L-immigrant Albaniż fil-Greċja, Almir Hoxhaj, issa jitkellem bil-Grieg kif ukoll bil-lingwa materna tiegħu. Wara aktar minn 30 sena fil-Greċja, huwa jħossu parti mill-pajjiż, iżda ma kienx faċli biex jadatta għas-soċjetà Griega fejn il-kelma “Albaniż” tintuża wkoll bħala insult. Din hija l-istorja personali tiegħu.

Twelidt f’villaġġ żgħir fid-distrett ta’ Avlonas, fejn għext sakemm kelli tnax-il sena. Il-familja tiegħi marret tgħix Tirana, iżda fl-1997 għamilt id-deċiżjoni diffiċli li nfittex futur aħjar fil-Greċja. Dak iż-żmien, wara l-ftuħ tal-fruntieri, kien komuni li l-Albaniżi jfittxu s-sikurezza fil-Greċja peress li, suppost, il-fruntieri tal-art għamluha aktar faċli. Qsamt il-fruntiera bil-mixi tmintax-il darba. Kont nibża’ mill-baħar. Niftakar ukoll fil-mixja finali tiegħi ta’ ħamest ijiem lejn Veroia fejn, minkejja x-xita bla waqfien, kont inkredibbilment bil-għatx. Meta fl-aħħar kelli tazza sa fuq bl-ilma f’idi, ma kinitx biżżejjed biex tissodisfani. Dan hu kif bdiet ħajti fil-Greċja. B’tazza sa fuq bl-ilma f’idi.

L-ewwel kuntatt tiegħi mal-pajjiż seħħ meta kelli 15-il sena meta qasmt il-fruntiera b’mod sigriet għall-ewwel darba mal-ħbieb. Lanqas biss kien għaddielna minn moħħna li konna qed nagħmlu xi ħaġa illegali. Kieku stajt intir lejn il-Greċja, kont nagħmilha. Il-Greċja, il-lingwa, il-mitoloġija, u l-istorja tagħha kienu partikolarment attraenti għalija. Fis-sajf ħdimt ħafna, ippruvajt nappoġġja lill-familja tiegħi. Iċ-ċaqliq definittiv tiegħi lejn il-Greċja kien mimli sfidi: inċertezza legali, razziżmu u problemi ta’ integrazzjoni. Niftakar b’mod distint inċident wieħed fil-bidu. Kont hemm illegalment, mingħajr assigurazzjoni, ma kontx naf il-lingwa — u waħda minn snieni nkisret. L-unika għażla tiegħi kienet li naqlagħha jien stess, niġbidha quddiem mera b’xi tnalja li kont nuża fuq ix-xogħol. Kelli ħalq mimli demm.

L-adattament għas-soċjetà Griega ma kienx faċli. Bħala migrant tal-ewwel ġenerazzjoni, ħassejtni bħala barrani – qisni l-ħin kollu bid-demm f’ħalq. Kont hemm illegalment u kont nibża’ mmur mixja jew noħroġ nieħu kafè. Esperjenzajt razziżmu kullimkien, f’ħafna forom. Missier hedded lill-wild żgħir tiegħu li kien se jġiegħel lill-Albaniż jieklu jekk ma joqgħodx kwiet. Ġejt irrifjutat id-dħul fil-kafetteriji, fil-klabbs, u f’postijiet oħra, li xi wħud minnhom, meta mort hemm għall-ewwel darba, saħansitra kellhom sinjal li jgħid “L-Albaniżi m’għandhomx permess jidħlu”. Sejħulna maħmuġin għax konna minn reliġjon differenti. Ir-relazzjonijiet bejn il-Griegi u l-Albaniżi issa huma aħjar, għalkemm l-sterjotipi għadek issibhom. Il-kelma “Albaniż” fil-Greċja tintuża wkoll bħala insult. Kien hemm razziżmu, u għad hemm, iżda issa huwa aktar moderat. Iż-żminijiet inbidlu. Madankollu, ir-razziżmu jippersisti, amplifikat minn diffikultajiet finanzjarji u nuqqas ta’ edukazzjoni.

Il-preġudizzji u d-diskriminazzjoni għandhom għeruq fondi u ħafna drabi jwasslu għal xejriet politiċi u soċjali estremi li jespandu u saħansitra jaslu sal-Parlament Ewropew. Dan huwa ta’ dispjaċir! Għalkemm is-sitwazzjoni tjiebet, tibqa’ realtà. Madankollu, hemm tama għall-ġenerazzjonijiet iżgħar. Uliedna se jkollhom opportunità aħjar li jiġu aċċettati bis-sħiħ. Dan huwa wkoll il-każ għat-tifla tiegħi ta’ 12-il sena.

Illum, li naħdem bħala kuntrattur tal-bini, inħares lura u nesperjenza sentimenti kuntrastanti. Id-diffikultajiet fl-adattament u n-nuqqas ta’ aċċettazzjoni li esperjenzajt kienu realtà ta’ kuljum. Madankollu, permezz ta’ dawn l-isfidi, żviluppajt fehim aktar profond tal-ħajja u l-importanza tal-integrazzjoni.

L-Albanija tibqa’ għal dejjem parti minni. Niftakar biċ-ċar is-snin tar-reġim Komunista. Kien żmien ta’ paranoja, biża’, nuqqas ta’ sigurtà u faqar estrem. Bil-kollass tar-reġim ħadna r-ruħ iżda ġab ukoll problemi ġodda bħall-qgħad u l-kriminalità. Dawn l-esperjenzi ffurmawni; għallmuni napprezza l-istabbiltà u l-libertà li sibt fil-Greċja.

Personalment, inħossni konness mal-Greċja. Minkejja li qalbi tinsab fir-raħal tiegħi fl-Albanija, ħajti tinsab hawn. Il-Grieg tiegħi huwa tajjeb daqs il-lingwa materna tiegħi. L-esperjenzi tiegħi, il-battalji tiegħi u l-kisbiet tiegħi jġegħluni nħossni parti minn dan il-pajjiż. Nittama li, maż-żmien, il-poplu Grieg jaċċettana bis-sħiħ, u jirrikonoxxi l-kontribut tagħna għas-soċjetà.

Il-migrazzjoni hija test mimli sfidi, iżda wkoll opportunitajiet u, bħala migrant Albaniż fil-Greċja, ma kien hemm l-ebda mod kif stajt nevita dan. L-istorja tiegħi hija waħda mimlija sfidi, adattament u tama.

Fis-snin li ġejjin, narani nkompli ngħix il-Greċja, li hija d-dar tiegħi, u lill-Albanija bħala membru ugwali tal-Unjoni Ewropea. Din issa art twelidna lkoll.

Almir Hoxhaj għandu 47 sena. Huwa jgħix u jaħdem fi Tripoli, belt żgħira fuq il-peniżola Griega Peloponnese. Għandu tifla ta’ 12 sena. Il-belt favorita tiegħu hija Berlin. Huwa jitkellem u jikteb bil-Grieg b’mod fluwenti u ttraduċa għall-Grieg il-ktieb Το έπος των άστρων της Αυγής [Is-saga ta’ kwiekeb iż-żerniq] tal-awtur Albaniż Rudi Erebara. Il-ktieb ingħata l-Premju tal-Unjoni Ewropea għal-Letteratura fl-2017 u jiddeskrivi t-traġedja tal-poplu Albaniż fis-seklu 20. Għalkemm l-istorja tiżvolġi fis-seklu preċedenti, l-essenza tat-totalitarjaniżmu, il-faxxiżmu u l-irrazzjonaliżmu sfortunatament tibqa’ rilevanti llum, f’forom aktar “moderni”.