Państwa członkowskie UE powinny ułatwiać inkluzywne zaangażowanie, otwartość i przejrzystość wobec społeczeństwa obywatelskiego we wszystkich obszarach gospodarowania odpadami promieniotwórczymi. Dotyczy to zarówno obecnych, jak i potencjalnych społeczności przyjmujących na swoim obszarze instalacje jądrowe, zwłaszcza że w najbliższym dziesięcioleciu, a także później, powstawać będzie coraz więcej odpadów promieniotwórczych.

W opinii przyjętej na październikowej sesji plenarnej EKES zajął zdecydowane stanowisko. Stwierdził, że dostępne środki finansowe należałoby przeznaczyć na budowanie zdolności grup społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza społeczności lokalnych zamieszkujących w pobliżu obiektów jądrowych, do niezależnego udziału w projektach i badaniach służących ocenie uczestnictwa i przejrzystości w zakresie gospodarowania odpadami promieniotwórczymi.

EKES zaleca, by państwa członkowskie składały sprawozdania na temat metod udziału społeczeństwa w procesie decyzyjnym dotyczącym gospodarowania odpadami promieniotwórczymi, a także na temat sposobu zapewnienia przejrzystości. Komitet wzywa państwa członkowskie do monitorowania i regularnego prezentowania rozwoju sytuacji środowiskowej, zdrowotnej i społeczno-gospodarczej w kontekście gospodarowania odpadami promieniotwórczymi – powiedziała sprawozdawczyni Alena Mastantuono.

Państwa członkowskie powinny wziąć na siebie odpowiedzialność, by nie obciążać przyszłych pokoleń przetwarzaniem odpadów promieniotwórczych, bez względu na charakter tych odpadów, ich długość trwania i poziom zagrożenia.

Ponieważ dużą część zużytego paliwa jądrowego można przetworzyć, materiały rozszczepialne powinny być poddawane recyklingowi, co zmniejszy zapotrzebowanie na dostawy naturalnego uranu do eksploatacji reaktorów jądrowych. Strategie gospodarki o obiegu zamkniętym umożliwiłyby państwom członkowskim zminimalizowanie ilości odpadów wymagających zagospodarowania.

Państwa członkowskie powinny dopilnować, aby oceny kosztów likwidacji oraz gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi uwzględniały wzrost tych kosztów z biegiem czasu. Powinny również zagwarantować wystarczające środki finansowe na pokrycie rzeczywistych kosztów – powiedział współsprawozdawca Christophe Quarez. (mp)