Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί τη νέα στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ως βήμα προόδου για την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ΣΔΑμεΑ). Η στρατηγική ενσωματώνει πολλές προτάσεις της ΕΟΚΕ, του ευρωπαϊκού κινήματος των ΑμεΑ και της κοινωνίας των πολιτών. Στις προτάσεις περιλαμβάνονται η πλήρης εναρμόνιση της νέας στρατηγικής και η ενισχυμένη εποπτεία της εφαρμογής της σε επίπεδο ΕΕ. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ ανησυχεί λόγω της αποδυνάμωσης των δεσμευτικών μέτρων και της νομοθεσίας για την εφαρμογή της στρατηγικής.
Στη σύνοδο ολομέλειάς της στις 7 Ιουλίου, η ΕΟΚΕ ενέκρινε τη γνωμοδότηση με τίτλο Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία· στη γνωμοδότηση εξέφραζε την άποψή της για τη νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αποσκοπεί να βελτιώσει τις ζωές 100 εκατομμυρίων Ευρωπαίων με αναπηρία την επόμενη δεκαετία.
Παρά το γεγονός ότι θεωρεί τη νέα στρατηγική αξιέπαινη και πιο φιλόδοξη από την προηγούμενη, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της όσον αφορά τις προοπτικές ορθής εφαρμογής της. Ακόμη, αποδοκιμάζει την απουσία συγκεκριμένων και ειδικών μέτρων για την εξάλειψη της διακριτικής μεταχείρισης σε βάρος των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία.
Η στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία μπορεί να επιτύχει πρόοδο όσον αφορά τα δικαιώματα των ΑμεΑ στην ΕΕ και έχει τη δυναμική να επιφέρει πραγματικές αλλαγές. Ωστόσο, αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από το πόσο καλά θα υλοποιηθεί και από το πόσο φιλόδοξες είναι οι επιμέρους δράσεις. Η στρατηγική αξιοποιεί πολλές από τις προτάσεις της ΕΟΚΕ και του κινήματος των ΑμεΑ. Ωστόσο, δεν είναι επαρκώς φιλόδοξη όσον αφορά την δεσμευτική νομοθεσία
, δήλωσε ο εισηγητής της γνωμοδότησης κ. Ιωάννης Βαρδακαστάνης
και προειδοποίησε ότι χρειάζεται να περάσουμε από τα λόγια στα έργα
. Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη δεν επιδείξουν φιλοδοξία προκρίνοντας μέτρα που να θέτουν σε αμφισβήτηση την τρέχουσα κατάσταση, η στρατηγική είναι πολύ πιθανό να υπολείπεται των προσδοκιών των πάνω από 100 εκατομμυρίων ΑμεΑ στην ΕΕ
, συμπλήρωσε ο εισηγητής.
Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF) πρέπει να συνδεθεί στενά με τη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και να βοηθήσει τα εν λόγω άτομα να ανακάμψουν από την πανδημία, δεδομένου ότι έχουν πληγεί περισσότερο από όλους. Στη γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ αναφέρει επίσης ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί και να μεγιστοποιηθεί η σύνδεση με την εκτέλεση και την εποπτεία του Σχεδίου δράσης για τον πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων της ΕΕ.
Κρίνεται σκόπιμο να παρασχεθούν επαρκείς ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι στο υφιστάμενο σύστημα εποπτείας των ενωσιακών δράσεων που σχετίζονται με τη ΣΔΑμεΑ. Ακόμη, η ΕΟΚΕ συνιστά με έμφαση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει πώς μπορούν να συνεργαστούν τα όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ για την καλύτερη ένταξη των ΑμεΑ, μέσω της επανεξέτασης της ισχύουσας δήλωσης αρμοδιοτήτων και της κύρωσης του προαιρετικού πρωτοκόλλου της ΣΔΑμεΑ. Τα βήματα αυτά θα επιτρέψουν στην ΕΕ να έχει καθοριστικότερο λόγο όσον αφορά τη συμμόρφωση των κρατών μελών με τις διατάξεις της ΣΔΑμεΑ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει επίσης να αντιτάσσεται με αποφασιστικότητα στα σχέδια που προτείνουν επενδύσεις οι οποίες αντίκεινται στη ΣΔΑμεΑ, όπως για παράδειγμα οι επενδύσεις σε δομές ιδρυματικής φροντίδας.
Η ΕΟΚΕ καλεί να αναληφθεί ειδική δράση για την αντιμετώπιση των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία μέσω εμβληματικής πρωτοβουλίας, κατά το δεύτερο ήμισυ της περιόδου της στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η έμφαση στις γυναίκες πρέπει να περιλαμβάνει και τη διάσταση της έμφυλης βίας, καθώς και αυτής των γυναικών ως άτυπων φροντιστών συγγενικών προσώπων με αναπηρία.
Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση σύστασης κέντρου πόρων με την ονομασία AccessibleEU (Προσβάσιμη ΕΕ
), μία από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της νέας στρατηγικής, αν και δεν είναι εφάμιλλη με το αίτημά της περί σύστασης ευρωπαϊκού συμβουλίου πρόσβασης με ευρύτερες αρμοδιότητες. Ο στόχος του AccessibleEU θα είναι, αφενός, να επιτύχει τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρμόδιων αρχών για την εφαρμογή και την επιβολή των κανόνων προσβασιμότητας και των εμπειρογνωμόνων και λοιπών επαγγελματιών του κλάδου που αφορά την προσβασιμότητα και, αφετέρου, να παρακολουθεί την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να παρουσιάσει με σαφήνεια και διαφάνεια τον τρόπο με τον οποίο σκοπεύει να χρηματοδοτήσει και να στελεχώσει τον εν λόγω οργανισμό, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα διασφαλίσει την εκπροσώπηση των ΑμεΑ.
Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ένθερμα την εμβληματική πρωτοβουλία για την ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας και πιστεύει ότι τούτη έχει τη δυναμική να επιφέρει σημαντικές αλλαγές. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ εκφράζει την απογοήτευσή της διότι δεν έχει ακόμη υπάρξει δέσμευση σχετικά με το πώς θα διασφαλιστεί η αναγνώριση της εν λόγω κάρτας από τα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη καθιέρωσης της κάρτας αναπηρίας μέσω κανονισμού βάσει του οποίου η κάρτα θα καταστεί άμεσα εφαρμοστέα και επιβεβλημένη σε όλη την ΕΕ.
Θα πρέπει να παρέχεται στα ΑμεΑ η δυνατότητα πλήρους συμμετοχής στο πολιτικό γίγνεσθαι των κοινοτήτων τους. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει το σχέδιο για έναν οδηγό ορθών πρακτικών σε εκλογικά θέματα που θα αφορά τη συμμετοχή των ΑμεΑ στις εκλογικές διαδικασίες, με μέλημα να διασφαλιστούν τα πολιτικά τους δικαιώματα.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δοθεί έμφαση στην ενίσχυση της ποιοτικής απασχόλησης των ΑμεΑ στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι στόχος δεν είναι μόνο τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης, αλλά και η ποιοτική απασχόληση που θα επιτρέπει στα ΑμεΑ να βελτιώνουν τις κοινωνικές τους συνθήκες μέσω της εργασίας. H EOKE προτείνει να συμπεριληφθούν δείκτες ποιότητας της απασχόλησης των ΑμεΑ.
Ακόμη, η ΕΟΚΕ προτρέπει το κίνημα των ΑμεΑ να κινηθεί διορατικά και να διεκδικήσει την υλοποίηση καθεμίας από τις δράσεις της στρατηγικής και την εκπλήρωση των διακηρυγμένων στόχων της. Οι κοινωνικοί εταίροι και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να στηρίξουν πλήρως την εφαρμογή της νέας στρατηγικής. Συνοψίζοντας, η ΕΟΚΕ αναφέρει ότι οι πραγματικές αλλαγές για τα ΑμεΑ δεν θα προκύψουν από την ίδια τη στρατηγική, αλλά περισσότερο από τη δυναμική καθεμίας από τις συνιστώσες της κατά την επόμενη δεκαετία.