ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΝΙΚΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

dis·in·for·ma·tion [Σ.τ.Μ.: παραπληροφόρηση]

[ˌdɪsɪnfəˈmeɪʃ(ə)n]

• ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ - ψευδείς πληροφορίες με στόχο την παραπλάνηση, ιδίως προπαγάνδα κυβερνητικού οργανισμού σε αντίπαλη δύναμη ή στα ΜΜΕ.
• ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ - Δεκαετία του '50: από τη ρωσική λέξη dezinformatsiya.

Η παραπληροφόρηση σήμερα

Η παραπληροφόρηση υπήρχε ανέκαθεν, αλλά σήμερα αποτελεί σοβαρή απειλή για τις κοινωνίες μας.

Η συστηματική διάδοση ψευδών ειδήσεων αποσκοπεί στη σύγχυση του κοινού και στην απώλεια της εμπιστοσύνης των πολιτών στους πολιτικούς θεσμούς, στις αξιόπιστες πηγές πληροφοριών, στις υγειονομικές αρχές, στην επιστήμη και στην ακαδημαϊκή έρευνα.  

Οι πρακτικές αυτές έχουν αυξήσει την εθνική διχόνοια και την πολιτική αστάθεια σε πολλές δημοκρατικές χώρες, γεγονός που με τη σειρά του ωφελεί τα παράνομα συμφέροντα και τις αυταρχικές ξένες δυνάμεις με κρυφούς σκοπούς. 

Προκειμένου να αμυνθούν κατά της παραπληροφόρησης, οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να προωθήσουν δημόσιο διάλογο με τη συμμετοχή ενεργών και καλά ενημερωμένων πολιτών. 

Πώς να αναγνωρίσετε την παραπληροφόρηση

Όλοι έχουμε την τάση να αποδεχόμαστε και να μοιραζόμαστε πληροφορίες με τις οποίες συμφωνούμε. Ωστόσο, είναι δυνατόν ένας σκοπός να είναι δίκαιος αλλά ορισμένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται για την υπεράσπισή του να υπερτονίζονται, να διογκώνονται, ακόμα και να είναι ψευδή. Η χρήση ορθής κρίσης είναι πάντα χρήσιμη για την αποφυγή της διάδοσης ψευδών ειδήσεων: 

•  Είναι η πηγή αυτών των πληροφοριών αξιόπιστη και έγκυρη; 
• Εάν όχι, είναι ανώνυμη ή, αντ’ αυτού, εμφανίζει πειστικό αυτοματοποιημένο κείμενο; 
• Πώς είναι ο τόνος και το περιεχόμενο; Είναι αισιόδοξα, επικριτικά, υποτιμητικά, απολογητικά;
• Υπάρχουν σύνδεσμοι προς έγκυρες πηγές πληροφοριών ή οι παραπομπές είναι ασαφείς και όλες οι παραπομπές είναι του ίδιου είδους;
• Υπάρχουν προσωπικές επιθέσεις, ατέρμονη επανάληψη του ίδιου απλού μηνύματος, αιτιάσεις χωρίς αποδεικτικά στοιχεία ή δεδομένα;

Βίντεο για τον τρόπο εντοπισμού ψευδών ειδήσεων, στα αγγλικά (4'42"). Βίντεο σχετικά με τον τρόπο εντοπισμού ψευδών ειδήσεων, στα ελληνικά (3'30'').

Πώς να καταλάβετε με ποιον επικοινωνείτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Όταν συμμετέχουμε σε συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορούμε να συναντήσουμε χρήστες με πολύ έντονες απόψεις. Ορισμένοι είναι πραγματικοί άνθρωποι, άλλοι είναι μποτ ή τρολ. 

Τα μποτ ή ρομπότ δημιουργούν αλληλεπιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αυτοματοποιημένο τρόπο. Λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού αλληλεπιδράσεων που λαμβάνει μια ανάρτηση ή ένα προφίλ, μπορεί να έχουμε την εντύπωση ότι είναι ευρέως δημοφιλής. Στην πραγματικότητα, όμως, κάποιος απλά πλήρωσε για να αποκτήσει περισσότερα «like» και «share».

Τα τρολ είναι άτομα που συμπεριφέρονται επιθετικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και προσπαθούν να σας φοβίσουν ώστε να μην εκφράσετε τη γνώμη σας υπό δίκαιους όρους. Συχνά προκαλούν ξαφνικά κύματα εντάσεων και θυμό σε διαδικτυακές συζητήσεις.

Τόσο τα μποτ όσο και τα τρολ χρησιμοποιούν ψευδείς ταυτότητες. Εάν βλέπετε ένα προφίλ του οποίου η ταυτότητα δεν είναι σαφής, το οποίο χρησιμοποιεί ισχυρή γλώσσα και επιδίδεται σε εξαιρετικά εριστική συμπεριφορά, είναι προτιμότερο να μείνετε μακριά και να μην πιστεύετε όσα λέει.

Ακολουθούν δύο βίντεο σχετικά με τον τρόπο αναγνώρισης μποτ και τρολ, στα αγγλικά (1'42'' “και 5'01''). Και εδώ έχουμε δύο άρθρα σχετικά με τον τρόπο αναγνώρισης μποτ και τρολ, στα ελληνικά (χρόνοι ανάγνωσης: 3 λεπτό και 5 λεπτό αντιστοίχως). 

Η εκστρατεία της ΕΟΚΕ: Η κοινωνία των πολιτών μπορεί να νικήσει την παραπληροφόρηση

Η κοινωνία των πολιτών αποτελείται από εμάς τους πολίτες. Αυξάνοντας την ενημέρωσή μας, μπορούμε να αποφύγουμε τις παγίδες παραπληροφόρησης και να κάνουμε συνειδητές επιλογές. 

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) έχει αναλάβει δράση για να συμβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου, διοργανώνοντας την εκστρατεία «Η κοινωνία των πολιτών μπορεί να νικήσει την παραπληροφόρηση», η οποία εγκαινιάστηκε στη Σόφια στις 12 Ιουνίου 2023. Η δεύτερη εκδήλωση της εκστρατείας πραγματοποιήθηκε στο Κισινάου στις 18 Απριλίου 2024. Η τρίτη εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου 2024.

Η ΕΟΚΕ ενέκρινε επίσης τη γνωμοδότηση REX/432 με θέμα Η χρησιμοποίηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης με σκοπό την άσκηση επιρροής στις κοινωνικές και πολιτικές διαδικασίες στην ΕΕ και στις ανατολικές γειτονικές χώρες, η οποία επικεντρώνεται ειδικά στην κατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη, και τη γνωμοδότηση TEN/830 με θέμα Προστασία της δημοκρατίας από την παραπληροφόρηση, με έμφαση στις τεχνολογικές πτυχές της παραπληροφόρησης, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ψηφιακές πλατφόρμες και η τεχνητή νοημοσύνη.

Τέλος, η ΕΟΚΕ φιλοξένησε επίσης συνάντηση νέων σχετικά με το θέμα της παραπληροφόρησης, στο πλαίσιο της οποίας μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από ολόκληρη την Ευρώπη ενέκριναν οκτώ ψηφίσματα που απευθύνονται στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος.

Για περισσότερες πληροφορίες

• Ελληνικά hoaxes – Πλατφόρμα αφιερωμένη στην κατάρριψη ψευδών ισχυρισμών στο διαδίκτυο, καθώς και σε όλες τις πηγές πληροφοριών στην Ελλάδα.
• Truly Media – Συνεργατική πλατφόρμα που επικεντρώνεται στην ανάπτυξη εργαλείων για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και παρέχει επαλήθευση ψηφιακού περιεχομένου.
• MEDDMO – Συνεργατική πλατφόρμα που παρέχει εξακρίβωση ισχυρισμών, εστιάζοντας σε αναδυόμενες εκστρατείες παραπληροφόρησης που αφορούν την περιοχή της Μεσογείου. 
• https://politikometro.gr – Πλατφόρμα αφοσιωμένη στον έλεγχο της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας διαφόρων πηγών που σχετίζονται με το κυβερνητικό έργο και στη βελτίωση της ποιότητας του περιεχομένου που προσφέρεται στον αναγνώστη.
• www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/priorities/disinformation – Πώς καταπολεμούμε την παραπληροφόρηση, μια σελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε όλες τις γλώσσες
• https://consilium-europa.libguides.com/Kremlin-Disinformation/Research-papers – Βιβλιοθήκη ερευνητικών εγγράφων σχετικά με την παραπληροφόρηση υπέρ του Κρεμλίνου, ιστότοπος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα αγγλικά
• https://euvsdisinfo.eu – Πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης κατά της παραπληροφόρησης, σε διάφορες γλώσσες

#EUvsDisinfo                                      #mediagovgr