Javier Garat Pérez

W odpowiedzi na inicjatywę przewodniczącej Ursuli von der Leyen dotyczącą europejskiego paktu na rzecz oceanów Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przedstawił główne zalecenia w sprawie kompleksowego i wyważonego podejścia do zarządzania oceanami. Jego wizja skupia się na zapewnieniu zdrowych i wydajnych oceanów, ożywieniu niebieskiej gospodarki UE, rozwoju badań morskich i innowacji oraz ochronie ekosystemów morskich z myślą o przyszłych pokoleniach.

Uwolnienie potencjału niebieskiej gospodarki

EKES podkreśla wagę rozwoju silnej i konkurencyjnej niebieskiej gospodarki. Wymaga to uproszczenia ram regulacyjnych, zapewnienia autonomii strategicznej, rozpowszechnienia innowacji i dążenia do dekarbonizacji.

Aby zapewnić gospodarce morskiej pomyślną przyszłość, opowiadamy się za pilnymi inwestycjami w e-paliwa, energię z morskich źródeł odnawialnych i nowatorskie technologie morskie. Ponadto utworzenie silnego klastra morskiego, któremu będą przyświecać jasne cele związane ze zrównoważonym rozwojem, pomoże Europie w utrzymaniu wiodącej pozycji w gospodarce morskiej. Dlatego konieczne jest zawiązanie sojuszu przemysłowego na rzecz łańcuchów wartości niebieskiej gospodarki oraz wzmocnienie strategii Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa morskiego.

Zalecamy też ocenę istniejących strategii politycznych takich jak wspólna polityka rybołówstwa. Trzeba nieustannie wspierać zrównoważone rybołówstwo oraz zmniejszać zależność od przywozu żywności pochodzenia morskiego. Import powinien podlegać tym samym standardom społecznym i środowiskowym. EKES wzywa również Komisję Europejską do opracowania do 2026 r. planu działania UE na rzecz niebieskiej żywności.

Rozwój wiedzy o morzu, badań naukowych i innowacji

Komitet nalega na większe finansowanie badań morskich i innowacji, zważywszy na potrzebę globalnej pracy zespołowej naukowców oraz zastosowania lepszych technologii w sektorze morskim. Proponujemy, by w tym celu utworzono centra niebieskiej gospodarki i oraz unijne obserwatorium oceanów.

Zwiększenie inwestycji i finansowania na rzecz zrównoważonego rozwoju oceanów

Podkreślamy potrzebę wyasygnowania znacznych środków publicznych i prywatnych na realizację celu zrównoważonego rozwoju nr 14 („Życie pod wodą”). Należy zatem utworzyć specjalne linie budżetowe na projekty związane z oceanami w ramach unijnych programów finansowania takich jak „Horyzont Europa”. Należy również zwiększyć środki Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury (EFMRA) przeznaczone na wsparcie konkurencyjnych i zdekarbonizowanych sektorów.

Sprawiedliwa transformacja sprzyjająca włączeniu społecznemu

Odporna gospodarka morska musi zapewniać sprawiedliwe traktowanie pracowników sektora morskiego. EKES zaleca środki zaradzające niedoborom siły roboczej, zachęcające do wymiany pokoleń i zapewniające możliwości przekwalifikowania zawodowego. Niezbędne są kompleksowe systemy wsparcia społecznego, by ochronić pracowników, zwłaszcza tych, którzy nie mogą podjąć się nowych zadań z powodu zmian technologicznych.

Zapewnienie zdrowych i odpornych oceanów

Oceany znajdują się w obliczu wielu zagrożeń związanych ze zmianą klimatu, zanieczyszczeniem, tworzywami sztucznymi i presją ze strony człowieka. Dlatego też wzywamy do dołożenia starań na rzecz odbudowy i ochrony zasobów morskich oraz zrównoważonej ochrony zgodnej z globalnymi zobowiązaniami na rzecz różnorodności biologicznej. Osiągnięcie dobrego stanu środowiska ma również kolosalne znaczenie dla stabilności gospodarczej i odporności na zmianę klimatu. Ponadto powinniśmy pilnie inwestować w zieloną infrastrukturę, ograniczenie zanieczyszczenia oraz europejski plan w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Trzeba wzmacniać przy tym przywództwo UE w globalnym zarządzaniu gospodarką morską.

Zapewnienie kompleksowych ram zarządzania oceanami

Aby zwiększyć dobrobyt gospodarczy z poszanowaniem ograniczeń planety, EKES apeluje o podjęcie współpracy regionalnej ze społecznościami lokalnymi w celu utrzymania spójności polityki. Naciska również na lepsze umowy międzynarodowe, silniejszą dyplomację UE w dziedzinie mórz i oceanów oraz na tworzenie specjalnych grup roboczych zajmujących się kwestiami morskimi w instytucjach UE.

Wreszcie, EKES zaleca również poprawę planowania przestrzennego obszarów morskich, by osiągnąć równowagę między różnymi interesami takimi jak rozwój energii z morskich źródeł odnawialnych, rybołówstwo i akwakultura. Celem jest krzewienie współistnienia i zrównoważonego rozwoju w taki sposób, by zapewnić zarówno zachowanie tradycyjnych społeczności zajmujących się rybołówstwem, jak i ich udział w podejmowaniu decyzji.