Tomasz Wroblewski: Wat zijn strategische rechtszaken tegen publieke participatie (SLAPP’s) en hoe kunnen we ons daartegen wapenen?

De vrijheid van meningsuiting en het vrije publieke debat zijn hoekstenen van moderne democratieën. De mogelijkheid om informatie te verstrekken, meningen te uiten en standpunten naar voren te brengen is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van een goed geïnformeerd maatschappelijk middenveld. Deze fundamentele waarden liggen aan de basis van de maatregelen om strategische rechtszaken tegen publieke participatie (SLAPP’s) tegen te gaan

De laatste jaren zien we steeds vaker dat rechterlijke instanties en rechtshandhavingsinstellingen worden gebruikt om journalisten, sociaal activisten, mensenrechtenverdedigers, klokkenluiders of gewone burgers die zich in publieke zaken mengen, te intimideren en te treiteren. Daarom is het EESC ingenomen met het initiatief van de Europese Commissie om doeltreffende instrumenten te creëren tegen deze justitiële instrumentalisering waarmee wordt geprobeerd de uitwisseling van informatie en de formulering van meningen en standpunten te verhinderen.

De door de Commissie voorgestelde instrumenten zijn zeer geschikt, maar om dit probleem grondig aan te pakken is het nuttig over een uitbreiding van het aantal instrumenten na te denken. Omdat de richtlijn een grensoverschrijdend karakter heeft, dienen de lidstaten tegelijkertijd ieder voor zich stappen te zetten om hun bestaande regels te herzien en nieuwe maatregelen uit te werken die ook op nationaal niveau adequate bescherming tegen SLAPP’s bieden.

Daarbij mogen we niet vergeten hoe belangrijk goede voorlichting in dit verband is. Zowel de beoefenaars van juridische beroepen als de deelnemers aan publieke debatten moeten bewuster worden gemaakt van de gevaren van SLAPP’s en van de mogelijkheden in de richtlijn en de nationale wetgeving om zich daartegen te verdedigen.

Tomasz Wroblewski is lid van het EESC.