Τα διδάγματα της λιτότητας καθιστούν αναγκαία την αλλαγή πολιτικής

Η ΕΟΚΕ παρουσιάζει μέτρα για την αποφυγή της αυστηρής λιτότητας στο μέλλον και το μετριασμό των επιπτώσεων της διαχείρισης παλαιότερων κρίσεων

Η μελλοντική διαχείριση κρίσεων πρέπει να επιδιώκει καλύτερη ισορροπία μεταξύ των δημοσιονομικών και των κοινωνικών στόχων προκειμένου να αποφευχθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομική ικανότητα, τις αγορές εργασίας και τα συστήματα κοινωνικής προστασίας των εν λόγω χωρών. Αντί της περιοριστικής λιτότητας, τα όργανα της ΕΕ πρέπει να υλοποιούν, σε μελλοντικές περιπτώσεις κρίσης, πολιτικές που θα επιδιώκουν την οικονομική συνεργασία, την ανάπτυξη και την αλληλεγγύη.

Αυτοί οι στόχοι πρέπει να παγιώνονται στις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της με τίτλο «Διδάγματα για την αποφυγή αυστηρών πολιτικών λιτότητας στην ΕΕ», που παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε στη σύνοδος ολομέλειας της ΕΟΚΕ την Τετάρτη.

Η μελλοντική διαχείριση κρίσεων πρέπει να είναι πιο βιώσιμη και να συνάδει με τους στόχους της ΕΕ

«Στο μέλλον, τα όργανα της ΕΕ πρέπει να έχουν την αποκλειστική ευθύνη για το σχεδιασμό και την εφαρμογή των απαραίτητων προγραμμάτων προσαρμογής στην ΕΕ, ακόμα και σε περίπτωση εταιρικών σχέσεων με εξωτερικούς οργανισμούς», δήλωσε ο εισηγητής José Leirião (Διάφορες Δραστηριότητες). «Αυτό έχει εξέχουσα σημασία, καθώς τα προγράμματα πρέπει να συνάδουν με τις κοινές αξίες και τους στόχους μας και να αποφεύγουν τις ασυνέπειες και τις ελλείψεις που παρουσιάστηκαν στο παρελθόν».

Αναλαμβάνοντας την ηγεσία των μελλοντικών προγραμμάτων προσαρμογής, τα όργανα της ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και των εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών επί ίσοις όροις με τα όργανα της ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τους άλλους οργανισμούς στη θέσπιση, την περιοδική παρακολούθηση και την αξιολόγηση αυτών των προγραμμάτων.

Η γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ καταθέτει επιπρόσθετες προτάσεις για τη βελτίωση της διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ. Συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργηθούν:

• ένας Ευρωπαϊκός Οργανισμός Αξιολόγησης της Πιστοληπτικής Ικανότητας·
• ένα ανεξάρτητο διεθνές όργανο για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας και της αμεροληψίας των πραγματοποιούμενων αξιολογήσεων.

Βασισμένη στην εμπειρία των πιο πρόσφατων κρίσεων, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τους στόχους της Επιτροπής για μεταρρύθμιση βασικών πτυχών του ευρώ με την εγκατάλειψη των πολιτικών λιτότητας και την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ). Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι μια μεταρρυθμισμένη και ολοκληρωμένη ΟΝΕ θα καταστήσει την ΕΕ πιο ανθεκτική σε ασύμμετρους κλυδωνισμούς και θα συμβάλει στην αποτροπή μελλοντικών κρίσεων.

Οι αρνητικές επιπτώσεις της λιτότητας πρέπει να αντισταθμίζονται για την αποφυγή μελλοντικών κρίσεων

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να σχεδιάσει συμπληρωματικά προγράμματα για την οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη των χωρών που αποτέλεσαν/αποτελούν πεδίο εφαρμογής πολιτικών λιτότητας. Αυτά τα προγράμματα πρέπει να εφαρμόζονται ταυτόχρονα ή στη λήξη ενός προγράμματος προσαρμογής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει επίσης να αναπτύξει ευρωπαϊκή στρατηγική για την εξάλειψη της φτώχειας.

Παρότι ο αντίκτυπος των μέτρων λιτότητας διαφέρει από χώρα σε χώρα, πολύ συχνά υπήρξαν δραματικές επιπτώσεις όσον αφορά τις πολιτικές συνοχής και ένταξης, που προκάλεσαν μεταξύ άλλων μείωση του ΑΕγχΠ, αύξηση της ανεργίας και των δημοσίων ελλειμμάτων και μείωση των δημόσιων επενδύσεων και της κοινωνικής προστασίας.

Ο εισηγητής José Leirião πρότεινε τη θέσπιση «ειδικών κονδυλίων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε τομείς όπως η επιστήμη, η μηχανική και η υγεία, οι οποίοι επλήγησαν ουσιαστικά από την διαρροή εγκεφάλων. Πιστεύουμε ότι αυτά τα κονδύλια δύνανται να ενθαρρύνουν τους μετανάστες να επιστρέψουν και να τονώσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας τους».

Υπό το φως των σημερινών και των επικείμενων προκλήσεων της αγοράς εργασίας, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η Επιτροπή πρέπει να προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση, σε επίπεδο ΕΕ και σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, της αύξησης της φτώχειας και τη διατήρηση της κοινωνικής προστασίας. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν την ιδέα της θέσπισης κοινής βασικής, καθολικής ασφάλισης ανεργίας και ελάχιστου εισοδήματος διαβίωσης.

Τέλος, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να δώσει συνέχεια στα συμπεράσματα της ομάδας υψηλού επιπέδου για το ταμείο αμοιβαίας κάλυψης χρέους και χρεωστικών τίτλων σε ευρώ.

Ιστορικό:

Η γνωμοδότηση βασίζεται σε διερευνητικές αποστολές στην Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ιρλανδία, στις οποίες συλλέχθηκαν ενδελεχείς, πρωτογενείς πληροφορίες για την τοπική εμπειρία από τη διαχείριση κρίσεων και τα προγράμματα προσαρμογής και τον αντίκτυπό τους. Βασίζεται επίσης στα συμπεράσματα δημόσιας ακρόασης με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και εκπροσώπων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Τα προγράμματα οδήγησαν σε σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα στις εν λόγω χώρες, ενώ έπληξαν περισσότερο του φτωχότερο πληθυσμό, μειώνοντας την πρόσβασή του στα βασικά είδη ανάγκης. Τα στατιστικά στοιχεία και οι εκθέσεις των αποστολών είναι διαθέσιμα στη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ.