Tatjana Babrauskienė is lid van het EESC en van de Litouwse Vakbond van onderwijzend en wetenschappelijk personeel. EESC Info vroeg haar hoe zij vanuit haar lidstaat naar COVID-19 kijkt.

Hoe heeft u de lockdown ervaren?

Het was een ongekende ervaring, waar ook heel wat angst en paniek bij kwamen kijken naarmate bekend werd dat COVID-19 zich razendsnel over de hele wereld verspreidde.

Het voelde alsof je in slow motion leefde in een wereld waarin alles van de ene op de andere dag was veranderd en je was ontwaakt in een ‘nieuw normaal’.

Mijn vakbond werd overstelpt met e-mails van leden en leerkrachten die zich verloren voelden en steun nodig hadden. Daarop hebben wij een COVID 19-informatiewebsite opgezet met aanbevelingen, juridisch advies en andere nuttige informatie, evenals een website met ideeën voor online onderwijs met tips en tools voor e-teaching en e-learning.

Dit gaf ons kracht en energie omdat we ons ervan bewust waren hoeveel mensen op ons rekenden en ons nodig hadden.

Wat heeft u het meest gemist tijdens deze moeilijke periode?

Vrienden en collega’s zien, en vooral natuurlijk mijn naasten.

Neem nu Pasen. Normaal gesproken brengen wij die periode met de hele familie door. Dit jaar hebben we wel zoals gebruikelijk paaseieren geschilderd en speciale gerechten klaargemaakt, maar een feestelijke sfeer was er niet.

Gelukkig was het wel toegestaan om alleen of samen met familieleden een wandeling te maken of om buiten te sporten, en van die mogelijkheid heb ik ook ruimschoots gebruikgemaakt. 

Welke lessen vallen er te leren uit deze periode?

Tijdens de quarantaine gingen we plots alles online doen. Of dit een gebruikelijke manier van werken en communiceren gaat worden, en of de frequentie en de duur van onze ontmoetingen met collega’s en vrienden zal veranderen, valt nog af te wachten.

Ook in het onderwijs was de lockdown een testcase: we kunnen zien of studenten bij afstandsonderwijs anders presteren dan bij traditioneel onderwijs. Helaas is ook de ongelijkheid toegenomen en is nog steeds onzeker of scholen na de crisis weer terug naar vroeger zullen kunnen.

Er is gebleken dat met de digitale shift ook risico’s gepaard gaan zoals leeftijdsdiscriminatie, de verspreiding van samenzweringstheorieën en de toename van nepnieuws, nu mensen op zoek zijn naar antwoorden op belangrijke vragen: wat is er aan de hand, wie is er verantwoordelijk en wat zijn de oorzaken? Anderzijds wordt het met technologie mogelijk om iedereen de hele tijd in de gaten te houden. Wat kan dit voor gevolgen hebben voor ons persoonlijke leven? We mogen niet gedwongen worden om te kiezen tussen privacy en gezondheid.

Het positieve aan de huidige situatie is dat de verregaande vertraging van de menselijke activiteit een positieve invloed heeft op de klimaatverandering en dat de kans op een substantiële vermindering van de CO2-uitstoot en een echte gedragsverandering nu groter is.

Welke hoop is er voor mensen die hun baan dreigen te verliezen?

De lockdown heeft een asymmetrische impact gehad. Werknemers in niet-essentiële sectoren en/of die niet van huis uit konden werken, leden het vaakst inkomensverlies of verloren het vaakst hun baan.

Baanonzekerheid en loon hangen samen met opleidingsniveau. Daarom moeten we onze onderwijs- en opleidingsstelsels verbeteren en omscholings- en bijscholingsmogelijkheden bieden voor iedereen die daar nu behoefte aan heeft. We moeten ervoor zorgen dat we sterker uit deze crisis komen en beter voorbereid zijn op de toekomst, hoe die toekomstige wereld er ook uit moge zien.

Zijn er mensen die u graag terug wil zien maar nog niet terug heeft kunnen zien?

Mijn buitenlandse vrienden en collega’s. Ik kijk er erg naar uit om ze weer terug te zien en met hen samen te werken zonder me zorgen te hoeven maken over mondmaskers, ‘social distancing’ en handen ontsmetten.

Litouwen heeft het fantastisch gedaan en de curve niet alleen afgevlakt maar volkomen platgeslagen. Ons sociale leven is weer (bijna) normaal. In sommige landen oogt de situatie echter niet zo stabiel. Ik hoop dat ook daar de situatie snel verbetert.

Wat er positief is aan de lockdown? Deze tijd heeft ruimte geboden voor herbronning en ons doen beseffen hoe belangrijk onze relaties zijn.