Του Javier Garat Pérez

Ανταποκρινόμενη στην πρωτοβουλία της Προέδρου Ursula von der Leyen για το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τους Ωκεανούς, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υπέβαλε βασικές συστάσεις για την προώθηση μιας ολοκληρωμένης και ισόρροπης προσέγγισης για τη διακυβέρνηση των ωκεανών. Το όραμά της επικεντρώνεται στη διασφάλιση υγιών και παραγωγικών ωκεανών, στην τόνωση της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ, στην ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στους τομείς της θάλασσας και στη διαφύλαξη των θαλάσσιων οικοσυστημάτων για τις μελλοντικές γενιές.

Αξιοποίηση του δυναμικού της γαλάζιας οικονομίας

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της ανάπτυξης μιας ισχυρής και ανταγωνιστικής γαλάζιας οικονομίας. Αυτό σημαίνει απλούστευση των κανονιστικών πλαισίων, διασφάλιση της στρατηγικής αυτονομίας, προαγωγή της καινοτομίας και προώθηση της απανθρακοποίησης.

Για να εξασφαλιστεί η μελλοντική ευημερία της ναυτιλιακής βιομηχανίας, θεωρούμε αναγκαίες επείγουσες επενδύσεις στα ηλεκτροκαύσιμα, στις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στις καινοτόμες θαλάσσιες τεχνολογίες. Επιπροσθέτως, η εδραίωση ενός ισχυρού ναυτιλιακού σχηματισμού με σαφείς στόχους βιωσιμότητας θα συμβάλει στη διατήρηση της πρωτοκαθεδρίας της Ευρώπης στις ναυτιλιακές βιομηχανίες. Γι' αυτό είναι επιτακτική ανάγκη να συσταθεί μια «Βιομηχανική Συμμαχία για τις αλυσίδες αξίας της γαλάζιας οικονομίας» και να ενισχυθεί η στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα.

Πέραν αυτού, συνιστούμε να αξιολογηθούν οι υφιστάμενες πολιτικές όπως η Κοινή Αλιευτική Πολιτική. Η βιώσιμη αλιεία θα πρέπει να λαμβάνει συνεχή στήριξη, ενώ η εξάρτηση από τρίτους όσον αφορά τα θαλασσινά θα πρέπει να μειωθεί. Οι εισαγωγές θα πρέπει να υπόκεινται στα ίδια κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα. Επίσης, η ΕΟΚΕ προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει ένα ενωσιακό σχέδιο δράσης για τα «γαλάζια τρόφιμα» έως το 2026.

Ενίσχυση των γνώσεων, της έρευνας και της καινοτομίας στους τομείς της θάλασσας

Η ΕΟΚΕ ασκεί πιέσεις για μεγαλύτερη χρηματοδότηση της έρευνας και καινοτομίας στους τομείς της θάλασσας, τονίζοντας την ανάγκη για παγκόσμια επιστημονική συνεργασία και βελτιωμένη τεχνολογία στον τομέα της ναυτιλίας. Για να συμβεί αυτό, προτείνουμε να δημιουργηθούν κόμβοι γαλάζιας οικονομίας και να δρομολογηθεί η δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Ωκεανών της ΕΕ.

Ενίσχυση των επενδύσεων και της χρηματοδότησης για τη βιωσιμότητα των ωκεανών

Τονίζουμε την ανάγκη για κινητοποίηση σημαντικής δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης για την υποστήριξη του ΣΒΑ 14 (Ζωή στο νερό). Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να δημιουργηθούν ειδικές θέσεις του προϋπολογισμού για έργα που σχετίζονται με τους ωκεανούς στο πλαίσιο χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ όπως το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) θα πρέπει επίσης να λάβει μεγαλύτερη χρηματοδοτική ενίσχυση για τη στήριξη ανταγωνιστικών και απανθρακοποιημένων τομέων.

Μια δίκαιη και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς μετάβαση

Μια ανθεκτική οικονομία των ωκεανών πρέπει να διασφαλίζει δίκαιη μεταχείριση για τους ναυτικούς. Η ΕΟΚΕ συνιστά μέτρα για την αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικού δυναμικού, την ενθάρρυνση της ανανέωσης των γενεών και την παροχή ευκαιριών επαγγελματικής επανεκπαίδευσης. Θα πρέπει να υπάρχουν ολοκληρωμένα συστήματα κοινωνικής στήριξης για την προστασία των εργαζομένων, ιδίως εκείνων που δεν μπορούν να μεταπηδήσουν στους νέους ρόλους που απαιτούνται λόγω των τεχνολογικών αλλαγών.

Διασφάλιση υγιών και ανθεκτικών ωκεανών

Οι ωκεανοί μας απειλούνται πολλαπλά από την κλιματική αλλαγή, τη ρύπανση, τα πλαστικά και τις ανθρώπινες πιέσεις. Ως εκ τούτου, ζητούμε να ενταθούν οι προσπάθειες αποκατάστασης και προστασίας των θαλασσών, καθώς και βιώσιμη διατήρηση σύμφωνα με τις παγκόσμιες δεσμεύσεις για τη βιοποικιλότητα. Η επίτευξη «καλής περιβαλλοντικής κατάστασης» είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την οικονομική σταθερότητα και την ανθεκτικότητα στο κλίμα. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να επενδύσουμε επειγόντως στις πράσινες υποδομές, στη μείωση της ρύπανσης και σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ενισχύοντας παράλληλα την ηγετική θέση της ΕΕ στην παγκόσμια διακυβέρνηση στον θαλάσσιο τομέα.

Εξασφάλιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου διακυβέρνησης των ωκεανών

Για την τόνωση της οικονομικής ευημερίας με σεβασμό στα όρια του πλανήτη, η ΕΟΚΕ ζητεί να υπάρξει περιφερειακή συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες, ώστε οι πολιτικές να παραμείνουν ευθυγραμμισμένες. Ασκεί επίσης πιέσεις για καλύτερες διεθνείς συμφωνίες, ισχυρότερη διπλωματία της ΕΕ για τους ωκεανούς και ειδικές ομάδες εργασίας με επίκεντρο τη θάλασσα εντός των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.

Τέλος, η ΕΟΚΕ συνιστά και τη βελτίωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ) για την εξισορρόπηση διαφορετικών συμφερόντων, όπως είναι για παράδειγμα η εξισορρόπηση της επέκτασης της υπεράκτιας ενέργειας με την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια. Στόχος είναι η προώθηση της συνύπαρξης και της βιωσιμότητας, με παράλληλη διασφάλιση της διατήρησης των παραδοσιακών αλιευτικών κοινοτήτων και της συμμετοχής τους στη λήψη αποφάσεων.