Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) omówił swoją strategiczną wizję energii, podkreślając działania niezbędne do zreformowania rynku energetycznego UE. Podkreślił również potrzebę zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw i przystępnych cen zarówno dla konsumentów, jak i dla przemysłu.
EKES z zaangażowaniem i determinacją dąży do dekarbonizacji systemu energetycznego UE i wzywa decydentów politycznych UE, by zareagowali na konsekwencje trwającej od dziesięcioleci zależności energetycznej.
Przewodnicząca EKES-u Christa Schweng zabrała głos na sesji plenarnej w dniu 26 października 2022 r. podczas debaty na temat transformacji energetycznej i strategicznej autonomii UE, w której udział wziął prof. Leonardo Meeus z Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego, dyrektor Florenckiej Szkoły Regulacji i kierownik Katedry im. Loyoli de Palacio w Centrum im. Roberta Schumana.
Musimy pracować nad ekologiczną transformacją w tempie, za którym będą w stanie nadążyć przedsiębiorstwa i społeczeństwa, oraz przy pomocy środków towarzyszących, które pozwolą na zachowanie globalnej konkurencyjności i innowacyjności Europy. UE ma potencjał, by zmniejszyć swoją zależność od importowanej energii poprzez rozwój lokalnych zdolności w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, ale należy zapewnić odpowiednie zachęty do inwestowania
– powiedziała Christa Schweng.
Profesor Meeus odniósł się do reform rynku energii elektrycznej UE, które zaproponowała Komisja Europejska. Zwrócił uwagę, że obecny rynek energii elektrycznej, który powstawał przez ostatnie 20 lat, może być częścią naszej przyszłości, o ile dokończymy jego tworzenie i połączymy go z nowymi instrumentami na rzecz angażowania konsumentów i modernizacji sieci.
Kryzys energetyczny byłby poważniejszy, gdybyśmy nie mieli takich rynków energii elektrycznej. Gdy w jednym państwie członkowskim występują niedobory, przepływy przekraczają granicę i docierają do innego państwa, przyczyniając się do budowania stabilności i solidarności w Unii Europejskiej
– powiedział.
Debata odbyła się w związku z przyjęciem opinii Strategiczna wizja transformacji energetycznej umożliwiającej strategiczną autonomię UE opracowanej przez Thomasa Kattniga, Lutza Ribbego i Tomasza Andrzeja Wróblewskiego.
Transformacja energetyczna jest kluczowym priorytetem politycznym EKES-u na 2022 r., a ta opinia z inicjatywy własnej podsumowuje wnioski z siedmiu innych opinii przygotowanych przez sześć sekcji Komitetu i Komisję Konsultacyjną ds. Przemian w Przemyśle (CCMI).
W opinii przedstawiono wizję EKES-u dotyczącą transformacji energetycznej i jej roli w osiągnięciu strategicznej autonomii UE. Przy tym skoncentrowano się na przyspieszeniu dekarbonizacji, zmniejszeniu zależności od importu energii, zwiększeniu odpowiedzialności obywateli i przedsiębiorstw za transformację energetyczną oraz wspieraniu gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji.
Podczas debaty Tomasz Andrzej Wróblewski podkreślił, że obecny kryzys energetyczny oraz brak bezpieczeństwa, stabilności i przewidywalności dostaw byłyby mniej dotkliwe, gdyby wcześniej przyjęto bardziej ukierunkowane środki i poważniej potraktowano europejską unię energetyczną. Dodał, że celem tej unii nie ma być dywersyfikacja zależności, lecz raczej zapewnienie, w miarę możliwości, strategicznej niezależności i autonomii energetycznej.
Lutz Ribbe stwierdził, że Komitet wskazał, jakie środki są potrzebne w sektorze energetycznym, aby uniezależnić się od importu energii i osiągnąć strategiczną autonomię. Podkreślił zarazem ważną rolę społeczeństwa obywatelskiego w transformacji energetycznej.
Na koniec Thomas Kattnig powiedział, że w transformacji energetycznej należy uwzględnić wymiar społeczny oraz że sprawiedliwa transformacja nie jest tylko kwestią finansowania, ale obejmuje również cel, jakim jest ochrona praw pracowniczych, tworzenie wysokiej jakości i godnych miejsc pracy, wzmocnienie demokratycznego uczestnictwa i zabezpieczenia społecznego.