Το ποσοστό πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου μεταξύ των νέων Ρομά είναι 64 % έναντι 19 % του γενικού πληθυσμού, ενώ σε ποσοστό 78 % δεν διαθέτουν βασικές δεξιότητες, καθώς δεν ολοκλήρωσαν ποτέ την υποχρεωτική εκπαίδευση. Τα ποσοστά ανεργίας των νέων Ρομά είναι τρεις φορές υψηλότερα από εκείνα των συνομηλίκων τους στην υπόλοιπη κοινωνία. Το πρόγραμμα «Learning by Doing», το οποίο αναπτύχθηκε από τον νικητή μας στην κατηγορία που αφορά τους νέους, το ισπανικό ίδρυμα Fundación Secretariado Gitano, αγωνίζεται για να αλλάξει αυτήν την κατάσταση. Το πρόγραμμα προσφέρει στους νέους Ρομά την ευκαιρία να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία και να λάβουν κατάρτιση σε κορυφαίες εταιρείες που ενστερνίστηκαν την πρωτοβουλία. Το πρόγραμμα έχει ήδη φέρει καρπούς: 55 % των περίπου 3 500 νέων Ρομά που συμμετείχαν στο πρόγραμμα βρήκαν εργασία και 32 % επέστρεψαν στο σχολείο.

Η εκπαίδευση των νέων εκπαιδευομένων στο «Superpower School» (Σχολείο-υπερδύναμη), ένα εθελοντικό πρόγραμμα που διοργανώθηκε από τον νικητή μας από την Πορτογαλία, την οργάνωση Movimento Transformers, δεν σταματά εκεί. Πρέπει να αξιοποιήσουν τις γνώσεις που απέκτησαν προς όφελος της κοινότητάς τους. Το πράττουν εντοπίζοντας ένα κοινωνικό πρόβλημα και επιλύοντάς το με το ταλέντο ή την «υπερδύναμη» που έχουν αποκτήσει. Αν και οι μαθητές του Σχολείου-υπερδύναμη –κυρίως παιδιά και νέοι που διατρέχουν κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού– έχουν εβδομαδιαία μαθήματα όπου μπορούν να αναπτύξουν ταλέντα όπως η μαγειρική, η φωτογραφία, η δημιουργική γραφή ή το πατινάζ, οι εκπαιδευτές τους συνεργάζονται επίσης μαζί τους για την ανάπτυξη διαφορετικών δεξιοτήτων και τους διδάσκουν αξίες όπως η ισότητα των φύλων, η περιβαλλοντική ή η κοινωνική βιωσιμότητα και η θετική επικοινωνία. Περίπου 80 % όσων φοίτησαν στο Σχολείο-υπερδύναμη δηλώνουν ότι γνωρίζουν καλύτερα τι πρέπει να κάνουν στη ζωή τους, ενώ 30 % βελτίωσαν τη βαθμολογία τους.

Το «Care Leavers Network» (Δίκτυο Αποχωρούντων από Δομές Φροντίδας) εγκαινιάστηκε από τον Ιταλό νικητή μας, την εθελοντική οργάνωση Agevolando, ως πειραματικό έργο που υλοποιήθηκε στην ιταλική περιφέρεια Εμίλια Ρομάνια το 2014. Σήμερα, αποτελεί πανεθνικό έργο, το οποίο δραστηριοποιείται σε 12 ιταλικές περιφέρειες. Μέχρι στιγμής συμμετείχαν σε αυτό 500 νέοι αποχωρούντες από δομές φροντίδας ολόκληρης της Ιταλίας, οι οποίοι έχουν καταθέσει προτάσεις για καινοτομία στο σύστημα περίθαλψης και έχουν δώσει νέα ώθηση στις εθνικές πολιτικές που θα βοηθήσουν τους νέους να πατήσουν γερά στα πόδια τους μετά την έξοδό τους από το σύστημα. Ένα από τα επιτεύγματά του είναι το Εθνικό Πειραματικό Ταμείο για τους Αποχωρούντες από Δομές Φροντίδας, το οποίο παρέχει απτή στήριξη σε νέους ηλικίας έως 21 ετών.

Η πρώτη νικήτρια του βραβείου μας για την Ουκρανία, η ρουμανική οργάνωση SUS INIMA, βάσισε το μοντέλο ένταξης προσφύγων της σε ένα απλό ερωτηματολόγιο που περιέχει ερωτήσεις σχετικά με διάφορα θέματα όπως η εκπαίδευση, οι ιατρικές υπηρεσίες, η πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, η συνολική ποιότητα ζωής κ.λπ. Μόλις παραλάβει τις απαντήσεις, αναπτύσσει δραστηριότητες και πρωτοβουλίες για την κάλυψη των εξελισσόμενων αναγκών που δήλωσαν οι ερωτηθέντες. Έτσι έχει οικοδομηθεί εμπιστοσύνη μεταξύ της κοινότητας υποδοχής και των προσφύγων, στους οποίους δόθηκε γρήγορα η δυνατότητα να γίνουν μέλη της κοινότητας.

«You are in a Safe Place» (Εδώ είστε ασφαλείς): δεν είναι μόνο η ονομασία του ισπανικού ταμείου έκτακτης ανάγκης για παιδιά με καρκίνο από την Ουκρανία, τα οποία συνέχισαν τη θεραπεία τους στη Βαρκελώνη μετά την έναρξη του πολέμου στη χώρα τους. Είναι επίσης η πρώτη φράση που είπαν τα μέλη του ιδρύματος Villavecchia, της οργάνωσης που διαχειρίζεται το ταμείο, στις μητέρες και στα άλλα μέλη των οικογενειών 16 νεαρών καρκινοπαθών κατά την άφιξή τους στη Βαρκελώνη στα μέσα Μαρτίου του 2022. Για να γίνει πραγματικότητα αυτή η φράση, το ίδρυμα Villavecchia συνεργάστηκε με πολλά νοσοκομεία, εθελοντές και άλλους φορείς για να διασφαλίσει ότι οι νεαροί ασθενείς και οι οικογένειές τους λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα και υποστήριξη.

Η Πολωνική Ένωση Προσκόπων και Οδηγών (ZHP) βοηθά ενεργά τους Ουκρανούς πρόσφυγες από την πρώτη ημέρα της ρωσικής επίθεσης. Οι πρόσκοποί της ήταν παρόντες σε έξι συνοριακά σημεία διέλευσης και, κατά τον πρώτο μήνα του πολέμου, βοήθησαν άμεσα πάνω από 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες. Συνολικά, από τα περίπου τρία εκατομμύρια Ουκρανών αμάχων που εγκατέλειψαν τη χώρα τους για να μεταβούν στην Πολωνία, ένας στους τρεις έλαβε βοήθεια σε κέντρα που διοικούνται από προσκόπους και ένα στα πέντε παιδιά συμμετείχε σε προσκοπικές δραστηριότητες. Κατά τους πρώτους μήνες η εθελοντική υπηρεσία παρεχόταν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Η ZHP συγκέντρωσε επίσης 127 τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας, η οποία απεστάλη στην Ουκρανία. (ll)