Wywiad z dr. Hansem Henrim Kluge, regionalnym dyrektorem ds. Europy Światowej Organizacji Zdrowia.

Jak wygląda kampania szczepień w Europie?

Od 4 lutego 2021 r. na całym świecie więcej ludzi zaszczepiło się przeciwko COVID-19 niż mamy potwierdzonych przypadków zakażeń od samego początku pandemii. Dotychczas w regionie europejskim podano ponad 477 mln dawek szczepionek przeciwko COVID-19 (stan z 17 czerwca).

To pokazuje ogromny postęp: wskaźniki hospitalizacji i zgonów spadają, zwłaszcza w krajach o wysokim wskaźniku szczepień w populacji starszych dorosłych. Świadczy to nie tylko o skuteczności szczepionek, ale także o tym, że strategia szczepienia w pierwszej kolejności najbardziej narażonych grup, określona przez globalne i regionalne komitety doradcze i realizowana w całym regionie europejskim WHO, faktycznie działa: pozwala uniknąć śmiertelnego przebiegu choroby, zmniejsza obciążenie systemów opieki zdrowotnej i szybko wyprowadza nas z ostrej fazy pandemii.

Niemniej mimo to, że szczepienia odgrywają ważną rolę w zmniejszającym się wskaźniku hospitalizacji i śmierci, musimy pozostać ostrożni, ponieważ nawet osoby zaszczepione mogą się zarazić i przekazać wirusa dalej. Musimy nadal trzymać się sprawdzonych wytycznych dotyczących zdrowia publicznego i kontaktów społecznych oraz zwiększyć tempo szczepień.

Dlatego chcę podkreślić, że możliwych jest wiele scenariuszy, a przebieg pandemii COVID-19 jest w naszych rękach, ponieważ wynika on z naszych indywidualnych i zbiorowych zachowań.

A jak wygląda sytuacja na świecie?

Najważniejsze w tym momencie jest zapewnienie równego dostępu do szczepionek. Szczepionki zmniejszają liczbę poważnych chorób i zgonów w krajach, które są w tym szczęśliwym położeniu, że mają ich na tyle, by podać je osobom najbardziej narażonym. Wczesne wyniki wskazują również, że szczepionki mogą ograniczyć przenoszenie infekcji. Szokujące globalne różnice w dostępie do szczepionek pozostają jedną z największych przeszkód dla zakończenia pandemii.

Obecnie 77% wszystkich dawek szczepionek na całym świecie podaje się w zaledwie dziesięciu krajach. Musimy zrobić więcej, aby zapewnić równomierne rozłożenie szczepionek między krajami i społeczeństwami.

Z tego wynika również, że kluczowe znaczenie ma solidarność. Właśnie teraz potrzebujemy solidarności i wsparcia, aby nikt nie został pominięty. Chcemy osiągnąć wysoki poziom wyszczepienia w każdym kraju, począwszy od osób najbardziej zagrożonych, aby jak najszybciej móc powrócić do normalnego życia.

Na 74. posiedzeniu Światowego Zgromadzenia Zdrowia dyrektor generalny WHO wezwał kraje do poparcia intensywnych wysiłków, by do września zaszczepić co najmniej 10% ludności każdego kraju, a do końca roku – co najmniej 30%. Jesteśmy globalną populacją, a zatem wszyscy musimy się zmobilizować w dziedzinie zdrowia publicznego.

Jakie już można wyciągnąć wnioski i co należy zrobić lepiej w przyszłości?

Uczestnicy 74. posiedzenia Światowego Zgromadzenia Zdrowia w dniach 24 maja–1 czerwca skoncentrowali się na wyeliminowaniu COVID-19, a także na przygotowaniach do kolejnej pandemii. Co ważniejsze, było to ogromne wspólne przedsięwzięcie mające na celu wyciągnięcie wniosków z obecnej pandemii.

WHO zleciła szereg niezależnych przeglądów i paneli, aby ukierunkować światową społeczność zajmującą się kwestiami zdrowia publicznego na szukanie lepszych rozwiązań w sytuacji pandemii lub innych podobnych zagrożeń o zasięgu międzynarodowym.

Wszystkie raporty zawierały jednoznaczne zalecenia na przyszłość, jeśli chodzi o silniejszą rolę WHO w reagowaniu na sytuacje kryzysowe w dziedzinie zdrowia. Teraz musimy przejść od zaleceń do realizacji. To jedno z głównych zadań będzie wymagało szerokiego zaangażowania politycznego i finansowego. Jego wyraźnym wspólnym celem jest ratowanie większej liczby istnień ludzkich, zapobieganie utracie środków utrzymania i większa równość w reakcji na pandemię.

Wysunięto propozycje nowego traktatu pandemicznego mającego wzmocnić strukturę gotowości i reagowania na pandemię. Kwestia ta zostanie omówiona na specjalnej sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia, która odbędzie się w listopadzie.

W regionie europejskim powołałem „Komisję Montiego” – paneuropejską Komisję ds. Zdrowia i Zrównoważonego Rozwoju w celu ponownego przemyślenia priorytetów politycznych w świetle pandemii. Komisja ta, składająca się z byłych szefów państw, naukowców i ekonomistów, szefów instytucji opieki zdrowotnej i społecznej oraz liderów środowisk biznesowych i instytucji finansowych z całego regionu, wyciągnie wnioski z reagowania poszczególnych państw na pandemię COVID-19 i przedstawi zalecenia w sprawie inwestycji i reform mających na celu poprawę odporności systemów opieki zdrowotnej i społecznej.

W jaki sposób UE wspiera globalne i regionalne wysiłki na rzecz walki z pandemią?

Unia Europejska jest jednym z najważniejszych partnerów Narodów Zjednoczonych na świecie.

Integracja z UE jest motorem reform i motywacją dla rządów, by udoskonalać szereg dziedzin prawa i polityki. Pakiety inwestycyjne UE będą kluczowym czynnikiem zwiększenia inwestycji publicznych i prywatnych na Bałkanach Zachodnich i w krajach Partnerstwa Wschodniego, także w sektorze zdrowia, przez europejskie i międzynarodowe instytucje finansowe. Doceniamy również inwestycje UE w zdrowie w postaci finansowania WHO w regionie Europy i naszych wspólnych działań w państwach niebędących członkami UE. 

W obecnym (post)pandemicznym okresie nasza organizacja jest zaangażowana w budowanie sojuszy i opracowywanie wspólnych strategii ONZ i UE mających na celu wspieranie procesu przystępowania krajów Bałkanów Zachodnich do UE oraz wzmacnianie demokracji i gospodarki w krajach objętych europejską polityką sąsiedztwa.

Biuro Regionalne WHO dla Europy stara się wykorzystać swoją wiodącą pozycję w dziedzinie zdrowia, by aktywnie koordynować, wspierać i przyspieszać strategiczne partnerstwa i współpracę w europejskich podregionach. Jest to podstawowy warunek dla naszych postępów w dziedzinie zdrowia w ramach realizacji europejskiego programu prac na lata 2020–2025 i osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju na 2030 r.