Wolność słowa i swoboda prowadzenia debaty publicznej to podstawa współczesnych demokracji. Możliwość przekazywania informacji, wyrażania opinii czy prezentowania poglądów jest kluczowa dla rozwoju świadomego społeczeństwa obywatelskiego. Te podstawowe wartości przyświecają działaniom na rzecz przeciwdziałania strategicznym powództwom zmierzającym do stłumienia debaty publicznej (SLAPP).

W ostatnich latach coraz częstsze są przypadki wykorzystywania instytucji prawnych i sądowych do nękania i zastraszania dziennikarzy, a także aktywistów społecznych, obrońców praw człowieka, sygnalistów czy zwykłych obywateli angażujących się w sprawy publiczne. Dlatego EKES z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji, mającą zapewnić odpowiednie narzędzia obrony przed takim instrumentalnym wykorzystywaniem wymiaru sprawiedliwości, które ogranicza przepływ informacji oraz możliwość prezentowania opinii i poglądów.

Mechanizmy zaproponowane przez Komisję są jak najbardziej właściwe, jednak z myślą o kompleksowym rozwiązaniu tego problemu warto rozważyć rozszerzenie ich listy. Ponieważ planowana dyrektywa ma charakter transgraniczny, potrzeba równoczesnych działań poszczególnych państw w celu dokonania przeglądu istniejących środków prawnych oraz wdrożenia rozwiązań krajowych, które również na tym poziomie pozwolą zapewnić odpowiednią ochronę przed powództwami SLAPP.

Przy tym nie wolno zapominać o niezwykle istotnej kwestii, jaką jest odpowiednia edukacja. Zarówno wśród przedstawicieli zawodów prawniczych, jak i wśród uczestników debaty publicznej należy zwiększać świadomość zagrożenia, jakim jest SLAPP, oraz możliwości obrony, które będą dostępne dzięki przepisom dyrektywy i ustawodawstw krajowych.

Tomasz Wroblewski jest członkiem EKES-u.