Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wystosował wczesne ostrzeżenie o wpływie zbliżającego się rozszerzenia Unii Europejskiej na rolnictwo. Powiększenie Unii nastąpi w kontekście istotnych wyzwań globalnych, w tym przemian geopolitycznych, zmiany klimatu oraz transformacji polityki energetycznej i środowiskowej. Komitet podkreśla znaczenie dobrego przygotowania Unii na rozszerzenie i przestrzegania unijnych wartości, gdy przystępować będą nowi członkowie. 

Na lipcowej sesji plenarnej Komitet przyjął opinię, w której podkreślił złożoność procesu rozszerzenia i potrzebę odpowiedniego przygotowania oraz zadbania o zrównoważony rozwój. Zwrócił także uwagę na konieczność zapewnienia zrównoważonego wsparcia sektorom rolnym – zarówno w przypadku obecnych państw członkowskich, jak i krajów kandydujących. Rozszerzenie ma zwiększyć strategiczną autonomię Unii i ograniczyć wpływ rolnictwa na środowisko. Jednak w przeszłości rozszerzenie nie przyniosło jednoznacznych rezultatów – często większe przedsiębiorstwa rolne bardziej na tym skorzystały niż mniejsze gospodarstwa. 

Zwrócił na to uwagę sprawozdawca opinii Stojan Czukanow, który zauważył, że choć poprzednie rozszerzenia były zasadniczo udane, to nie przyniosły takich samych korzyści ani obszarom wiejskim ani małym gospodarstwom rolnym. Podkreślił też potrzebę starannego zarządzania systemem rolnym, aby uniknąć zakłóceń. 

Komitet opowiada się za kompleksowym gromadzeniem danych i monitorowaniem reform rolnych, aby przeciwdziałać potencjalnemu wprowadzaniu w błąd i zapewnić sprawną integrację. Kraje kandydujące będą musiały dostosować się do zmieniającej się wspólnej polityki rolnej, która kładzie obecnie większy nacisk na usługi ekosystemowe niż na tradycyjne wsparcie. Oczekuje się, że rozszerzenie znacznie zwiększy obszar rolny UE – przystąpienie samej Ukrainy powiększyłoby go o jedną czwartą. 

Komitet zaleca etapowe podejście do integracji i przyznanie specjalnych budżetów na wsparcie najbardziej dotkniętych zmianą podsektorów rolnictwa, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw. Przyszłe reformy wspólnej polityki rolnej powinny skupić się na zrównoważonym rozwoju i zastąpić dotacje uzależnione od liczby hektarów zachętami opartymi na korzyściach środowiskowych i społecznych. 

Komitet wzywa do starannego przygotowania procesu rozszerzenia i odpowiedniego wspierania go, aby wszystkie państwa członkowskie odniosły z tego korzyści, a unijne praktyki rolnicze pozostały zrównoważone i sprawiedliwe w obliczu rosnących napięć geopolitycznych.