Nu de werkplek door artificiële intelligentie verandert, is het van cruciaal belang om op mensgerichte AI te blijven inzetten en te blijven pleiten voor beleid waarbij een sterke ontwikkeling van AI in Europa hand in hand gaat met sociale rechtvaardigheid en werknemersrechten, zo werd tijdens een debat op hoog niveau in het EESC betoogd.

Tijdens zijn zitting van januari hield het EESC een debat over het gebruik van artificiële intelligentie op de werkplek, met onder meer verklaringen van EESC-voorzitter Oliver Röpke, Roxana Mînzatu, uitvoerend vicevoorzitter van de Europese Commissie, en Katarzyna Nowakowska, viceminister van Gezinszaken, Arbeid en Sociaal Beleid van Polen.

Bij de opening van het debat zei de heer Röpke: “Artificiële intelligentie is een van de meest transformerende ontwikkelingen van onze tijd, die enorme mogelijkheden biedt, maar ook kritieke uitdagingen met zich meebrengt." En later: "In het debat van vandaag is er opnieuw op gewezen hoe belangrijk het is dat het AI-beleid stevig verankerd wordt in de beginselen van de Europese pijler van sociale rechten.

Mevrouw Mînzatu: “Wanneer we nadenken over AI, met name op de werkplek, moeten we kijken hoe we onze investeringen in onderzoek en innovatie een impuls kunnen geven en hoe Europese bedrijven zich gemakkelijker zouden kunnen ontwikkelen op dit gebied, zodat we straks onze eigen technologieën hebben en die kunnen trainen met Europese gegevens en op basis van Europese waarden. Trouw aan onze waarden op het gebied van sociale rechten en gelijkheid zorgen we ervoor dat Europese werknemers dezelfde rechten hebben in een wereld met of zonder AI — dat zij worden beschermd en dat door mensen controles worden uitgevoerd.”

Mevrouw Nowakowska verklaarde dat artificiële intelligentie in de arbeidswereld enorme kansen biedt om de productiviteit en het concurrentievermogen van bedrijven te verhogen, maar plaatste ook een aantal kanttekeningen bij de mogelijke gevolgen ervan voor banen en werkgelegenheid, de gezondheid en veiligheid van werknemers, arbeidsomstandigheden, de algehele kwaliteit van banen en de rol van de sociale dialoog.

Goedkeuring van het advies over artificiële intelligentie ten dienste van werknemers en het bijgevoegde tegenadvies

Na het plenaire debat hechtte het EESC zijn goedkeuring aan het initiatiefadvies Artificiële intelligentie ten dienste van werknemers: hefbomen voor het benutten van het potentieel en het beperken van de risico’s van AI in verband met het werkgelegenheids- en arbeidsmarktbeleid, opgesteld door rapporteur Franca Salis-Madinier. Het advies werd goedgekeurd met 142 stemmen voor en 103 stemmen tegen, bij 14 onthoudingen. De groep Werkgevers van het EESC, die een tegenadvies had ingediend, onthield haar steun voor het advies.

In het advies benadrukt het EESC dat de sociale dialoog en de inbreng van werknemers een cruciale rol spelen bij het behoud van de grondrechten van werknemers en het bevorderen van “betrouwbare” AI in de arbeidswereld. Het wijst er daarnaast op dat de lacunes in de bescherming van de rechten van werknemers (op de werkplek) met de huidige regelgeving moeten worden aangepakt en dat ervoor gezorgd moet worden dat de mens de baas blijft in alle wisselwerkingen tussen mens en machine.

Het tegenadvies van de groep Werkgevers is als bijlage bij het advies gevoegd. De leden van de groep voeren daarin aan dat de EU nu al over de instrumenten beschikt om de AI-revolutie te omarmen en dat met het bestaande rechtskader een vlotte uitrol van AI gewaarborgd is. (lm)