Terwijl ik deze regels schrijf, en het slot langzaam weer van de lockdown gaat, duiken er vragen op: hoe zal de wereld er na vandaag uitzien? Welke sporen en littekens zal deze pandemie nalaten in onze economie, onze samenleving en ons leven? En ook: hebben we hier iets uit geleerd? Gaan we de dingen voortaan anders doen?

Voor mij als Griek was het erg treurig om te zien hoe mijn land in een nieuwe crisis werd gestort, net toen het op het punt stond om een tien jaar durende nachtmerrie achter zich te laten. Het voelde oneerlijk. We moesten deze pandemie te lijf met een gezondheidszorg en een economie die nog verzwakt waren door de vorige crisis. Vandaag kan ik met trots zeggen dat Griekenland de eerste fase snel, realistisch en met succes heeft beheerd. Solidariteit en een gevoel van saamhorigheid waren overal te voelen.

Als vertegenwoordigers van de bedrijven was onze eerste zorg levens redden. De bedrijven schoten snel in actie en doneerden aanzienlijke bedragen voor de aankoop van medische hulpmiddelen en apparatuur. Tegelijkertijd moesten we het afstandswerken organiseren, een veilige werkplek garanderen, maatregelen onderzoeken om bedrijven en banen te redden, de toegang tot financiering vergemakkelijken, waardeketens in stand houden en de volgende fase voorbereiden.

De beslissingen werden genomen door onze regering, maar we wisten dat niemand deze asymmetrische schok in zijn eentje kon opvangen. Europa was relevanter dan ooit! Europa heeft gereageerd – een beetje laat, zullen sommigen zeggen – maar het heeft gereageerd, en we mogen trots zijn als Europeanen. Dat is volgens mij dan ook de eerste les uit de crisis: onze toekomst is een gedeelde toekomst.

De tweede les is volgens mij dat we onze inspanningen niet mogen opgeven zodra de dreiging van het coronavirus achter ons ligt, maar dat we de Europese integratie moeten voortzetten, met name gezien de ontwikkelingen in de relatie tussen China en de VS. We moeten doorgaan op de weg die we tijdens de laatste crisis hebben uitgestippeld om Europa op economisch, financieel, fiscaal, ecologisch, sociaal en politiek gebied te verdiepen. Ik heb er alle vertrouwen in dat we dit keer onze inspanningen zullen volhouden.

Ten derde was ik vóór deze pandemie altijd verbaasd over de mate waarin twee essentiële domeinen – gezondheid en onderwijs – in de Europese samenlevingen niet op waarde worden geschat en te weinig investeringen krijgen. Nu ervaren we daarvan de gevolgen: er gaan mensenlevens verloren en het populisme neemt toe. Dit maakt het nu des te belangrijker om een sterker Europa op het gebied van gezondheid en onderwijs tot stand te brengen.

Persoonlijk heb ik tijdens de crisis de tijd gevonden om wat filosofie te bestuderen en ik wil graag een mooi beeld met u delen. De oude Grieken geloofden in een “kosmos die in harmonie leeft”. Dit concept berustte op twee waarden: αιδώς (respect voor anderen en voor alle onderdelen van onze wereld - planten, dieren en mensen) en δίκη (rechtvaardigheid). Laten we ons hierdoor laten inspireren en onze eigen “kosmos” creëren!