Coronavirusrespons: het EESC dringt aan op snelle goedkeuring van het EU-herstelplan

Het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) steunt een aantal voorstellen van de Commissie om het Europese herstel te bespoedigen en benadrukt dat de betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld essentieel is.

De EU moet meer doen voor het herstel na de coronaviruspandemie en moet dit snel doen, waarbij zij blijk moet geven van solidariteit en een ambitieuze visie op de toekomst van Europa. In drie tijdens de julizitting goedgekeurde adviezen en een standpuntnota steunt het Comité de door de Europese Commissie ingediende herstelvoorstellen, met inbegrip van de herziene EU-begroting 2021-2027, en dringt het erop aan dat deze snel worden goedgekeurd. Doel is om de Europese economie zo snel mogelijk nieuw leven in te blazen, onnodige administratieve lasten op nationaal en Europees niveau weg te nemen, duurzame en digitale groei te ondersteunen en ten slotte bedrijven in de herstelfase te helpen.

Herstelplan voor Europa en meerjarig financieel kader 2021-2027

In het door Petru Sorin Dandea, Tommaso Di Fazio en Petr Zahradník opgestelde advies wordt het Next Generation-initiatief van de Commissie onderschreven als een specifiek instrument voor snelle en doeltreffende actie. Het Comité steunt met name het besluit om zowel het tijdelijke herstelinstrument van 750 miljard euro op te nemen in het meerjarig financieel kader als een gemeenschappelijke schuld aan te gaan, die over een lange periode zal worden afgelost. Op die manier wordt voorkomen dat de lidstaten, die allemaal door de negatieve economische en sociale gevolgen van de pandemie zijn getroffen, onmiddellijk voor de zware financiële lasten moeten opdraaien.

In dit verband zei de heer Zahradník: Wij zijn vol lof over de Commissie, die met de oplossing is gekomen om de hoge kredietwaardigheid van de EU op de financiële markt te benutten om in opeenvolgende tranches gemeenschappelijke Europese leningen voor de zeer lange termijn aan te gaan, met een lage rente voor alle lidstaten. De inzet van financiële middelen moet bijdragen tot een zo spoedig mogelijke opleving van de Europese economie, het herstel van het vertrouwen en de ontwikkeling van een duurzamere, eerlijkere Unie.

Dit is ook het standpunt van de heer Di Fazio die onderstreept dat de economieën van de lidstaten de negatieve gevolgen van de crisis niet langer in hun eentje het hoofd kunnen bieden. Ze zijn immers sterk van elkaar afhankelijk geworden na de jarenlange consolidatie van de eengemaakte markt, die de positieve uitwerking heeft gehad die werd beoogd door de oprichters en de oprichtingsverdragen van de EU. Het is in dit stadium noodzakelijk om wederzijdse negatieve gevolgen te voorkomen en solidariteit te tonen met de landen die het zwaarst door de pandemie zijn getroffen en die een zwakkere economie hebben.

Het EESC steunt voorts het voorstel van de Commissie om de EU-begroting te financieren met aanvullende echte eigen middelen op basis van verschillende belastingen, zoals inkomsten uit de EU-regeling voor de handel in emissierechten, digitale belasting en winst van grote ondernemingen. Tijdens het debat benadrukte de heer Dandea dat de enorme financiële steun die de EU-lidstaten nodig hebben om de economische crisis te boven te komen, gepaard moet gaan met een ambitieuzere fiscale hervorming — een fiscale unie — teneinde een geharmoniseerde belastingregeling vast te stellen die stoelt op eerlijke concurrentie en solidariteit, en een einde te maken aan de bestaande verstoringen en discriminatie in EU-lidstaten, waardoor opportunistisch gedrag op het niveau van staten en individuele belastingbetalers in de hand is gewerkt en de eenheid van de eengemaakte markt wordt ondermijnd.

Verlichting van de administratieve lasten op nationaal en Europees niveau - Herstelbijstand voor cohesie en de regio’s van Europa (REACT-EU)

Wat het cohesiebeleid betreft, steunt het EESC het REACT-EU-initiatief van de Commissie en beveelt het in de door Antonello Pezzini opgestelde standpuntnota aan om alle mogelijke administratieve belemmeringen en lasten, in zowel nationale als Europese overheidsdiensten, uit de weg te ruimen en de lidstaten onmiddellijk voorfinanciering te verstrekken ten belope van ten minste 70 % van de middelen voor het jaar 2020.

De inzet en coördinatie van doeltreffende maatregelen zijn van vitaal belang om de interne markt en de Europese economie te redden, aangezien de huidige drievoudige dreiging — ongecontroleerde pandemieën, ontoereikende economische beleidsprogramma's en een geopolitieke “zwarte zwaan” (een geheel onvoorspelbare gebeurtenis) — de wereldeconomie in een langdurige depressie zou kunnen storten. Tegen deze achtergrond waarschuwde de heer Pezzini dat de EU het voortouw moet nemen met duidelijke en vereenvoudigde richtsnoeren en transparante gebruiksvriendelijke en allesbehalve bureaucratische informatie. Het is van cruciaal belang dat er snel wordt gereageerd, onmiddellijk middelen worden vrijgemaakt, buitengewone flexibiliteit wordt gegarandeerd, directe technische bijstand wordt verleend, procedures worden vereenvoudigd en geen zware eisen worden gesteld, en dat er meer inspanningen worden gedaan om de capaciteit op te bouwen. Dit moet gebeuren op een manier die sociale, economische en financiële onevenwichtigheden tussen de Europese regio's vermijdt.

Ondersteuning van een duurzaam en digitaal herstel - Faciliteit voor herstel en veerkracht en instrument voor technische ondersteuning

In het door Dimitris Dimitriadis opgestelde advies wordt steun verleend aan de voorstellen van de Commissie om de economische, sociale en territoriale cohesie van de EU in de nasleep van de COVID-19-crisis te bevorderen door de lidstaten rechtstreeks en op grote schaal financiële steun te verlenen voor overheidsinvesteringen en -hervormingen. Meer in het bijzonder is dit innovatieve instrument bedoeld om de nationale plannen voor herstel en veerkracht gemakkelijker uit te voeren, door leningen met een lange looptijd aan te bieden, teneinde de groene en digitale transities te ondersteunen, het groeipotentieel van de economieën van de lidstaten te helpen herstellen, het scheppen van werkgelegenheid te stimuleren en duurzame groei te bevorderen.

De heer Dimitriadis benadrukte de noodzaak om de rol van maatschappelijke organisaties te vergroten : De Green Deal en Digitaal Europa zijn de speerpunten van Next Generation EU: het eerste staat voor de belangrijkste Europese strategie voor duurzame groei, terwijl het tweede van cruciaal belang is voor het herstel van de groei in de EU. De standpunten van de sociale partners en de maatschappelijke organisaties moeten worden geïntegreerd in de plannen die door de lidstaten worden ingediend. Wij dringen aan op een actievere rol voor het maatschappelijk middenveld bij het bereiken van overeenstemming tussen de Commissie en de lidstaten over de inhoud van de hervormingsprogramma's.

Bedrijven in de herstelfase helpen - Vernieuwd InvestEU-programma en het instrument voor solvabiliteitssteun

Tot slot schaart het EESC zich in het advies van Ronny Lannoo achter de voorgestelde versterking van het InvestEU-programma en de invoering van het aanvullende instrument voor solvabiliteitssteun. Het Comité benadrukt dat er voldoende middelen beschikbaar moeten zijn om ondernemingen in de herstelfase, met name micro-, kleine en middelgrote ondernemingen, te ondersteunen. Alleen een snel akkoord over deze voorstellen kan ervoor zorgen dat beide programma's snel operationeel zijn.

In de marge van de zitting maakte de heer Lannoo nog de volgende opmerking: De aandacht moet worden toegespitst op investeringsprojecten op lange termijn die van groot openbaar belang zijn, en ook de criteria voor duurzame ontwikkeling moeten in acht worden genomen. Het is van cruciaal belang dat de COVID-19-crisis de EU niet afleidt van haar middellange- en langetermijndoelstellingen, die zijn uiteengezet in de Europese Green Deal, de strategie voor duurzame groei 2020 en de Europese pijler van sociale rechten. In dit verband is het InvestEU-programma bijzonder geschikt om langetermijnfinanciering te verstrekken en het EU-beleid te ondersteunen in het herstel van een diepe economische en sociale crisis.