjiżi kkonċernati mill-kundizzjonalità marbuta mal-“istat tad-dritt”, l-oħrajn kollha kellhom il-pjani approvati u ħafna diġà jinsabu fil-fażi ta’ implimentazzjoni. Xi pjani diġà ġew totalment konklużi, irċevew valutazzjoni pożittiva tal-UE għall-ewwel sitt xhur ta’ implimentazzjoni u qed javvanzaw malajr fit-tieni perjodu ta’ sitt xhur. Bħala tali, hemm ħafna aktar elementi dwar l-applikazzjoni prattika tal-Artikolu 18 tar-Regolament dwar il-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza u l-kontenut finali tal-pjani nazzjonali għall-irkupru u r-reżiljenza issa ġie, b’mod ġenerali, ivvalutat b’mod favorevoli mis-soċjetà ċivili organizzata.

Minkejja li hemm ħafna differenzi kwalitattivi fl-involviment tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fl-Istati Membri, b’xi wħud li kellhom involviment minimu, ġew identifikati wkoll xi prattiki tajbin ħafna. Pereżempju, fl-Awstrija, Franza, il-Lussemburgu, Spanja u l-Iżvezja, hemm kooperazzjoni mill-qrib u kostruttiva mal-gvernijiet, imsaħħa bit-trasparenza u d-djalogu kontinwu. Barra minn hekk, fiċ-Ċekja, l-Estonja, il-Finlandja, l-Italja u fi Spanja, sit web tal-kampanja jew portal tal-gvern iddedikati għall-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza ġie implimentat b’informazzjoni trasparenti aċċessibbli għall-pubbliku. Fl-Italja, inħolqot Round Table ta’ Sħubija Permanenti f’Novembru 2021 fil-livell tal-gvern, ikkoordinata mill-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Nazzjonali. Fil-Kroazja, is-soċjetà ċivili organizzata hija involuta fit-tħejjija tal-offerti għall-implimentazzjoni tal-Pjan Nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza. Fl-aħħar, fil-Portugal, inħoloq Kumitat Nazzjonali ta’ Monitoraġġ u jinkludi, fost l-oħrajn, rappreżentanti tal-imsieħba soċjali, l-universitajiet u s-settur soċjali.

Għalhekk nistgħu nikkonkludu li, l-ewwel nett hemm bżonn li jiġi enfasizzat aktar dan il-punt, u l-Istati Membri jiġu mistiedna jadottaw lezzjonijiet pożittivi u jsegwu dawn l-aħjar prattiki. It-tieni nett, nistgħu nikkonfermaw li l-parteċipazzjoni ta’ kwalità għolja, effettiva u stabbli ta’ organizzazzjoni tas-soċjetà ċivili fil-governanza ekonomika fl-Istati Membri għandha tkun ibbażata fuq regoli legali kif ukoll fuq proċeduri pubbliċi u trasparenti, garantiti permezz ta’ direttiva jew regolament tal-UE.