Blockchaintechnologieën en de mijnbouw: een gezamenlijke toekomst

Tijdens dit webinar, dat werd georganiseerd door de adviescommissie Industriële Reconversie (CCMI), bogen EESC-leden, externe afgevaardigden en stakeholders uit de mijnbouwsector zich over de impact van nieuwe technologieën op de duurzame productie van grondstoffen en belichtten zij de voordelen, beperkingen en potentiële risico’s van een en ander vanuit sociaal oogpunt.

Blockchaintechnologieën zijn een belangrijke stap voorwaarts voor de mijnbouwsector en kunnen een nieuwe oplossing bieden voor toekomstige mijnbouwactiviteiten; de digitale transitie moet echter wel in goede banen worden geleid en er moet oog zijn voor de sociale gevolgen. Zo luidde de belangrijkste boodschap van de door de adviescommissie Industriële Reconversie (CCMI) van het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) op 14 december 2020 georganiseerde online-rondetafelconferentie.

Mijnbouwbedrijven die de digitale transitie hebben omarmd, hebben hun veiligheid, duurzaamheid, productiviteit en winstmarges verbeterd. Met name blockchain is op dit gebied de toekomst, maar er dienen afspraken te worden gemaakt i.v.m. de governance. Bovendien moeten we de sociale en territoriale ongelijkheid die het gevolg is van de vernieuwde activiteiten en de veranderingen in het bredere kader van de nieuwe Green Deal en de circulaire economie tot een minimum beperken, aldus Pietro De Lotto, CCMI-voorzitter, in zijn welkomstwoord.

Dit werd beaamd door Hilde Van Laere, CCMI-lid: Blockchain staat centraal bij de digitale transitie en heeft het potentieel om niet alleen de mijnbouw maar ook het bedrijfsleven en de hele maatschappij te transformeren. Het heeft elke onderneming in elke sector in digitaal opzicht veranderd en heeft ook de mijnbouw in een nieuwe context geplaatst. Blockchaintechnologie kan voor veiligheid en transparantie zorgen bij zakelijke transacties en veranderingen in documenten en zakelijke overeenkomsten vastleggen, en kan daarom van enorm nut zijn in de mijnbouw.

Wat is blockchain en waarom is het belangrijk?

Blockchain is een innovatief systeem om informatie vast te leggen dat voorkomt dat gegevens worden gemanipuleerd. Het gaat om een soort digitaal grootboek waarin transacties worden opgeslagen en waartoe alle aangesloten computersystemen toegang hebben. De technologie werd oorspronkelijk ontwikkeld om het vertrouwen in financiële transacties te waarborgen: er worden namelijk unieke digitale items gecreëerd die niemand kan veranderen.

Deze nieuwe technologie kan worden toegepast in andere sectoren, zoals de mijnbouw, om na te gaan waar de materialen vandaan komen, waar ze worden geproduceerd en of ze al dan niet duurzaam zijn. Blockchain kan de transparantie en de traceerbaarheid van de toeleveringsketen verbeteren, en is dus bij uitstek geschikt om de sector minerale grondstoffen in de toekomst verantwoorder te maken en tegelijkertijd de administratieve kosten terug te dringen.

Voordelen van blockchain in de mijnbouw

Blockchain zou in de mijnbouw een toegevoegde waarde en een sterke impact kunnen hebben op drie belangrijke gebieden. Ten eerste kan de technologie worden gebruikt bij de engineering, de constructie en de overdracht van mijnen; dankzij blockchain kunnen transacties tijdens het complexe beheer van regelgeving en normen worden getraceerd, ontstaat er vertrouwen en kunnen de betrokkenen er zeker van zijn dat het werk volgens de regels wordt uitgevoerd.

Ten tweede is blockchain nuttig waar het gaat om conformiteit en het beheer van mijnbouwconcessies: de workflow verloopt vlotter en de zichtbaarheid van documenten wordt verbeterd; zo kan bijvoorbeeld de traceerbaarheid van de raming van reserves voor de beursverslaglegging worden verbeterd.

Ten slotte kan blockchain, zoals eerder vermeld, worden toegepast op de toeleveringsketen, met name voor het traceren van materialen, van ertsblokken tot concentraten en metaal. Een en ander zou de transparantie ten goede komen, duidelijk maken waar de mineralen vandaan komen en alle stappen tot aan de eindafnemer in kaart brengen. Het is namelijk een feit dat veel productiebedrijven zich zorgen maken over de herkomst van mineralen en besloten hebben geen gebruik te maken van mineralen die in conflictgebieden worden gewonnen en/of worden verkocht door mijnbouwbedrijven die niet voldoen aan de arbeids- en milieunormen.

Hoewel blockchain in de mijnbouw dus diverse voordelen kan hebben, zijn er ook grenzen aan het gebruik ervan. Bedrijfsprocessen kunnen namelijk alleen worden getransformeerd als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, zoals het creëren van een breed netwerk van transacties en de bereidheid van de deelnemers om correcte informatie te verstrekken (wat, wanneer) en de digitale database daarmee te beschouwen als enige betrouwbare bron.

De stem van de stakeholders

Aan het debat werd deelgenomen door een breed scala aan operationele en institutionele stakeholders: de Zweedse mijnbouworganisatie, Minespider, Kamni Chain, IndustriALL Norway, de internationale waarnemingspost voor grondstoffen, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), de Europese Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO). Belangrijkste discussiepunten waren blockchaingovernance (wie moet het digitale grootboek beheren en hoe), de interoperabiliteit van verschillende modellen en transparantie van gegevens en privacy. Als systeem waarbij meerdere partijen betrokken zijn, moeten blockchaindatabanken door alle deelnemers worden beheerd in overeenstemming met de gemeenschappelijke regels, wat vragen doet rijzen over wie het voortouw moet nemen.

Het webinar was bedoeld als follow-up van het advies CCMI/176 over Digitale mijnbouw in Europa: nieuwe oplossingen voor de duurzame productie van grondstoffen, dat werd opgesteld door Marian Krzaklewski en Hilde Van Laere en tijdens de septemberzitting van het EESC werd goedgekeurd. Het EESC wijst er in dit advies op dat de digitalisering van de grondstoffensector in de EU een unieke kans is om de veerkracht van de Europese industriële toeleveringsketens te vergroten en tegelijk de milieuprestaties van de delfstoffensector te verhogen en de transparantie en de dialoog met gemeenschappen die negatieve effecten van de mijnbouw ondervinden, te verbeteren. Het is aan de Europese Commissie om ervoor te zorgen dat de sociale partners in de mijnbouwsector altijd door de Europese instellingen worden geraadpleegd over alle relevante EU-initiatieven.